Tìm hiểu chi tiết về viêm amidan mãn tính: Nguyên nhân và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm amidan mãn tính là một trong những bệnh lý tai mũi họng phổ biến, thường xuất hiện do viêm nhiễm kéo dài và tái đi tái lại tại vùng amidan. Bệnh không chỉ gây ra cảm giác khó chịu như đau họng, khó nuốt mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả, đồng thời chia sẻ những cách phòng ngừa hữu ích, giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Định nghĩa và phân loại viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính là tình trạng viêm nhiễm kéo dài tại amidan, xảy ra do các đợt viêm cấp tính không được điều trị triệt để hoặc tái phát nhiều lần. Amidan là một phần của hệ miễn dịch, có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh xâm nhập qua đường hô hấp. Tuy nhiên, khi viêm mãn tính, chức năng này bị suy giảm, dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Bệnh được phân loại dựa trên mức độ và đặc điểm tổn thương. Các dạng thường gặp bao gồm:

• Viêm amidan hốc mủ: Amidan xuất hiện các ổ mủ nhỏ, mùi hôi khó chịu do tích tụ chất bã và vi khuẩn.
• Viêm amidan phì đại: Amidan sưng to, gây khó thở hoặc ngủ ngáy.
• Viêm amidan teo: Amidan nhỏ lại, bề mặt không đều, gây đau họng thường xuyên.

Việc hiểu rõ các loại viêm amidan giúp quá trình chẩn đoán và điều trị đạt hiệu quả tốt hơn.

Triệu chứng của viêm amidan mãn tính

Các triệu chứng của bệnh thường âm ỉ và kéo dài, gây nhiều khó khăn cho sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến:

• Đau họng dai dẳng: Người bệnh cảm thấy đau rát, khó chịu, đặc biệt vào buổi sáng.
• Khó nuốt: Cảm giác vướng víu, khó nuốt thức ăn, thậm chí là nước bọt.
• Hơi thở có mùi: Do vi khuẩn và chất bã tích tụ trong các hốc amidan.
• Sưng đau vùng cổ: Các hạch bạch huyết gần amidan có thể bị sưng và đau.
• Sốt nhẹ hoặc mệt mỏi: Một số trường hợp có biểu hiện toàn thân như sốt, đau đầu.

Những triệu chứng này có thể tăng nặng vào những thời điểm giao mùa hoặc khi hệ miễn dịch suy giảm. Nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp người bệnh điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân dẫn đến viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính phát triển do nhiều yếu tố khác nhau, từ môi trường sống cho đến tình trạng sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Viêm nhiễm tái phát thường xuyên: Các đợt viêm amidan cấp không được điều trị triệt để, dẫn đến tổn thương lâu dài.
• Môi trường ô nhiễm: Hít phải khói bụi, hóa chất độc hại hoặc sống trong môi trường ẩm thấp khiến amidan dễ bị vi khuẩn, virus tấn công.
• Hệ miễn dịch suy giảm: Cơ thể không đủ sức chống lại vi khuẩn, virus, tạo điều kiện cho viêm nhiễm kéo dài.
• Cấu trúc amidan bất thường: Amidan phì đại hoặc có hốc sâu làm tăng nguy cơ tích tụ vi khuẩn và chất bã.
• Các bệnh lý liên quan: Dị ứng hoặc viêm mũi xoang kéo dài có thể ảnh hưởng đến amidan, gây viêm mãn tính.

Hiểu rõ nguyên nhân giúp người bệnh phòng tránh hiệu quả và hỗ trợ điều trị tốt hơn.

Đối tượng dễ mắc viêm amidan mãn tính

Bệnh viêm amidan mãn tính có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn:

• Trẻ em và người trẻ tuổi: Hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh hoặc đang bị suy yếu dễ dẫn đến viêm mãn tính.
• Người thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, hóa chất hoặc không khí lạnh kéo dài tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Người có tiền sử viêm amidan cấp: Các đợt viêm cấp tính không được điều trị đúng cách, dẫn đến tái phát và chuyển thành mãn tính.
• Người có bệnh lý nền: Các bệnh hô hấp mãn tính hoặc tình trạng dị ứng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc lá, sử dụng đồ uống có cồn hoặc không bảo vệ cơ thể khỏi thay đổi thời tiết.

Nhận biết nhóm đối tượng nguy cơ giúp đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giảm thiểu tác động của bệnh.

Biến chứng của viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là những biến chứng thường gặp:

• Nhiễm trùng lan rộng: Vi khuẩn từ amidan có thể lan xuống các cơ quan lân cận như họng, thanh quản hoặc gây viêm phổi, viêm phế quản.
• Áp xe quanh amidan: Tình trạng sưng mủ hình thành xung quanh amidan, gây đau đớn dữ dội và khó khăn trong việc nuốt hoặc thở.
• Ngưng thở khi ngủ: Amidan phì đại làm hẹp đường thở, gây ngưng thở tạm thời trong giấc ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
• Viêm khớp và bệnh tim: Nhiễm trùng kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm khớp, viêm màng tim hoặc sốt thấp khớp.
• Suy giảm miễn dịch tại chỗ: Amidan mất khả năng bảo vệ, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn trước các tác nhân bên ngoài.

Những biến chứng này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị sớm viêm amidan mãn tính.

Chẩn đoán viêm amidan mãn tính

Chẩn đoán chính xác viêm amidan mãn tính là bước quan trọng để xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả. Quá trình chẩn đoán thường dựa trên các yếu tố sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ quan sát kích thước, màu sắc và tình trạng bề mặt amidan để phát hiện dấu hiệu viêm, mủ hoặc phì đại.
• Hỏi bệnh sử: Người bệnh được hỏi về tần suất đau họng, khó nuốt và các triệu chứng liên quan để xác định tính chất mãn tính.
• Xét nghiệm cận lâm sàng: Đôi khi, xét nghiệm dịch họng hoặc máu được thực hiện để xác định loại vi khuẩn hoặc virus gây bệnh.
• Nội soi họng: Sử dụng thiết bị nội soi để quan sát rõ hơn cấu trúc và tình trạng amidan cùng các vùng liên quan.
• Đánh giá biến chứng: Kiểm tra các cơ quan lân cận như tai, mũi, họng hoặc hệ hô hấp để phát hiện sớm nguy cơ biến chứng.

Chẩn đoán kịp thời giúp người bệnh có hướng điều trị thích hợp, ngăn ngừa những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Khi nào cần gặp bác sĩ vì viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là những tình huống bạn cần tìm đến sự tư vấn và hỗ trợ từ bác sĩ:

• Triệu chứng kéo dài không thuyên giảm: Các dấu hiệu như đau họng, khó nuốt hoặc hơi thở có mùi tiếp diễn dai dẳng, không cải thiện dù đã tự chăm sóc tại nhà.
• Nguy cơ biến chứng: Xuất hiện các triệu chứng bất thường như sưng đau vùng cổ, sốt cao, khó thở hoặc ngưng thở khi ngủ.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Đau họng thường xuyên gây khó khăn trong ăn uống, giao tiếp và làm việc hàng ngày.
• Phản ứng thuốc không hiệu quả: Các loại thuốc giảm đau, kháng sinh không làm giảm triệu chứng hoặc gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Cần chẩn đoán chuyên sâu: Trường hợp nghi ngờ bệnh lý khác liên quan như viêm mũi xoang hoặc dị ứng cần được bác sĩ đánh giá thêm.

Thăm khám sớm giúp bạn nhận được lời khuyên phù hợp và ngăn chặn bệnh tiến triển nặng hơn.

Phòng ngừa viêm amidan mãn tính hiệu quả

Việc phòng ngừa viêm amidan mãn tính không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn giảm thiểu nguy cơ tái phát. Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì vệ sinh răng miệng tốt: Súc miệng và đánh răng thường xuyên giúp loại bỏ vi khuẩn, ngăn ngừa viêm nhiễm.
• Bảo vệ hệ hô hấp: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hóa chất hoặc môi trường ô nhiễm bằng cách đeo khẩu trang.
• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt trong mùa lạnh, tránh để vùng cổ họng tiếp xúc trực tiếp với không khí lạnh.
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh: Tăng cường rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu vitamin để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Uống đủ nước: Giữ ẩm cho niêm mạc họng, giúp giảm nguy cơ khô và viêm nhiễm.
• Tránh tiếp xúc với nguồn lây nhiễm: Tránh gần gũi với người đang bị cảm cúm hoặc nhiễm khuẩn hô hấp.
• Thăm khám định kỳ: Đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe nếu có dấu hiệu nghi ngờ hoặc tiền sử viêm amidan.

Áp dụng những biện pháp này không chỉ giảm nguy cơ mắc viêm amidan mà còn cải thiện sức khỏe hô hấp tổng thể.

Phương pháp điều trị viêm amidan mãn tính

Việc điều trị viêm amidan mãn tính cần dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh và thể trạng từng người. Dưới đây là các phương pháp phổ biến giúp kiểm soát và cải thiện tình trạng này.

Điều trị bằng Tây y

Tây y là lựa chọn hàng đầu trong kiểm soát viêm amidan mãn tính, đặc biệt trong trường hợp bệnh gây biến chứng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

• Thuốc kháng sinh: Các loại như Amoxicillin hoặc Azithromycin thường được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Paracetamol hoặc Ibuprofen giúp giảm đau họng, hạ sốt và cải thiện tình trạng khó chịu do viêm.
• Thuốc kháng viêm: Prednisolone được chỉ định trong một số trường hợp amidan sưng to hoặc có nguy cơ gây tắc nghẽn đường thở.
• Dung dịch súc họng: Các loại như Chlorhexidine hoặc Betadine hỗ trợ làm sạch và giảm viêm tại chỗ hiệu quả.

Những loại thuốc này cần được sử dụng đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả cao nhất.

Điều trị bằng Đông y

Phương pháp Đông y tập trung vào cân bằng cơ thể và giảm triệu chứng thông qua các bài thuốc thảo dược tự nhiên.

• Các bài thuốc thanh nhiệt: Thanh hầu bổ phế thang hoặc bài thuốc từ kim ngân hoa, bồ công anh giúp giảm nhiệt độc và cải thiện viêm.
• Bài thuốc bổ khí: Dùng nhân sâm, bạch truật để nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể tự chống lại viêm nhiễm.
• Châm cứu và xoa bóp: Các kỹ thuật này giúp thông kinh hoạt lạc, giảm đau và tăng tuần hoàn máu vùng họng.

Đông y không chỉ giúp điều trị mà còn hỗ trợ phòng ngừa tái phát hiệu quả.

Phẫu thuật cắt amidan

Khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả hoặc bệnh gây ra biến chứng, phẫu thuật cắt amidan có thể được xem xét.

• Cắt amidan truyền thống: Phương pháp sử dụng dao kéo để loại bỏ hoàn toàn amidan, thường áp dụng trong các trường hợp amidan phì đại nặng.
• Cắt amidan bằng sóng radio hoặc laser: Công nghệ này giúp giảm chảy máu, rút ngắn thời gian hồi phục và ít đau hơn.

Quyết định phẫu thuật cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên đánh giá của bác sĩ chuyên khoa.

Viêm amidan mãn tính là bệnh lý cần được điều trị kịp thời để tránh những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Sự kết hợp giữa Tây y và Đông y cùng các biện pháp chăm sóc phù hợp sẽ giúp người bệnh nhanh chóng cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.