Chỉ số mỡ máu bao nhiêu là cao? Cách kiểm soát hiệu quả

Đặt lịch hẹn

×

Chỉ số mỡ máu bao nhiêu là cao? Cách kiểm soát hiệu quả

Chỉ số mỡ máu bao nhiêu là cao? Cách kiểm soát hiệu quả

Đặt lịch

Mỡ máu bao nhiêu là cao là thắc mắc của nhiều người khi đi xét nghiệm lipid máu. Chỉ số mỡ máu cao có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp cao và đột quỵ. Theo các chuyên gia, nếu nồng độ cholesterol toàn phần vượt ngưỡng 200 mg/dL hoặc LDL-C (cholesterol xấu) trên 130 mg/dL thì được coi là cao. Việc kiểm soát mỡ máu thông qua chế độ ăn uống, tập luyện và sử dụng thuốc khi cần thiết đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Chỉ số mỡ máu bao nhiêu là cao?

Để xác định mỡ máu bao nhiêu là cao, bác sĩ sẽ dựa vào các chỉ số xét nghiệm lipid máu. Dưới đây là các ngưỡng đánh giá dựa trên khuyến nghị của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA):

• Cholesterol toàn phần:

  • Bình thường: Dưới 200 mg/dL
  • Cao: Từ 200 – 239 mg/dL (giới hạn)
  • Rất cao: Trên 240 mg/dL

• LDL-C (cholesterol xấu):

  • Bình thường: Dưới 100 mg/dL
  • Giới hạn cao: 100 – 129 mg/dL
  • Cao: 130 – 159 mg/dL
  • Rất cao: Trên 160 mg/dL

• HDL-C (cholesterol tốt):

  • Tốt: Trên 60 mg/dL
  • Nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch: Dưới 40 mg/dL

• Triglyceride:

  • Bình thường: Dưới 150 mg/dL
  • Giới hạn cao: 150 – 199 mg/dL
  • Cao: 200 – 499 mg/dL
  • Rất cao: Trên 500 mg/dL

Như vậy, nếu chỉ số cholesterol toàn phần vượt 200 mg/dL, LDL-C cao hơn 130 mg/dL hoặc triglyceride trên 150 mg/dL, bạn có nguy cơ bị rối loạn mỡ máu. Tuy nhiên, không chỉ dựa vào một chỉ số riêng lẻ, bác sĩ sẽ đánh giá toàn diện để kết luận về tình trạng sức khỏe tim mạch của bạn.

Nguyên nhân dẫn đến mỡ máu cao

Mỡ máu cao có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố di truyền và lối sống. Dưới đây là những nguyên nhân chính làm tăng mỡ máu:

Chế độ ăn uống thiếu khoa học

• Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa như thịt đỏ, nội tạng động vật, thực phẩm chế biến sẵn
• Ăn nhiều đồ chiên rán, thực phẩm chứa nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt có gas
• Thiếu chất xơ từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám

Chế độ ăn giàu chất béo xấu và ít rau củ không chỉ làm tăng cholesterol xấu mà còn giảm cholesterol tốt, khiến cơ thể dễ tích tụ mỡ trong mạch máu.

Ít vận động

Lười vận động làm giảm quá trình đốt cháy chất béo, dẫn đến tình trạng dư thừa cholesterol và triglyceride trong máu. Những người làm việc văn phòng, ít hoạt động thể chất có nguy cơ cao mắc bệnh mỡ máu.

Béo phì và thừa cân

Người thừa cân, béo phì thường có lượng cholesterol và triglyceride cao hơn mức bình thường. Đặc biệt, mỡ nội tạng có thể làm giảm khả năng chuyển hóa lipid của gan, gây tích tụ mỡ trong mạch máu.

Yếu tố di truyền

Nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh mỡ máu cao, bạn cũng có nguy cơ cao bị rối loạn lipid máu. Đây là nguyên nhân khó tránh khỏi, nhưng có thể kiểm soát thông qua lối sống lành mạnh.

Ảnh hưởng của bệnh lý nền

Một số bệnh lý có thể làm tăng mỡ máu, chẳng hạn như:

• Tiểu đường: Cơ thể kháng insulin làm tăng triglyceride và LDL-C
• Suy giáp: Giảm chuyển hóa lipid, dẫn đến tăng cholesterol
• Bệnh gan, thận: Ảnh hưởng đến quá trình lọc và đào thải chất béo dư thừa

Nếu bạn mắc các bệnh lý trên, hãy thường xuyên kiểm tra mỡ máu để kiểm soát tốt sức khỏe.

Dấu hiệu nhận biết mỡ máu cao

Mỡ máu cao thường không gây triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu tình trạng này kéo dài, bạn có thể gặp phải một số dấu hiệu như:

• Hoa mắt, chóng mặt, đau đầu do máu lưu thông kém
• Tê bì chân tay do xơ vữa động mạch
• Đau tức ngực, khó thở khi cholesterol tích tụ làm hẹp động mạch
• Vàng da, vàng mắt khi mỡ máu cao ảnh hưởng đến chức năng gan
• Xuất hiện u vàng dưới da – dấu hiệu của rối loạn lipid máu nặng

Tuy nhiên, các triệu chứng này thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển nặng. Vì vậy, xét nghiệm máu định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện và kiểm soát mỡ máu.

Biến chứng nguy hiểm của mỡ máu cao

Mỡ máu cao không chỉ là một rối loạn chuyển hóa đơn thuần mà còn là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm. Khi lượng cholesterol và triglyceride trong máu tăng cao, chúng có thể lắng đọng tại thành mạch, gây tắc nghẽn và làm tổn thương hệ thống tuần hoàn.

Xơ vữa động mạch

Mỡ máu cao làm gia tăng cholesterol xấu (LDL-C), tạo điều kiện hình thành các mảng bám trong lòng động mạch. Theo thời gian, những mảng bám này dày lên, gây hẹp mạch và làm cản trở lưu thông máu. Đây chính là nguyên nhân của nhiều bệnh lý nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Tăng huyết áp

Lượng mỡ dư thừa trong máu có thể làm giảm độ đàn hồi của mạch máu, khiến tim phải bơm máu mạnh hơn để duy trì lưu thông. Hệ quả là huyết áp tăng cao, làm tăng nguy cơ suy tim và đột quỵ.

Nhồi máu cơ tim

Khi các mảng xơ vữa trong động mạch vành (mạch máu cung cấp máu cho tim) bị vỡ, chúng có thể hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu và dẫn đến nhồi máu cơ tim. Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của mỡ máu cao và có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Đột quỵ não

Nếu mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ do xơ vữa động mạch, não bộ sẽ bị thiếu oxy và dưỡng chất, dẫn đến đột quỵ. Bệnh nhân có thể bị liệt, mất ý thức hoặc thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Gan nhiễm mỡ

Mỡ máu cao làm tăng lượng triglyceride trong cơ thể, dẫn đến tích tụ chất béo trong gan. Nếu không kiểm soát tốt, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan và suy gan.

Những biến chứng này cho thấy tầm quan trọng của việc kiểm soát mỡ máu để bảo vệ sức khỏe tim mạch và phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm.

Cách kiểm soát và phòng ngừa mỡ máu cao

Mỡ máu cao có thể được kiểm soát hiệu quả thông qua chế độ ăn uống, tập luyện và thay đổi lối sống. Dưới đây là những biện pháp giúp duy trì chỉ số mỡ máu ở mức an toàn.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Giảm chất béo bão hòa và trans fat: Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, nội tạng động vật và thịt đỏ.
• Tăng cường chất xơ: Bổ sung rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám để giúp cơ thể đào thải cholesterol dư thừa.
• Sử dụng chất béo lành mạnh: Dầu oliu, dầu cá, hạt óc chó và hạnh nhân chứa nhiều axit béo omega-3 có lợi cho tim mạch.
• Hạn chế đường và tinh bột tinh chế: Giảm tiêu thụ bánh kẹo, nước ngọt có gas, cơm trắng để tránh tăng triglyceride.

Duy trì cân nặng hợp lý

Thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây rối loạn lipid máu. Duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn lành mạnh và tập luyện thường xuyên sẽ giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.

Tăng cường vận động thể chất

Tập luyện thường xuyên giúp cải thiện quá trình chuyển hóa lipid và tăng cholesterol tốt (HDL-C). Một số hình thức tập luyện hiệu quả bao gồm:

• Đi bộ nhanh, chạy bộ: 30 – 45 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần
• Bơi lội, đạp xe: Cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường chức năng tim mạch
• Yoga, thiền: Giúp giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tổng thể

Hạn chế rượu bia và thuốc lá

• Rượu bia: Uống quá nhiều có thể làm tăng triglyceride trong máu, gây gan nhiễm mỡ và bệnh tim mạch.
• Thuốc lá: Làm giảm cholesterol tốt, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và nhồi máu cơ tim.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Xét nghiệm lipid máu định kỳ giúp phát hiện sớm tình trạng mỡ máu cao và có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Đối với người trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ, nên kiểm tra mỡ máu ít nhất 1 – 2 lần/năm.

Câu hỏi thường gặp về mỡ máu cao

1. Mỡ máu cao có chữa khỏi được không?

Mỡ máu cao có thể kiểm soát tốt bằng cách thay đổi lối sống và điều trị bằng thuốc nếu cần thiết. Tuy nhiên, đây là tình trạng mạn tính, đòi hỏi người bệnh duy trì chế độ ăn uống và tập luyện khoa học suốt đời.

2. Người gầy có bị mỡ máu cao không?

Có. Mỡ máu cao không chỉ gặp ở người béo mà còn có thể xuất hiện ở người gầy nếu chế độ ăn uống thiếu khoa học hoặc có yếu tố di truyền.

3. Mỡ máu cao nên ăn gì và kiêng gì?

• Nên ăn: Rau xanh, trái cây, cá béo, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám.
• Nên kiêng: Đồ chiên rán, thịt đỏ, nội tạng động vật, bánh kẹo, nước ngọt.

4. Khi nào cần dùng thuốc điều trị mỡ máu cao?

Thuốc được chỉ định khi mức cholesterol quá cao hoặc có nguy cơ biến chứng tim mạch. Người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc.

5. Tập thể dục có giúp giảm mỡ máu không?

Có. Vận động thường xuyên giúp giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt và hỗ trợ kiểm soát cân nặng.

Mỡ máu cao là tình trạng phổ biến nhưng có thể kiểm soát nếu áp dụng lối sống khoa học. Hãy duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên và kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ hệ tim mạch của bạn.