Trẻ Bị Viêm Dạ Dày: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Trẻ bị viêm dạ dày có thể gây ra những cơn đau quặn thắt và khó chịu, làm giảm chất lượng cuộc sống của các bé. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm dạ dày ở trẻ sẽ giúp phụ huynh bảo vệ sức khỏe cho con yêu hiệu quả hơn.

Định nghĩa và phân loại viêm dạ dày ở trẻ em

Viêm dạ dày ở trẻ em là tình trạng viêm niêm mạc dạ dày, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Bệnh thường xuất hiện khi lớp bảo vệ niêm mạc bị tổn thương, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm. Tùy theo nguyên nhân và mức độ, viêm dạ dày được phân loại thành hai nhóm chính: viêm dạ dày cấp tính và viêm dạ dày mạn tính.

Viêm dạ dày cấp tính thường xảy ra đột ngột với các biểu hiện rõ rệt, trong khi viêm dạ dày mạn tính tiến triển âm thầm và kéo dài, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa của trẻ nếu không được điều trị kịp thời. Một số nguyên nhân phổ biến gây bệnh bao gồm vi khuẩn Helicobacter pylori, thói quen ăn uống không hợp lý, hoặc tác dụng phụ từ một số loại thuốc.

Triệu chứng viêm dạ dày ở trẻ em

Các triệu chứng viêm dạ dày ở trẻ em rất đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một trong những dấu hiệu thường gặp nhất là đau vùng thượng vị, cơn đau có thể dữ dội hoặc âm ỉ, xuất hiện sau khi ăn hoặc vào ban đêm.

Ngoài đau bụng, trẻ có thể bị buồn nôn, nôn mửa, đầy hơi hoặc khó tiêu. Một số trẻ còn có triệu chứng như chán ăn, sụt cân, hoặc mệt mỏi kéo dài. Trong trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể bị chảy máu tiêu hóa, biểu hiện qua nôn ra máu hoặc phân có màu đen.

Việc phát hiện sớm các triệu chứng viêm dạ dày ở trẻ là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Nguyên nhân gây viêm dạ dày ở trẻ em

Viêm dạ dày ở trẻ em xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm các tác động từ môi trường bên ngoài và yếu tố bên trong cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Vi khuẩn Helicobacter pylori: Đây là tác nhân hàng đầu gây viêm dạ dày. Vi khuẩn này tấn công lớp niêm mạc dạ dày, gây viêm nhiễm kéo dài.

• Chế độ ăn uống không hợp lý: Trẻ ăn quá nhiều thực phẩm cay, nóng, chiên rán hoặc sử dụng đồ uống có tính axit cao làm tổn thương niêm mạc dạ dày.

• Tác dụng phụ từ thuốc: Một số loại thuốc kháng viêm hoặc giảm đau không kê đơn có thể gây kích ứng và tổn thương niêm mạc dạ dày khi dùng lâu dài.

• Căng thẳng và áp lực tâm lý: Trẻ gặp áp lực từ học tập hoặc môi trường sống không ổn định có thể dẫn đến rối loạn chức năng tiêu hóa, tăng nguy cơ viêm dạ dày.

• Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số trẻ có cơ địa nhạy cảm với một số loại thức ăn, gây viêm nhiễm ở hệ tiêu hóa, bao gồm cả dạ dày.

Những đối tượng dễ mắc viêm dạ dày

Không phải tất cả trẻ em đều có nguy cơ mắc viêm dạ dày như nhau. Dưới đây là các nhóm trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh này:

• Trẻ có hệ miễn dịch suy giảm: Trẻ đang điều trị bệnh mãn tính hoặc mắc các rối loạn miễn dịch có nguy cơ cao bị viêm dạ dày do khả năng bảo vệ cơ thể yếu.

• Trẻ thường xuyên dùng thuốc: Việc sử dụng kéo dài các loại thuốc giảm đau hoặc kháng sinh có thể làm mỏng lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày.

• Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm: Các yếu tố môi trường như nguồn nước không sạch hoặc điều kiện vệ sinh kém tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào dạ dày.

• Trẻ có thói quen ăn uống không khoa học: Ăn uống không đều đặn, bỏ bữa hoặc ăn nhanh, không nhai kỹ đều là những nguyên nhân làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa.

• Trẻ có tiền sử gia đình mắc bệnh dạ dày: Yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng khả năng mắc viêm dạ dày ở trẻ.

Việc nhận diện rõ các nguyên nhân và đối tượng nguy cơ là bước đầu quan trọng để phòng ngừa và điều trị hiệu quả viêm dạ dày ở trẻ em.

Các biến chứng nguy hiểm của viêm dạ dày ở trẻ em

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm dạ dày ở trẻ em có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của trẻ. Dưới đây là những biến chứng phổ biến:

• Chảy máu dạ dày: Tình trạng viêm kéo dài có thể làm tổn thương mạch máu ở niêm mạc, dẫn đến xuất huyết tiêu hóa. Triệu chứng có thể bao gồm nôn ra máu hoặc phân màu đen.

• Loét dạ dày tá tràng: Tổn thương ở niêm mạc dạ dày có thể tiến triển thành các vết loét sâu hơn, gây đau đớn và ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa.

• Hẹp môn vị: Viêm mạn tính ở vùng môn vị có thể gây hẹp hoặc tắc nghẽn, làm cản trở quá trình di chuyển thức ăn từ dạ dày xuống ruột non.

• Thiếu máu và suy dinh dưỡng: Tình trạng xuất huyết và hấp thu dinh dưỡng kém do viêm dạ dày kéo dài có thể dẫn đến thiếu máu, gầy yếu và giảm sức đề kháng.

• Tăng nguy cơ ung thư dạ dày: Trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm dạ dày kéo dài có thể làm tăng nguy cơ phát triển các tế bào ung thư ở niêm mạc dạ dày.

Chẩn đoán viêm dạ dày ở trẻ em

Việc chẩn đoán chính xác viêm dạ dày là yếu tố quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Các bác sĩ thường sử dụng nhiều kỹ thuật để xác định bệnh, bao gồm:

• Khai thác triệu chứng lâm sàng: Dựa trên các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, hoặc thay đổi thói quen ăn uống, bác sĩ có thể đưa ra những nhận định ban đầu về tình trạng của trẻ.

• Xét nghiệm vi khuẩn Helicobacter pylori: Kiểm tra sự hiện diện của loại vi khuẩn này qua mẫu hơi thở, phân hoặc máu giúp xác định nguyên nhân gây viêm.

• Nội soi dạ dày: Phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp tình trạng niêm mạc dạ dày để phát hiện các tổn thương hoặc viêm loét.

• Chụp X-quang hoặc siêu âm bụng: Các hình ảnh y khoa này được sử dụng để loại trừ các nguyên nhân khác hoặc đánh giá tổn thương trong hệ tiêu hóa.

• Xét nghiệm máu và phân tích chức năng gan, thận: Những xét nghiệm này giúp đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của trẻ, đồng thời xác định các biến chứng liên quan.

Chẩn đoán chính xác là nền tảng để điều trị viêm dạ dày hiệu quả, bảo vệ sức khỏe tiêu hóa cho trẻ và ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi trẻ bị viêm dạ dày

Viêm dạ dày ở trẻ em có thể được kiểm soát tốt nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy phụ huynh cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ:

• Đau bụng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên: Nếu trẻ liên tục than đau bụng, đặc biệt ở vùng thượng vị, điều này có thể là dấu hiệu của viêm dạ dày nghiêm trọng.

• Triệu chứng tiêu hóa bất thường: Nôn mửa kéo dài, buồn nôn liên tục hoặc xuất hiện phân màu đen là những biểu hiện cần được kiểm tra ngay lập tức.

• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Trẻ có biểu hiện chán ăn, mệt mỏi hoặc giảm cân mà không có lý do rõ ràng cần được thăm khám để loại trừ viêm dạ dày và các bệnh lý khác.

• Chảy máu đường tiêu hóa: Bất kỳ dấu hiệu nào của xuất huyết, như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen, đều là tình trạng khẩn cấp và cần được can thiệp y tế ngay.

• Sốt và mệt mỏi kéo dài: Viêm dạ dày có thể gây suy nhược cơ thể nếu không được điều trị, đặc biệt khi đi kèm với các triệu chứng sốt.

Phòng ngừa viêm dạ dày ở trẻ em

Việc phòng ngừa viêm dạ dày giúp bảo vệ sức khỏe tiêu hóa và cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ. Dưới đây là các biện pháp phòng tránh hiệu quả:

• Duy trì chế độ ăn uống khoa học: Cung cấp bữa ăn cân đối dinh dưỡng, tránh thực phẩm chiên rán, cay nóng hoặc chứa nhiều axit để giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc dạ dày.

• Thói quen ăn uống lành mạnh: Khuyến khích trẻ ăn chậm, nhai kỹ và ăn đúng giờ để giảm áp lực lên dạ dày, tránh bỏ bữa hoặc ăn quá no.

• Đảm bảo vệ sinh thực phẩm: Rửa sạch tay trước khi ăn, sử dụng nước sạch và chế biến thực phẩm đúng cách để tránh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

• Hạn chế sử dụng thuốc không cần thiết: Chỉ sử dụng các loại thuốc kháng viêm hoặc giảm đau khi có chỉ định từ bác sĩ để bảo vệ niêm mạc dạ dày.

• Giữ tinh thần thoải mái cho trẻ: Tránh áp lực học tập hoặc môi trường sống căng thẳng vì tâm lý không ổn định có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tiêu hóa.

• Tiêm phòng và kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là các vaccine liên quan đến nhiễm trùng đường tiêu hóa, để phòng ngừa nguy cơ bệnh.

Những biện pháp trên không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc viêm dạ dày mà còn góp phần tăng cường sức khỏe toàn diện cho trẻ.

Phương pháp điều trị viêm dạ dày ở trẻ em

Việc điều trị viêm dạ dày ở trẻ em cần kết hợp các phương pháp từ thay đổi lối sống, sử dụng thuốc cho đến áp dụng các biện pháp hỗ trợ phù hợp với từng tình trạng cụ thể của trẻ.

Sử dụng thuốc Tây y trong điều trị viêm dạ dày

Thuốc Tây y đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng và xử lý nguyên nhân gây viêm dạ dày ở trẻ em. Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc dưới đây:

• Thuốc giảm tiết axit dạ dày: Các thuốc như Omeprazole hoặc Ranitidine được sử dụng để ức chế sản xuất axit, giúp giảm đau và ngăn ngừa tổn thương niêm mạc.

• Thuốc diệt vi khuẩn Helicobacter pylori: Trong trường hợp vi khuẩn này là nguyên nhân, Amoxicillin hoặc Clarithromycin thường được chỉ định phối hợp với thuốc giảm tiết axit.

• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Sucralfate hoặc Bismuth được dùng để tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc, giúp vết loét nhanh lành hơn.

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Bên cạnh việc dùng thuốc, việc điều chỉnh thói quen ăn uống và lối sống là yếu tố không thể thiếu trong điều trị viêm dạ dày ở trẻ. Các biện pháp dưới đây giúp hỗ trợ giảm áp lực lên dạ dày:

• Chế độ ăn uống hợp lý: Bổ sung thực phẩm mềm, dễ tiêu như cháo, súp hoặc rau củ hấp chín, tránh các món cay nóng hoặc nhiều dầu mỡ.

• Hướng dẫn trẻ thói quen ăn uống lành mạnh: Khuyến khích trẻ ăn đúng giờ, nhai kỹ và không ăn quá no để hạn chế kích thích dạ dày.

• Tránh các yếu tố gây căng thẳng: Đảm bảo trẻ có thời gian nghỉ ngơi đầy đủ và một môi trường sống tích cực để giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa.

Các liệu pháp hỗ trợ từ y học cổ truyền

Trong một số trường hợp, y học cổ truyền có thể được kết hợp để hỗ trợ quá trình điều trị viêm dạ dày. Các phương pháp này giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và giảm triệu chứng:

• Sử dụng thảo dược: Cam thảo hoặc bột nghệ vàng thường được sử dụng để giảm viêm và làm dịu niêm mạc dạ dày.

• Xoa bóp và bấm huyệt: Kỹ thuật này kích thích tuần hoàn máu vùng bụng, giúp giảm đau và tăng cường tiêu hóa.

• Châm cứu nhẹ nhàng: Phương pháp này được áp dụng để cân bằng khí huyết, cải thiện chức năng tiêu hóa và hỗ trợ giảm triệu chứng viêm dạ dày.

Điều trị viêm dạ dày ở trẻ em cần sự kiên trì và phối hợp giữa các phương pháp y học hiện đại và lối sống khoa học. Việc chăm sóc tốt từ gia đình không chỉ giúp cải thiện bệnh mà còn bảo vệ sức khỏe tiêu hóa cho trẻ trong tương lai.