Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách Điều Trị Trĩ Khi Mang Bầu

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Bị trĩ khi mang bầu không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách giảm nhẹ hiệu quả, an toàn trong bài viết này!

Định nghĩa và phân loại trĩ khi mang bầu

Trĩ khi mang bầu là tình trạng các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng bị sưng phồng, gây cảm giác khó chịu và đau đớn. Đây là vấn đề phổ biến ở phụ nữ mang thai do áp lực từ tử cung lớn dần và sự thay đổi nội tiết tố. Theo y học, trĩ được chia thành hai loại chính: trĩ nội và trĩ ngoại.

• Trĩ nội: Phát triển bên trong ống hậu môn, thường không gây đau nhưng có thể dẫn đến chảy máu khi đi đại tiện.
• Trĩ ngoại: Xuất hiện bên ngoài hậu môn, dễ nhận biết do sưng đỏ và gây đau đớn, khó chịu khi ngồi hoặc di chuyển.

Ngoài ra, một số trường hợp kết hợp cả hai loại, gây ra nhiều biến chứng phức tạp nếu không được kiểm soát kịp thời.

Triệu chứng của trĩ khi mang bầu

Triệu chứng trĩ khi mang bầu thường rất dễ nhận biết và gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày của mẹ bầu. Các biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Cảm giác ngứa, rát ở vùng hậu môn, đặc biệt là sau khi đi đại tiện.
• Xuất hiện sưng hoặc cục nhỏ ở hậu môn, có thể nhìn hoặc sờ thấy.
• Chảy máu sau khi đại tiện, máu thường có màu đỏ tươi và xuất hiện trên giấy vệ sinh hoặc phân.
• Cảm giác đau, khó chịu khi ngồi hoặc đứng lâu, thậm chí khó khăn khi di chuyển.
• Trong một số trường hợp nặng, các búi trĩ có thể lòi ra ngoài hậu môn và khó đẩy trở lại, gây đau đớn nghiêm trọng.

Nếu mẹ bầu nhận thấy các triệu chứng này, cần chú ý chăm sóc và có phương pháp điều trị phù hợp để hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến trĩ khi mang bầu

Trĩ khi mang bầu thường xuất hiện do nhiều yếu tố tác động cùng lúc. Dưới đây là các nguyên nhân chính giải thích hiện tượng này:

• Áp lực từ tử cung đang lớn dần: Tử cung phát triển trong thai kỳ tạo áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng chậu, làm giảm lưu thông máu và gây phồng tĩnh mạch hậu môn.
• Thay đổi nội tiết tố: Hormone progesterone tăng cao trong thai kỳ làm giãn các mạch máu và làm chậm nhu động ruột, dẫn đến táo bón – yếu tố góp phần gây trĩ.
• Tăng lưu lượng máu: Lưu lượng máu tăng lên để nuôi dưỡng thai nhi làm căng giãn các tĩnh mạch, khiến chúng dễ bị tổn thương.
• Chế độ ăn uống thiếu chất xơ: Thiếu hụt chất xơ trong khẩu phần ăn làm phân cứng hơn, gây khó khăn khi đi đại tiện và tăng nguy cơ phát triển búi trĩ.
• Thói quen sinh hoạt: Ngồi hoặc đứng lâu làm áp lực tập trung ở vùng hậu môn, dẫn đến tình trạng các mạch máu ở đây sưng phồng.

Đối tượng dễ bị trĩ khi mang bầu

Không phải mẹ bầu nào cũng gặp phải tình trạng trĩ, nhưng có một số yếu tố khiến nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

• Phụ nữ có tiền sử bị trĩ: Những người từng bị trĩ trước khi mang thai có khả năng tái phát bệnh cao hơn.
• Người bị táo bón kéo dài: Tình trạng táo bón kinh niên làm gia tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn mỗi khi đi đại tiện.
• Mẹ bầu ít vận động: Việc thiếu hoạt động thể chất khiến máu lưu thông kém, dễ dẫn đến ứ đọng ở vùng chậu và hậu môn.
• Mang thai nhiều lần: Các lần mang thai liên tiếp làm giảm sự đàn hồi của mạch máu vùng hậu môn, gia tăng nguy cơ bị trĩ.
• Chế độ ăn uống thiếu cân đối: Không cung cấp đủ chất xơ và nước làm tăng nguy cơ bị táo bón và trĩ.

Những yếu tố trên cho thấy tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe và duy trì lối sống lành mạnh trong thai kỳ để giảm thiểu nguy cơ bị trĩ.

Biến chứng của trĩ khi mang bầu

Trĩ khi mang bầu không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà mẹ bầu có thể gặp phải:

• Thiếu máu do chảy máu kéo dài: Trĩ thường gây chảy máu khi đi đại tiện, nếu không được kiểm soát sẽ dẫn đến thiếu máu, làm mẹ bầu mệt mỏi, chóng mặt và ảnh hưởng đến thai nhi.
• Nhiễm trùng búi trĩ: Khi búi trĩ lòi ra ngoài và bị tổn thương, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây viêm nhiễm, sưng đau và có nguy cơ hình thành áp xe hậu môn.
• Huyết khối trĩ: Máu ứ đọng trong búi trĩ có thể tạo thành cục máu đông, gây đau đớn dữ dội và khó khăn khi đi lại hoặc ngồi.
• Sa búi trĩ: Trường hợp nặng, búi trĩ không thể tự co vào, gây cản trở sinh hoạt hàng ngày và tiềm ẩn nguy cơ hoại tử.

Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách có thể giúp mẹ bầu phòng tránh các biến chứng trên và duy trì sức khỏe tốt trong suốt thai kỳ.

Chẩn đoán trĩ khi mang bầu

Chẩn đoán trĩ khi mang bầu thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng và thăm khám trực tiếp. Các bước chẩn đoán thông thường gồm:

• Khám lâm sàng vùng hậu môn: Bác sĩ quan sát và kiểm tra búi trĩ bên ngoài để đánh giá kích thước, mức độ sưng và các tổn thương.
• Đánh giá triệu chứng: Các dấu hiệu như chảy máu, ngứa rát hay cảm giác đau khi đi đại tiện là cơ sở để xác định tình trạng bệnh.
• Thăm khám hậu môn trực tràng: Dùng tay hoặc dụng cụ chuyên dụng để kiểm tra búi trĩ nội, phát hiện mức độ tổn thương bên trong.
• Loại trừ các bệnh lý khác: Một số bệnh như nứt hậu môn hoặc polyp trực tràng có thể gây triệu chứng tương tự, do đó cần được phân biệt rõ ràng.

Chẩn đoán đúng không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé trong quá trình mang thai.

Khi nào cần gặp bác sĩ nếu bị trĩ khi mang bầu

Trĩ khi mang bầu là vấn đề phổ biến, nhưng có những dấu hiệu cho thấy cần thăm khám bác sĩ để đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi. Dưới đây là những tình huống mẹ bầu nên chú ý:

• Chảy máu hậu môn liên tục: Nếu máu chảy nhiều hoặc không giảm sau khi đi đại tiện, cần thăm khám để loại trừ các biến chứng như thiếu máu hoặc bệnh lý nghiêm trọng khác.
• Đau đớn dữ dội: Cơn đau kéo dài hoặc nghiêm trọng, không thuyên giảm khi nghỉ ngơi có thể là dấu hiệu của huyết khối trĩ hoặc nhiễm trùng búi trĩ.
• Búi trĩ sưng to và lòi ra ngoài: Khi búi trĩ không thể tự co lại hoặc có hiện tượng đổi màu, sưng viêm, cần can thiệp y tế để tránh nguy cơ hoại tử.
• Kèm theo các triệu chứng khác: Sốt, mệt mỏi, hoặc khó chịu vùng bụng dưới là dấu hiệu cần được bác sĩ kiểm tra để xác định tình trạng sức khỏe tổng quát.
• Không đáp ứng với biện pháp tự chăm sóc: Nếu các biện pháp tại nhà không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị phù hợp hơn.

Kịp thời gặp bác sĩ không chỉ giúp xử lý vấn đề mà còn đảm bảo quá trình mang thai diễn ra an toàn, khỏe mạnh.

Phòng ngừa trĩ khi mang bầu hiệu quả

Phòng ngừa trĩ khi mang bầu không chỉ giúp mẹ bầu tránh được khó chịu mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe toàn diện. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Duy trì chế độ ăn giàu chất xơ: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt giúp cải thiện tiêu hóa và hạn chế táo bón – nguyên nhân chính gây trĩ.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Cung cấp đủ lượng nước hỗ trợ quá trình tiêu hóa và làm mềm phân, giảm áp lực lên hậu môn khi đi đại tiện.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập như đi bộ hoặc yoga giúp tăng cường tuần hoàn máu và giảm áp lực vùng chậu.
• Hạn chế ngồi hoặc đứng lâu: Thay đổi tư thế thường xuyên để tránh áp lực kéo dài lên hậu môn và vùng chậu.
• Thực hành thói quen đại tiện lành mạnh: Không nhịn đại tiện và hạn chế rặn mạnh để bảo vệ các tĩnh mạch hậu môn.
• Sử dụng ghế kê chân khi đại tiện: Tư thế ngồi đúng giúp giảm áp lực lên vùng hậu môn, hỗ trợ phân thải ra dễ dàng hơn.

Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa sớm giúp mẹ bầu tránh được tình trạng trĩ, mang lại thai kỳ thoải mái và khỏe mạnh hơn.

Phương pháp điều trị trĩ khi mang bầu

Điều trị trĩ khi mang bầu tập trung vào giảm triệu chứng, cải thiện tình trạng búi trĩ và đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Dưới đây là các phương pháp được áp dụng phổ biến:

Điều trị bằng thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống là cách an toàn và hiệu quả để cải thiện tình trạng trĩ khi mang bầu. Các thói quen lành mạnh có thể hỗ trợ giảm áp lực lên vùng hậu môn:

• Tăng cường chế độ ăn giàu chất xơ: Các loại rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt giúp làm mềm phân và giảm táo bón.
• Uống nhiều nước: Đảm bảo cơ thể không bị mất nước, hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa phân khô.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Yoga, đi bộ nhẹ giúp tăng lưu thông máu và giảm áp lực lên các tĩnh mạch vùng chậu.
• Duy trì thói quen đại tiện đúng cách: Không nhịn hoặc rặn mạnh khi đi vệ sinh để bảo vệ tĩnh mạch hậu môn.

Sử dụng thuốc Tây y

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc Tây y để giảm triệu chứng và hỗ trợ điều trị. Mỗi loại thuốc có cơ chế riêng và cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng:

• Thuốc bôi tại chỗ: Hydrocortisone (Preparation H) giúp giảm viêm, ngứa và đau tại vùng hậu môn.
• Thuốc làm mềm phân: Docusate sodium (Colace) hỗ trợ phân mềm, dễ dàng thải ra mà không gây tổn thương hậu môn.
• Thuốc giảm đau: Paracetamol được chỉ định để kiểm soát đau nhẹ, an toàn cho mẹ bầu.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Các phương pháp y học cổ truyền cũng mang lại hiệu quả an toàn, nhất là đối với phụ nữ mang thai muốn tránh dùng thuốc:

• Ngâm hậu môn bằng nước ấm pha muối: Cách này giúp giảm sưng đau và cải thiện tuần hoàn máu ở vùng hậu môn.
• Uống các loại thảo dược: Sử dụng rau diếp cá, lá ngải cứu hoặc cỏ nhọ nồi giúp thanh nhiệt, giảm sưng viêm hiệu quả.
• Xoa bóp bấm huyệt: Kích thích các huyệt vị phù hợp hỗ trợ lưu thông khí huyết và giảm áp lực lên búi trĩ.

Can thiệp y khoa khi cần thiết

Khi các biện pháp trên không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề xuất các can thiệp y khoa an toàn:

• Thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Phương pháp đơn giản giúp giảm kích thước búi trĩ mà không cần phẫu thuật.
• Phẫu thuật cắt trĩ: Được áp dụng trong trường hợp trĩ nặng hoặc gây biến chứng nghiêm trọng, đảm bảo an toàn tối đa cho mẹ bầu.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp giúp mẹ bầu vượt qua tình trạng trĩ một cách hiệu quả và thoải mái, đảm bảo sức khỏe toàn diện trong suốt thai kỳ.