Viêm Xoang Bướm Là Gì? Nguyên Nhân, Biến Chứng Cụ Thể

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm xoang bướm là bệnh tai mũi họng nguy hiểm, khó phát hiện hơn các bệnh xoang thông thường khác. Bởi vị trí xoang nằm sâu trong hốc mũi và các triệu chứng ban đầu của bệnh thường không rõ ràng. Để hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh, các triệu chứng và cách điều trị hiệu quả, các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây. 

Vị trí, chức năng của xoang bướm

Xoang bướm là hốc xoang thuộc phần xương sọ, nằm giữa nền sọ. Phía trước giáp với xương trán và xương sàng, phía sau giáp với xương chẩm. Ở mặt bên, vùng xương bướm giáp với xương thái dương.

Xương bướm bao gồm 4 phần cùng hai gốc rỗng ngăn cách với nhau bằng một vách mỏng. Dựa theo vị trí, chúng ta có thể thấy xoang bướm nằm sâu nhất trong xoang mũi, có liên hệ với tuyến yên, xoang tính mạch hàng và gần ổ mắt cũng như dây thần kinh thị giác.

Chức năng của xương bướm cũng tương tự như các xoang khác là giúp lưu thông không khí, dẫn lưu dịch. Trường hợp lỗ thông bị tắc, lông chuyển bị hủy hoại sẽ xảy ra tình trạng tắc nghẽn dịch xoang, viêm xoang.

Viêm xoang bướm là gì?

Viêm xoang bướm, viêm xoang trán, viêm xoang sàng hay viêm đa xoang,… đều là một trong những bệnh lý tai mũi họng phổ biến. Trong đó, xoang bướm bị viêm là tình trạng viêm niêm mạc ở một hoặc cả hai xoang bướm.

Trên thực tế, viêm xoang bướm thường có liên quan tới cá bệnh lý đường mũi khác. Bệnh khởi phát sẽ làm tích tụ dịch mủ bên trong xoang bướm, tạo điều kiện cho vi sinh vật gây hại phát triển. So với các loại viêm xoang khác, xoang bướm viêm thường nguy hiểm hơn do gần vùng mắt, sọ não nên dễ gây ra các biến chứng nghiêm trọng và khó khắc phục.

Triệu chứng viêm xoang bướm

Người bị viêm xoang bướm sẽ có những triệu chứng điển hình như sau:

• Đau nhức: Bệnh nhân lúc này sẽ dễ bị đau nhức vùng mặt, đau tai, đau giữa hai mắt, sau gáy và đau lên đỉnh đầu.
• Bị chảy nước mũi, ngạt mũi: Có cảm giác ngạt mũi, chảy nước mũi do tắc dịch hoặc có sự xâm nhập của vi khuẩn khiến dịch mũi bị chảy. Nước mũi lúc này sẽ có màu trong suốt, màu vàng hoặc màu xanh.
• Hắt hơi: Là triệu chứng đi kèm khi xuất hiện các vấn đề liên quan đến mũi. Bởi mũi đang bị kích ứng do tình trạng viêm nhiễm, ứ đọng dịch trong hốc xoang bướm nên cơ thể có cơ chế hắt hơi để đẩy dịch ứ đọng ra ngoài.
• Sốt hoặc gặp các triệu chứng viêm đường hô hấp khác: Trong trường hợp có dấu hiệu nhiễm trùng, người bệnh sẽ bị sốt nhẹ. Bên cạnh đó còn xuất hiện nhiều bệnh lý liên quan tới đường hô hấp như viêm họng, viêm tai, viêm thanh quản mãn tính,…
• Giảm khứu giác: Xoang bướm nằm sâu trong hốc mũi nên khi bị viêm, chúng sẽ ảnh hưởng tới dây thần kinh cảm nhận mùi. Từ đó khiến bệnh nhân bị giảm một phần hoặc mất hẳn khứu giác.
• Chảy dịch sau họng: Bệnh thường gây chảy dịch ra phía sau họng, khiến bạn có cảm giác đau, tắt dịch họng, kèm theo tình trạng hôi miệng.
• Rối loạn thị giác: Các rối loạn thị giác thường gặp trong trường hợp này chính là tình trạng nhìn đôi, mất thị lực một bên tiến triển. Được biết, các triệu chứng nhãn khoa sẽ chiếm khoảng 21% trong tổng số bệnh nhân bị viêm vùng xoang bướm.

Nguyên nhân viêm xoang bướm

Phần lớn các trường hợp bị viêm xoang bướm thường có liên quan tới những yếu tố như sau:

• Do tiếp xúc với môi trường ô nhiễm khiến bạn bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, virus.
• Dị ứng với các tác nhân như bụi bẩn, nấm mốc, phấn hoa khiến niêm mạc mũi bị kích ứng, viêm nhiễm.
• Cấu trúc mũi bất thường (vách ngăn mũi vẹo bẩm sinh, hệ quả từ việc phẫu thuật, có tổn thương ở vách ngăn mũi,…) khiến vùng khoang mũi không được bảo vệ tốt. Từ đó làm các xoang dễ bị viêm nhiễm và làm tăng nguy cơ bị viêm.
• Bị suy giảm, rối loạn hệ miễn dịch do chế độ ăn uống nghèo nàn, không đảm bảo dinh dưỡng. Mặt khác, bệnh cũng dễ phát triển hơn ở những người bị nhiễm HIV/AIDS, người dùng thuốc điều trị gặp tác dụng phụ,…
• Xuất hiện polyp mũi gây tắc nghẽn, nhiễm trùng và hình thành viêm ở xoang bướm.
• Thói quen hút thuốc lá.
• Có khối u sàn sọ hoặc ở vòm họng.
• Do biến chứng từ các bệnh liên quan tới đường hô hấp như viêm mũi vận mạch, viêm mũi dị ứng, polyp, viêm amidan,…

Viêm xoang bướm có nguy hiểm không?

Như đã đề cập, xoang bướm là cơ quan có vai trò dẫn lưu dịch, lưu thông không khí và nằm gần các dây thần kinh thị giác, ổ mắt, tuyến yên và xoang tĩnh mạch hang. Vì thế, nếu bị tổn thương, viêm nhiễm sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, bệnh thường diễn biến thầm lặng, các triệu chứng ở giai đoạn đầu không rõ ràng khiến bệnh nhân chủ quan, chậm trễ trong việc điều trị. Khi điều trị sai cách, chữa không dứt điểm, viêm xoang bướm có thể ảnh hưởng tới chức năng, hoạt động của các cơ quan khác và hình thành nên các biến chứng như sau:

• Viêm dây thần kinh thị giác, suy giảm thị lực, áp xe mí mắt, áp xe túi lệ,…
• Viêm tai giữa, thủng màng nhĩ do dịch viêm chảy xuống cổ họng, lâu dần ảnh hưởng tới tai.
• Biến chứng sọ não gây ra nguy cơ bị áp xe não, viêm não, viêm màng não,…
• Viêm xoang kéo dài có thể làm cấu tạo xương bướm bị phá hủy, gây sản sinh tế bào ung thư bất thường.

Chẩn đoán viêm xoang bướm

Khi thấy những triệu chứng như đau đầu, sổ mũi, nghẹt mũi, đau nhức vùng xoang,… các bạn nên nhanh chóng tới bệnh viện có chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để kiểm tra. Tại đây, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, sau đó dựa vào các thông tin được cung cấp, bạn sẽ được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm như sau:

• Nội soi mũi: Đây là một phương pháp chẩn đoán viêm xoang được ứng dụng khá phổ biến.
• Chụp CT: Là công cụ quan trọng trong chẩn đoán khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân mắc viêm xoang bướm.

Cách điều trị viêm xoang bướm

Tùy theo tình trạng bệnh lý cụ thể, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định các biện pháp điều trị phù hợp. Cụ thể như sau:

Điều trị nội khoa

Các loại thuốc kháng sinh phổ rộng sẽ được sử dụng phổ biến trong trường hợp này để giải quyết tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể dùng các loại thuốc không kê đơn như thuốc thông mũi, thuốc xịt mũi nhằm làm giảm nhanh các triệu chứng khó chịu.

Trong trường hợp bị chảy nước mũi sau, nghẹt xoang, có thể điều trị bằng máy khí dung mũi. Loại máy này sẽ giúp đưa thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn hay dung dịch nước muối vào sâu bên trong xoang để cải thiện triệu chứng, giảm đau, sưng phù nề.

Phẫu thuật

Nếu việc điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả cải thiện bệnh tốt. Các triệu chứng của bệnh có dấu hiệu tiến triển nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm phẫu thuật. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, tỷ lệ tái phát bệnh vẫn khá cao nên người bệnh vẫn cần tuân thủ theo hướng dẫn chăm sóc sức khỏe từ bác sĩ.

Phẫu thuật điều trị viêm xoang bướm sẽ được tiến hành bằng cách nội soi qua mũi, qua vách ngăn và nội soi qua xoang sàng. Trường hợp bệnh lý đơn độc ở nhóm xoang bướm, bệnh nhân có thể tiến hành nội soi qua mũi, vách ngăn. Nội soi qua xoang sàng sẽ được tiến hành ở những đối tượng nặng hơn. Hơn nữa, cách phẫu thuật này cũng cần mở rộng xương bướm để lấy bỏ toàn bộ mô nấm, dịch nhầy mủ hoặc polyp.

Các biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà

Triệu chứng viêm xoang bướm sẽ được cải thiện tốt nếu bệnh nhân kết hợp áp dụng thêm các biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà như sau:

• Xông mũi: Đây là cách giúp lỗ thông xoang được thông thoáng, làm giảm tình trạng nghẹt mũi, giúp bệnh nhân dễ thở hơn. Để các hốc xoang thông với nhau, bạn nên xông mũi kèm theo các thảo dược, tinh dầu (tinh dầu lá chanh, bạc hà, khuynh diệp,…). Theo đó, bạn nhỏ vài giọt tinh dầu vào bát nước nóng 50 – 70 độ C rồi dùng mũi hít làn hơi nước nóng từ dưới bốc lên trong bát để giúp mũi thông thoáng, làm loãng dịch mũi.
• Tắm nước ấm: Tắm nước ấm trong vòi hoa sen hoặc ngâm mình trong bồn tắm nước nóng cũng là cách giúp hỗ trợ điều trị bệnh xoang bướm hiệu quả. Hơi nước ấm sẽ giúp làm loãng dịch nhầy, khiến hốc xoang thông thoáng, dễ thở hơn.

Biện pháp phòng ngừa viêm xoang bướm

Để phòng ngừa viêm xoang bướm hiệu quả, các bạn cần nắm được một số lưu ý sau đây:

• Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm nhiều chất hóa học, khói bụi, khói thuốc,…
• Mang khẩu trang khi ra đường hoặc khi phải tiếp xúc với bụi bẩn.
• Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý vệ sinh mũi họng hàng ngày.
• Tuân thủ theo chế độ điều trị, uống thuốc đúng chỉ định, liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cung cấp đa dạng nguồn dưỡng chất cho cơ thể. Tăng cường vận động thể dục thể thao và sinh hoạt điều độ để tăng cường sức đề kháng.
• Tới bệnh viện kiểm tra sức khỏe ngay khi thấy vùng xoang mũi có những biểu hiện bất thường.

Một số câu hỏi liên quan

Ngoài những thông tin được đề cập trong bài viết, bệnh nhân cũng nên tham khảo thêm một số vấn đề dưới đây.

Viêm xoang bướm có chữa khỏi được không?

Trên thực tế, viêm xoang bướm có thể chữa khỏi được nếu bạn tiến hành điều trị sớm, chữa đúng cách theo phác đồ phù hợp. Theo đó, các bạn có thể tiến hành điều trị nội khoa bằng biện pháp dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm, xịt rửa mũi,… Trường hợp nặng sẽ cần tiến hành phẫu thuật nội soi mũi xoang để trị bệnh hiệu quả hơn.

Viêm xoang bướm có tái phát không?

Câu trả lời là có. Bởi đây là bệnh lý không dễ điều trị nên có tỷ lệ tái phát cao, ngay cả khi đã phẫu thuật thành công. Điều trị bệnh quá muộn sẽ có nguy cơ tái phát càng cao, nhất là trường hợp từng gặp biến chứng trước đó. Chính vì thế, bệnh nhân nên chủ động tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ và tiếp tục theo dõi hàng năm để phòng tránh nguy cơ này.

Viêm xoang bướm nên kiêng ăn gì?

Bệnh nhân bị viêm xoang nói chung và xương bướm nói riêng nên tránh dung nạp những loại thực phẩm sau:

• Thực phẩm cay nóng.
• Sữa, chế phẩm từ sữa.
• Thức ăn làm kích thích cổ họng như rượu, bia, cà phê, nước uống có gas,…
• Thực phẩm có chứa chất phụ gia hoặc thức ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ.
• Thực phẩm có tính hàn.

Viêm xoang bướm là bệnh lý tiến triển âm thần, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị dứt điểm. Do đó, bạn cần theo dõi triệu chứng, thăm khám chuyên khoa kịp thời và tuân thủ tuyệt đối theo phác đồ điều trị từ bác sĩ chuyên khoa.