Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Viêm Xoang Cấp Tính

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm xoang cấp tính là tình trạng phổ biến, thường gây nghẹt mũi, đau đầu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả, giúp bạn hiểu rõ hơn và chăm sóc sức khỏe tốt hơn​​.

Viêm xoang cấp tính là gì?

Viêm xoang cấp tính là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở các xoang trong thời gian ngắn, thường dưới một tháng. Nguyên nhân chính là do nhiễm trùng vi khuẩn, virus hoặc dị ứng, dẫn đến sưng nề lớp niêm mạc xoang. Bệnh này ảnh hưởng đến khả năng dẫn lưu dịch của các xoang, gây tích tụ dịch nhầy và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Viêm xoang cấp tính được chia thành nhiều loại tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm, bao gồm viêm xoang trán, xoang hàm, xoang sàng và xoang bướm. Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và thường tái phát nếu không được điều trị triệt để.

Các triệu chứng điển hình của viêm xoang cấp tính

Người bị viêm xoang cấp tính thường gặp phải nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và xoang bị ảnh hưởng. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Nghẹt mũi và chảy dịch: Dịch mũi có thể đặc, màu vàng hoặc xanh, kèm theo mùi khó chịu.
• Đau nhức vùng mặt: Cơn đau tập trung ở vùng xoang bị viêm, có thể lan tỏa lên trán, má hoặc phía sau mắt.
• Sốt nhẹ: Một số trường hợp có thể xuất hiện sốt, do phản ứng viêm trong cơ thể.
• Giảm khứu giác: Người bệnh thường gặp khó khăn trong việc nhận biết mùi.
• Đau họng và ho: Chất nhầy từ xoang chảy xuống cổ họng có thể gây kích ứng, dẫn đến đau họng hoặc ho, đặc biệt vào ban đêm.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng biện pháp điều trị phù hợp sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh nhanh chóng, giảm nguy cơ biến chứng và tái phát.

Nguyên nhân dẫn đến viêm xoang cấp tính

Viêm xoang cấp tính có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, liên quan đến cả yếu tố bên ngoài và bên trong cơ thể. Hiểu rõ các yếu tố này giúp người bệnh có biện pháp phòng tránh hiệu quả.

• Nhiễm trùng đường hô hấp trên: Cảm lạnh hoặc cúm có thể làm tổn thương niêm mạc xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus xâm nhập.
• Dị ứng và phản ứng viêm: Tiếp xúc với các chất gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật hoặc hóa chất có thể kích thích niêm mạc xoang và dẫn đến tình trạng viêm.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Khi sức đề kháng kém, cơ thể dễ bị nhiễm trùng, bao gồm viêm xoang cấp tính.
• Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Khói bụi, ô nhiễm không khí và hóa chất độc hại là các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm xoang.
• Bất thường cấu trúc mũi xoang: Vách ngăn mũi bị lệch hoặc có polyp mũi làm cản trở dòng chảy của dịch xoang, gây tích tụ và viêm nhiễm.

Đối tượng dễ mắc viêm xoang cấp tính

Một số nhóm người có nguy cơ cao hơn bị viêm xoang cấp tính do các đặc điểm sinh lý hoặc môi trường sống.

• Người có tiền sử dị ứng: Những người thường xuyên bị dị ứng với thời tiết, thực phẩm hoặc các yếu tố môi trường dễ mắc bệnh hơn.
• Người làm việc trong môi trường ô nhiễm: Các công việc tiếp xúc với bụi bẩn, hóa chất hoặc khói độc làm tăng nguy cơ viêm xoang.
• Trẻ nhỏ và người cao tuổi: Trẻ em có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện và người già có sức đề kháng suy giảm thường dễ bị bệnh.
• Người có thói quen hút thuốc lá: Khói thuốc là tác nhân kích thích mạnh mẽ, làm tổn thương niêm mạc xoang và giảm khả năng tự bảo vệ của cơ thể.
• Người từng phẫu thuật mũi hoặc xoang: Các can thiệp y tế ở vùng mũi xoang có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng, dẫn đến nguy cơ viêm xoang cao hơn.

Biến chứng nguy hiểm của viêm xoang cấp tính

Nếu không được điều trị đúng cách, viêm xoang cấp tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh.

• Lan rộng nhiễm trùng: Viêm xoang có thể lan sang các khu vực khác như ổ mắt, gây viêm mô tế bào hoặc áp-xe quanh mắt, ảnh hưởng đến thị lực.
• Nhiễm trùng nội sọ: Trong một số trường hợp, vi khuẩn từ xoang có thể xâm nhập vào não, dẫn đến viêm màng não hoặc áp-xe não, đây là những tình trạng đe dọa tính mạng.
• Viêm tai giữa: Dịch nhầy từ xoang có thể lan đến tai, gây viêm tai giữa, làm giảm thính lực tạm thời hoặc kéo dài.
• Hình thành polyp mũi: Viêm mạn tính làm tăng nguy cơ xuất hiện polyp, gây tắc nghẽn nghiêm trọng hơn và làm bệnh khó điều trị.
• Khó thở mãn tính: Sự tích tụ dịch và viêm nhiễm kéo dài có thể dẫn đến tình trạng nghẹt mũi mãn tính, làm suy giảm chất lượng giấc ngủ và hoạt động hàng ngày.

Chẩn đoán viêm xoang cấp tính

Việc chẩn đoán chính xác viêm xoang cấp tính là yếu tố quan trọng giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.

• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ thường kiểm tra các triệu chứng như đau nhức vùng mặt, nghẹt mũi, hoặc chảy dịch để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• Quan sát niêm mạc mũi: Sử dụng dụng cụ chuyên dụng để soi mũi, bác sĩ có thể nhận biết tình trạng viêm và mức độ tắc nghẽn của xoang.
• Chụp X-quang hoặc CT: Các hình ảnh chụp chiếu cho phép phát hiện rõ các khu vực bị viêm, dịch nhầy tích tụ và những bất thường trong cấu trúc xoang.
• Xét nghiệm vi sinh: Trong trường hợp viêm xoang tái phát hoặc không đáp ứng điều trị, xét nghiệm dịch xoang có thể được thực hiện để xác định loại vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh.
• Đánh giá yếu tố dị ứng: Với những trường hợp nghi ngờ do dị ứng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các bài kiểm tra để tìm ra nguyên nhân kích thích.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi bị viêm xoang cấp tính

Viêm xoang cấp tính thường có thể tự thuyên giảm, nhưng một số tình huống nghiêm trọng đòi hỏi người bệnh cần được tư vấn y khoa ngay để tránh biến chứng.

• Triệu chứng kéo dài không cải thiện: Nếu các triệu chứng như nghẹt mũi, đau nhức vùng mặt hoặc chảy dịch mũi không thuyên giảm dù đã tự điều trị tại nhà, bạn nên tìm đến bác sĩ.
• Sốt cao hoặc tái sốt: Sốt dai dẳng hoặc xuất hiện sau khi các triệu chứng khác đã giảm có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng hơn.
• Sưng đau quanh mắt: Khi xuất hiện tình trạng sưng, đau hoặc đỏ quanh mắt, đặc biệt kèm giảm thị lực, đây là một dấu hiệu nghiêm trọng cần can thiệp y tế ngay.
• Nhức đầu dữ dội hoặc cứng cổ: Những triệu chứng này có thể cảnh báo viêm nhiễm đã lan đến các khu vực nguy hiểm như màng não.
• Chảy dịch mũi có máu hoặc mùi hôi bất thường: Đây là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng hoặc các vấn đề nghiêm trọng hơn trong xoang.

Cách phòng ngừa viêm xoang cấp tính

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa giúp giảm nguy cơ viêm xoang cấp tính và bảo vệ sức khỏe hô hấp một cách hiệu quả.

• Giữ vệ sinh đường hô hấp: Vệ sinh mũi thường xuyên bằng dung dịch nước muối sinh lý để loại bỏ bụi bẩn và các chất gây kích ứng.
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, hóa chất, phấn hoa hoặc các yếu tố dễ gây dị ứng trong môi trường sống.
• Tăng cường sức đề kháng: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và nghỉ ngơi hợp lý để nâng cao hệ miễn dịch.
• Bảo vệ mũi khi thay đổi thời tiết: Sử dụng khẩu trang hoặc che chắn mũi khi ra ngoài trong điều kiện gió lạnh hoặc ô nhiễm không khí cao.
• Xử lý kịp thời các bệnh lý liên quan: Điều trị dứt điểm các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc dị ứng để tránh dẫn đến viêm xoang cấp tính.
• Duy trì độ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo ẩm trong nhà để ngăn ngừa tình trạng khô mũi, đặc biệt trong mùa đông hoặc khi dùng điều hòa.

Phương pháp điều trị viêm xoang cấp tính

Điều trị viêm xoang cấp tính cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các cách điều trị thường được áp dụng.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây y đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng và kiểm soát viêm nhiễm xoang.

• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Các loại như paracetamol hoặc ibuprofen thường được sử dụng để giảm đau nhức vùng mặt và hạ nhiệt cơ thể.
• Thuốc kháng sinh: Amoxicillin là một lựa chọn phổ biến khi viêm xoang cấp tính có liên quan đến nhiễm trùng vi khuẩn. Loại thuốc này cần được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ để tránh kháng thuốc.
• Thuốc xịt mũi chứa corticoid: Fluticasone hoặc mometasone giúp giảm sưng nề niêm mạc xoang, cải thiện khả năng dẫn lưu dịch.
• Thuốc kháng histamin: Loratadine hoặc cetirizine thường được chỉ định nếu viêm xoang liên quan đến dị ứng, giúp giảm nghẹt mũi và chảy dịch.

Điều trị bằng phương pháp Đông y

Đông y hỗ trợ điều trị viêm xoang cấp tính thông qua việc điều hòa cơ thể và cải thiện chức năng tạng phủ.

• Các bài thuốc thảo dược: Dùng thảo dược như hoàng kỳ, cam thảo và xuyên khung để giảm viêm, tăng cường sức đề kháng và thông mũi.
• Xoa bóp bấm huyệt: Thực hiện kích thích các huyệt đạo như huyệt ấn đường hoặc nghinh hương giúp giảm đau, lưu thông khí huyết và thông thoáng xoang.
• Xông hơi với thảo dược: Sử dụng bạc hà, gừng hoặc lá khuynh diệp để xông hơi, làm loãng dịch nhầy và giảm nghẹt mũi.

Điều trị tại nhà

Những phương pháp tại nhà có thể giúp hỗ trợ làm giảm triệu chứng viêm xoang cấp tính một cách hiệu quả.

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Duy trì vệ sinh đường hô hấp để loại bỏ vi khuẩn và dịch nhầy.
• Uống nhiều nước ấm: Bổ sung nước giúp làm loãng dịch nhầy và làm dịu niêm mạc xoang.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Giúp ngăn ngừa tình trạng khô mũi, đặc biệt trong môi trường điều hòa hoặc thời tiết lạnh.

Viêm xoang cấp tính không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không điều trị đúng cách. Việc kết hợp phương pháp Tây y, Đông y và chăm sóc tại nhà giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng và duy trì sức khỏe đường hô hấp lâu dài.