Bà Bầu Bị Đau Vai Gáy Phải Làm Sao? Nguyên Nhân và Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương y Phùng Hải Đăng

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Đau vai gáy khi mang thai là một vấn đề phổ biến, đặc biệt trong những tháng cuối thai kỳ. Cơn đau có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mẹ bầu. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này thường liên quan đến sự thay đổi về hormone, trọng lượng cơ thể tăng lên, và tư thế không đúng khi ngủ hoặc làm việc. Vậy bà bầu bị đau vai gáy phải làm sao để giảm đau và cải thiện tình trạng này? Bài viết này sẽ chia sẻ các phương pháp an toàn và hiệu quả, từ thay đổi thói quen sinh hoạt đến các bài tập nhẹ nhàng giúp giảm thiểu cơn đau vai gáy cho mẹ bầu.

Định nghĩa và phân loại đau vai gáy khi mang thai

Đau vai gáy khi mang thai là tình trạng phổ biến mà nhiều mẹ bầu gặp phải, đặc biệt trong những tháng cuối của thai kỳ. Cơn đau này thường xảy ra do những thay đổi về trọng lượng cơ thể, sự tăng kích thước của bụng và sự thay đổi tư thế khi ngủ hoặc làm việc. Đau vai gáy có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên vai, lan xuống cổ và thậm chí ảnh hưởng đến lưng.

Đau vai gáy có thể được phân loại thành hai loại chính: đau cấp tính và đau mãn tính. Đau cấp tính thường xảy ra đột ngột và có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Ngược lại, đau mãn tính kéo dài trong thời gian dài, thậm chí có thể kéo dài suốt thai kỳ và có thể gây ra nhiều phiền toái cho mẹ bầu. Cả hai loại đều có thể gây cảm giác khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống, nhưng đau cấp tính thường dễ điều trị hơn so với đau mãn tính.

Triệu chứng đau vai gáy khi mang thai

Triệu chứng của đau vai gáy khi mang thai thường bao gồm cảm giác đau nhức hoặc căng cứng ở vùng cổ và vai. Đau có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên và có thể lan ra phía sau đầu hoặc xuống lưng. Ngoài ra, mẹ bầu còn có thể cảm thấy tê hoặc yếu ở cánh tay, đặc biệt là khi giữ một tư thế trong thời gian dài.

Mức độ đau có thể thay đổi từ nhẹ đến nghiêm trọng. Một số mẹ bầu còn gặp phải cảm giác đau nhói hoặc cảm giác như bị kéo căng cơ, nhất là khi di chuyển đầu hoặc cổ. Các triệu chứng này có thể trở nên tồi tệ hơn vào cuối ngày hoặc sau khi ngủ, khi mà các cơ thể chất đang phải chịu sức nặng của cơ thể mẹ và thai nhi.

Ngoài ra, mẹ bầu cũng có thể gặp phải các triệu chứng liên quan khác như khó chịu trong việc ngủ, đau đầu và hạn chế khả năng di chuyển của cổ và vai. Triệu chứng có thể kéo dài và ảnh hưởng đến sự thoải mái khi làm việc hoặc khi thực hiện các hoạt động thường ngày.

Nguyên nhân đau vai gáy khi mang thai

Đau vai gáy khi mang thai có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến sự thay đổi cơ thể và thói quen sinh hoạt của mẹ bầu. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Thay đổi hormon: Khi mang thai, cơ thể mẹ bầu sản sinh ra các hormone như relaxin, giúp làm mềm các khớp và dây chằng để chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, sự thay đổi hormon này có thể làm tăng căng thẳng cho các cơ và khớp ở vùng cổ và vai, gây ra cơn đau.

• Tăng cân và thay đổi trọng tâm cơ thể: Sự tăng cân và sự thay đổi trọng tâm cơ thể khi mang thai có thể tạo thêm áp lực lên cổ và vai, dẫn đến căng thẳng cơ bắp. Điều này thường xảy ra khi bà bầu phải cúi đầu hoặc ngồi trong thời gian dài.

• Tư thế không đúng: Trong suốt thai kỳ, tư thế của mẹ bầu có thể thay đổi do sự phát triển của thai nhi. Việc ngồi hoặc đứng không đúng tư thế có thể khiến các cơ vùng cổ và vai căng thẳng, dẫn đến đau.

• Căng cơ do các hoạt động thường ngày: Các hoạt động như mang vác vật nặng, làm việc lâu trong tư thế không thoải mái, hoặc ngủ không đúng cách có thể khiến cơ vùng vai gáy bị căng thẳng và gây đau đớn.

• Thiếu vận động và thể dục: Việc thiếu các bài tập nhẹ nhàng trong thai kỳ có thể khiến cơ bắp của mẹ bầu yếu đi, gây khó khăn cho việc duy trì tư thế và dễ dẫn đến đau vai gáy.

Đối tượng dễ gặp phải đau vai gáy khi mang thai

Không phải bà bầu nào cũng gặp phải tình trạng đau vai gáy, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Những yếu tố dưới đây có thể làm tăng khả năng gặp phải tình trạng này:

• Mẹ bầu có thói quen xấu về tư thế: Những người thường xuyên cúi người, ngồi gù lưng hoặc không chú ý đến tư thế khi làm việc hoặc ngủ sẽ dễ gặp phải đau vai gáy trong thai kỳ.

• Thai kỳ tiến triển dần về cuối: Các bà bầu trong những tháng cuối thai kỳ thường gặp tình trạng đau vai gáy nhiều hơn vì sự phát triển của thai nhi và sự thay đổi về trọng lượng cơ thể. Khi thai nhi lớn lên, trọng lượng cơ thể của mẹ tăng lên và làm thay đổi trọng tâm cơ thể, dẫn đến áp lực lên vùng cổ và vai.

• Mẹ bầu tăng cân quá nhanh: Việc tăng cân nhanh chóng trong thai kỳ có thể gây ra sự quá tải cho cơ và khớp, dẫn đến việc cơ thể không thể điều chỉnh cân bằng, làm gia tăng cảm giác đau vai gáy.

• Mẹ bầu ít vận động: Những bà bầu ít tập thể dục hoặc không duy trì các bài tập thể dục phù hợp sẽ làm giảm sự linh hoạt của cơ thể và dễ bị căng cơ, đau nhức hơn trong suốt thai kỳ.

• Mẹ bầu gặp phải các vấn đề về cơ xương khớp trước khi mang thai: Những phụ nữ có tiền sử về các vấn đề như thoái hóa khớp, viêm khớp hay thoát vị đĩa đệm sẽ dễ bị đau vai gáy khi mang thai hơn do tình trạng cơ thể đã yếu sẵn.

Biến chứng khi bà bầu bị đau vai gáy

Đau vai gáy không chỉ là một vấn đề gây khó chịu tạm thời mà còn có thể dẫn đến một số biến chứng nếu không được điều trị kịp thời hoặc nếu cơn đau kéo dài. Dưới đây là những biến chứng có thể xảy ra khi mẹ bầu bị đau vai gáy kéo dài:

• Giảm khả năng vận động: Cơn đau vai gáy kéo dài có thể khiến mẹ bầu gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày, như di chuyển, chăm sóc bản thân, và thậm chí là việc mang vác đồ vật nhẹ. Việc hạn chế vận động có thể ảnh hưởng đến sức khỏe chung và gây ra tình trạng cơ thể yếu đi.

• Ảnh hưởng đến giấc ngủ: Đau vai gáy có thể làm gián đoạn giấc ngủ của mẹ bầu. Cơn đau thường khiến bà bầu khó có thể nằm ngủ thoải mái, dẫn đến tình trạng thiếu ngủ, mệt mỏi và stress kéo dài. Ngủ không đủ giấc có thể làm giảm năng lượng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm trạng của mẹ bầu.

• Tăng nguy cơ trầm cảm: Những cơn đau kéo dài mà không được điều trị kịp thời có thể khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và dễ rơi vào trạng thái lo âu hoặc trầm cảm. Tình trạng đau mạn tính, cùng với sự thay đổi nội tiết trong thai kỳ, có thể làm gia tăng cảm giác căng thẳng và không thoải mái.

• Ảnh hưởng đến thai nhi: Trong những trường hợp nghiêm trọng, đau vai gáy kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự lưu thông máu và oxy đến thai nhi, đặc biệt nếu mẹ bầu luôn ở trong tình trạng căng thẳng hoặc đau đớn. Điều này có thể làm giảm sự phát triển của thai nhi, mặc dù đây là một biến chứng hiếm gặp.

Chẩn đoán khi bà bầu bị đau vai gáy

Để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng đau vai gáy, bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp chẩn đoán phù hợp. Dưới đây là một số cách chẩn đoán phổ biến khi bà bầu bị đau vai gáy:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra các triệu chứng của mẹ bầu, bao gồm việc kiểm tra các cơ và khớp ở vùng cổ và vai, để xác định mức độ đau và phạm vi ảnh hưởng. Qua đó, bác sĩ sẽ đánh giá xem tình trạng có phải là do căng cơ, thay đổi cấu trúc cơ thể hay các vấn đề khác như viêm khớp hay thoái hóa khớp.

• Hỏi tiền sử bệnh lý: Việc hỏi về tiền sử bệnh lý của bà bầu giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về những yếu tố có thể gây ra tình trạng đau vai gáy, như tiền sử chấn thương, các vấn đề về xương khớp hoặc các bệnh lý liên quan đến cơ và dây chằng.

• Xét nghiệm hình ảnh (nếu cần): Trong một số trường hợp, nếu bác sĩ nghi ngờ tình trạng đau vai gáy là do các bệnh lý như thoát vị đĩa đệm, viêm khớp hoặc tổn thương cơ cấu xương khớp, việc thực hiện xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang hoặc MRI có thể được chỉ định. Tuy nhiên, việc sử dụng các phương pháp này cần phải hết sức thận trọng trong thai kỳ.

• Đánh giá mức độ stress và căng thẳng: Đau vai gáy ở bà bầu đôi khi liên quan đến yếu tố tâm lý. Vì vậy, bác sĩ cũng sẽ đánh giá mức độ căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm mà mẹ bầu có thể gặp phải, để từ đó đưa ra các giải pháp điều trị toàn diện và hiệu quả nhất.

Khi nào bà bầu bị đau vai gáy cần gặp bác sĩ

Mặc dù đau vai gáy là một triệu chứng phổ biến trong thai kỳ, nhưng trong một số trường hợp, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng và cần sự can thiệp y tế. Dưới đây là những tình huống mà mẹ bầu cần gặp bác sĩ khi gặp phải đau vai gáy:

• Đau kéo dài và không giảm: Nếu cơn đau vai gáy kéo dài nhiều ngày mà không có dấu hiệu thuyên giảm, hoặc nếu mức độ đau ngày càng tăng, mẹ bầu nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Đau lan rộng: Khi cơn đau không chỉ dừng lại ở vai gáy mà lan xuống tay, lưng hoặc ngực, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như vấn đề về thần kinh hoặc mạch máu. Trong trường hợp này, mẹ bầu cần gặp bác sĩ ngay lập tức.

• Khó thở hoặc đau ngực: Nếu đau vai gáy kèm theo các triệu chứng như khó thở, đau ngực, hoặc cảm giác tức ngực, đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề tim mạch nghiêm trọng. Mẹ bầu cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được kiểm tra.

• Mệt mỏi cực độ và cảm giác yếu đi: Nếu cơn đau vai gáy kèm theo cảm giác mệt mỏi quá mức, yếu cơ hoặc cảm giác tê liệt, đây có thể là triệu chứng của các vấn đề về hệ thần kinh hoặc cơ xương khớp. Việc thăm khám kịp thời giúp xác định chính xác nguyên nhân và phương pháp điều trị thích hợp.

• Đau kèm theo sốt hoặc viêm: Nếu cơn đau vai gáy đi kèm với sốt hoặc viêm, đây có thể là dấu hiệu của một nhiễm trùng hoặc viêm khớp. Mẹ bầu cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được điều trị phù hợp.

Phòng ngừa đau vai gáy khi mang thai

Mặc dù đau vai gáy có thể là một triệu chứng khó tránh khỏi trong thai kỳ, nhưng mẹ bầu vẫn có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ và giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả:

• Chú ý đến tư thế: Một trong những nguyên nhân chính gây đau vai gáy là tư thế không đúng. Mẹ bầu nên chú ý giữ tư thế thẳng khi ngồi, đứng và ngủ. Khi làm việc lâu, nên thay đổi tư thế thường xuyên để tránh tình trạng căng cơ.

• Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập thể dục nhẹ như đi bộ, bơi lội hoặc các bài tập dành riêng cho bà bầu giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và duy trì sự linh hoạt cho cơ thể. Điều này giúp giảm áp lực lên vai và cổ, ngăn ngừa tình trạng đau mỏi.

• Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh có thể giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp. Mẹ bầu có thể sử dụng túi chườm lạnh hoặc túi chườm ấm để làm dịu cơn đau vai gáy. Tuy nhiên, cần cẩn thận khi áp dụng biện pháp này để tránh gây tổn thương cho da.

• Ngủ đủ giấc và đúng tư thế: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi cơ thể. Mẹ bầu nên đảm bảo ngủ đủ giấc và nằm ở tư thế thoải mái để giảm thiểu căng thẳng cho vùng cổ và vai. Nằm nghiêng sang bên trái có thể giúp cải thiện lưu thông máu và giảm áp lực lên cơ thể.

• Điều chỉnh công việc và hoạt động hàng ngày: Nếu mẹ bầu phải làm việc lâu trong một tư thế, hãy nghỉ ngơi thường xuyên và thực hiện các động tác giãn cơ để giảm căng thẳng. Điều này giúp tránh tình trạng đau vai gáy do ngồi lâu hoặc đứng một chỗ quá lâu.

• Sử dụng gối hỗ trợ: Để ngủ thoải mái hơn và giảm áp lực lên vai gáy, mẹ bầu có thể sử dụng gối hỗ trợ đặc biệt dành cho bà bầu. Gối này giúp duy trì tư thế ngủ đúng, hỗ trợ lưng và vai để giảm cơn đau.

Phương pháp điều trị đau vai gáy khi mang thai

Việc điều trị đau vai gáy trong thai kỳ cần được thực hiện cẩn thận để không ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là các phương pháp điều trị hiệu quả giúp giảm đau vai gáy cho mẹ bầu.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Trong trường hợp đau vai gáy nghiêm trọng và kéo dài, bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc để giảm đau và giảm viêm. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc trong thai kỳ, mẹ bầu cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn.

• Paracetamol (acetaminophen): Là một trong những thuốc giảm đau phổ biến và an toàn cho bà bầu khi sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Paracetamol có tác dụng giảm đau nhẹ đến vừa và không gây hại cho thai nhi khi sử dụng đúng liều.

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Một số loại thuốc NSAIDs như Ibuprofen có thể giúp giảm viêm và đau nhức hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng NSAIDs trong thai kỳ, đặc biệt là trong ba tháng cuối, cần được bác sĩ chỉ định kỹ lưỡng vì nó có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

• Thuốc giãn cơ: Nếu đau vai gáy của mẹ bầu liên quan đến sự co thắt cơ, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giãn cơ như Methocarbamol hoặc Cyclobenzaprine. Tuy nhiên, mẹ bầu chỉ nên sử dụng thuốc giãn cơ khi thực sự cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ, vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến thai nhi.

Phương pháp điều trị vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả giúp giảm đau vai gáy mà không cần dùng thuốc. Dưới đây là một số biện pháp vật lý trị liệu có thể áp dụng cho bà bầu.

• Massage cơ thể: Một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc giảm đau vai gáy là massage nhẹ nhàng tại các khu vực bị đau. Massage giúp thư giãn cơ bắp, cải thiện lưu thông máu và giảm căng thẳng cho vùng cổ và vai.

• Chườm nóng hoặc lạnh: Sử dụng túi chườm nóng hoặc lạnh để giảm đau là một biện pháp vật lý trị liệu đơn giản. Chườm nóng giúp thư giãn cơ bắp và cải thiện tuần hoàn máu, trong khi chườm lạnh giúp giảm sưng viêm và đau nhức.

• Các bài tập giãn cơ: Các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện độ linh hoạt của cơ thể và giảm căng thẳng cho vùng vai gáy. Các động tác như quay cổ, nghiêng đầu, và kéo giãn cơ vai có thể giúp giảm đau một cách hiệu quả.

Điều trị bằng phương pháp Đông y

Trong y học cổ truyền, đau vai gáy khi mang thai có thể được điều trị thông qua các phương pháp như châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, hoặc dùng thuốc thảo dược. Những phương pháp này không chỉ giúp giảm đau mà còn hỗ trợ điều hòa khí huyết, làm giảm căng thẳng.

• Châm cứu: Châm cứu có thể giúp giảm cơn đau và thư giãn cơ bắp ở vùng vai gáy. Tuy nhiên, mẹ bầu cần tìm đến những chuyên gia có kinh nghiệm trong việc thực hiện châm cứu cho phụ nữ mang thai để đảm bảo an toàn.

• Xoa bóp bấm huyệt: Xoa bóp bấm huyệt giúp kích thích các điểm huyệt liên quan đến cơ vai gáy, giúp giảm đau và cải thiện lưu thông máu. Mẹ bầu có thể áp dụng phương pháp này dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

• Thuốc thảo dược: Một số thảo dược như ngưu tất (Radix Achyranthis Bidentatae) hoặc nhục đậu khấu có thể giúp giảm đau và cải thiện tuần hoàn máu. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc thảo dược cần phải được sự giám sát của bác sĩ Đông y để đảm bảo không gây hại cho thai nhi.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Ngoài các phương pháp điều trị bằng thuốc và vật lý trị liệu, thay đổi thói quen sinh hoạt là một phần quan trọng trong việc kiểm soát và giảm đau vai gáy khi mang thai.

• Chú ý tư thế: Mẹ bầu cần duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng và ngủ để tránh làm căng cơ cổ và vai. Sử dụng gối hỗ trợ khi ngủ và thay đổi tư thế thường xuyên trong ngày là cách đơn giản để giảm áp lực lên cơ thể.

• Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập như đi bộ, yoga cho bà bầu hoặc bơi lội giúp cải thiện sức khỏe và giảm căng thẳng cho cơ thể, từ đó giảm đau vai gáy hiệu quả.

• Giảm stress: Mẹ bầu có thể thực hiện các biện pháp thư giãn như thiền hoặc hít thở sâu để giảm stress, giúp cơ thể thư giãn và giảm căng thẳng ở vùng cổ và vai.

Việc điều trị đau vai gáy khi mang thai yêu cầu sự kết hợp giữa các phương pháp y học hiện đại và các phương pháp tự nhiên. Bằng cách kết hợp các liệu pháp như thuốc giảm đau an toàn, vật lý trị liệu và thay đổi thói quen sinh hoạt hợp lý, mẹ bầu có thể giảm thiểu cơn đau và cải thiện chất lượng cuộc sống trong thai kỳ.