Đau khớp gối ở người trẻ tuổi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương y Phùng Hải Đăng

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi không chỉ xảy ra do lão hóa, mà còn có thể là hậu quả của chấn thương, thói quen vận động không đúng cách hoặc các vấn đề về cơ xương khớp. Mặc dù tình trạng này thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng ngày nay, những người trẻ cũng đang phải đối mặt với tình trạng này. Việc nhận biết nguyên nhân và triệu chứng sớm sẽ giúp giảm thiểu tác động lâu dài của bệnh. Cùng tìm hiểu về những nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị đau khớp gối cho người trẻ qua bài viết này.

Định nghĩa và phân loại đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi là tình trạng xảy ra khi các bộ phận của khớp gối, bao gồm sụn, xương, dây chằng, và cơ xung quanh, bị tổn thương hoặc viêm. Mặc dù thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng đau khớp gối ngày càng phổ biến ở những người trẻ tuổi, đặc biệt là trong các hoạt động thể thao hoặc vận động mạnh. Nguyên nhân có thể đến từ các yếu tố chấn thương, lối sống ít vận động, hoặc các vấn đề về cơ xương khớp, như viêm khớp hoặc thoái hóa.

Trong đau khớp gối ở người trẻ tuổi, các loại phổ biến bao gồm:

1. Viêm khớp cấp tính: Thường xảy ra sau các chấn thương như đứt dây chằng hoặc tổn thương sụn, dẫn đến viêm và sưng khớp.
2. Thoái hóa khớp: Mặc dù đây là bệnh lý liên quan đến tuổi tác, nhưng một số người trẻ cũng có thể mắc phải nếu khớp gối bị sử dụng quá mức hoặc có yếu tố di truyền.
3. Viêm gân và viêm bao hoạt dịch: Các tình trạng này xuất phát từ sự quá tải hoặc vận động sai tư thế, khiến gân và bao hoạt dịch quanh khớp gối bị viêm.
4. Chấn thương do thể thao: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến đau khớp gối ở người trẻ, đặc biệt là trong các môn thể thao có tác động mạnh vào khớp như bóng đá, bóng rổ, hay chạy bộ.

Việc nhận diện đúng tình trạng đau khớp gối và phân loại chính xác sẽ giúp việc điều trị hiệu quả hơn, giảm thiểu nguy cơ gây biến chứng lâu dài.

Triệu chứng đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Triệu chứng đau khớp gối có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, các dấu hiệu chung mà người trẻ có thể gặp phải bao gồm:

1. Đau và sưng khớp: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Cơn đau thường xuất hiện khi người bệnh di chuyển, leo cầu thang hoặc tham gia các hoạt động thể chất. Sự sưng tấy có thể xảy ra do viêm hoặc tổn thương trong khớp.
2. Cứng khớp: Người bệnh có thể cảm thấy khớp gối bị cứng hoặc khó di chuyển, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
3. Tiếng lục cục hoặc lạo xạo trong khớp: Đôi khi, người bệnh nghe thấy âm thanh lạ trong khớp khi cử động, điều này có thể là dấu hiệu của việc thoái hóa sụn hoặc các vấn đề về cơ xương khớp.
4. Giảm khả năng vận động: Do đau và cứng khớp, người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn khi vận động hoặc tham gia các hoạt động thể thao.
5. Cảm giác yếu hoặc không ổn định: Đặc biệt trong trường hợp có tổn thương dây chằng, người bệnh có thể cảm thấy khớp gối không ổn định, dễ bị lắc lư hoặc cảm giác như gối sẽ “xụp” khi vận động mạnh.

Những triệu chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người trẻ, làm hạn chế khả năng di chuyển và tham gia các hoạt động thường ngày. Việc phát hiện sớm các triệu chứng này sẽ giúp kiểm soát và điều trị hiệu quả, tránh các biến chứng nghiêm trọng trong tương lai.

Nguyên nhân đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, mỗi nguyên nhân lại có những tác động riêng biệt đến cơ chế của khớp gối. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Chấn thương thể thao: Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đau khớp gối ở người trẻ. Các va chạm mạnh, đặc biệt trong các môn thể thao có tính chất va đập như bóng đá, bóng rổ, chạy bộ cường độ cao có thể gây ra tổn thương cho sụn, dây chằng hoặc bao khớp.

• Thói quen vận động sai cách: Những thói quen như ngồi xổm quá lâu, đứng lâu một chỗ, hay mang vác đồ nặng sai tư thế đều có thể làm tăng áp lực lên khớp gối, gây đau đớn hoặc viêm.

• Viêm khớp dạng thấp: Mặc dù viêm khớp dạng thấp thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng một số trường hợp mắc bệnh này lại xuất hiện ở người trẻ tuổi. Đây là một tình trạng tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các khớp, dẫn đến viêm, đau và tổn thương khớp gối.

• Thoái hóa khớp gối: Mặc dù thoái hóa khớp là một vấn đề thường gặp ở người cao tuổi, nhưng do thói quen hoạt động quá mức hoặc lối sống ít vận động, những người trẻ tuổi cũng có thể bị thoái hóa khớp gối. Sự hao mòn của sụn khớp làm giảm khả năng vận động và gây đau.

• Viêm gân và bao hoạt dịch: Thói quen vận động quá sức hoặc các chuyển động lặp đi lặp lại có thể dẫn đến viêm gân hoặc bao hoạt dịch ở khớp gối. Tình trạng này gây đau và cản trở sự linh hoạt của khớp.

• Béo phì và tăng cân nhanh: Trọng lượng cơ thể dư thừa gây áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối, làm gia tăng nguy cơ bị đau và viêm khớp.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp người trẻ tuổi có thể kiểm soát và điều chỉnh các yếu tố nguy cơ, giảm thiểu khả năng mắc phải đau khớp gối.

Đối tượng dễ mắc phải đau khớp gối

Một số đối tượng có nguy cơ cao bị đau khớp gối, dù ở độ tuổi còn trẻ, bao gồm:

• Vận động viên thể thao: Những người tham gia thể thao cường độ cao hoặc có tiếp xúc vật lý mạnh như bóng đá, bóng rổ, hay chạy marathon đều có nguy cơ lớn bị chấn thương khớp gối. Tần suất hoạt động thể chất cao khiến khớp gối phải chịu áp lực liên tục, dễ dẫn đến viêm hoặc tổn thương.

• Người có nghề nghiệp yêu cầu vận động mạnh: Các công việc yêu cầu phải đứng lâu, di chuyển nhiều hoặc mang vác vật nặng có thể tạo ra sự căng thẳng cho khớp gối. Những công nhân xây dựng, nhân viên giao hàng, hoặc người làm việc trong môi trường vận động mạnh sẽ dễ mắc phải các vấn đề về khớp gối.

• Người có thói quen sinh hoạt ít vận động: Những người ngồi nhiều hoặc làm việc văn phòng, ít vận động sẽ gặp phải tình trạng khớp gối cứng, thiếu linh hoạt, tăng nguy cơ đau khớp. Họ cũng có thể bị béo phì, làm gia tăng thêm áp lực lên khớp gối.

• Người thừa cân, béo phì: Trọng lượng dư thừa gây thêm sức ép lên khớp gối, làm tăng nguy cơ bị viêm khớp và thoái hóa sụn. Đặc biệt với những người có lối sống ít vận động, nguy cơ mắc đau khớp gối càng cao.

• Người có tiền sử gia đình bị các bệnh khớp: Nếu trong gia đình có người mắc các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp, những người trẻ tuổi cũng có thể dễ dàng gặp phải các vấn đề tương tự. Yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển các bệnh lý khớp.

Hiểu được những đối tượng dễ mắc phải đau khớp gối giúp nhận diện và phòng ngừa sớm, từ đó áp dụng các biện pháp điều trị và phòng tránh phù hợp.

Biến chứng của đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi không chỉ gây khó chịu, mà nếu không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến:

• Hạn chế vận động: Đau khớp kéo dài sẽ ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh. Việc giảm cử động để tránh đau có thể khiến khớp gối bị cứng lại, làm giảm độ linh hoạt và khả năng di chuyển bình thường của khớp.

• Thoái hóa khớp: Khi sụn khớp bị tổn thương nghiêm trọng, sự thoái hóa có thể tiến triển nhanh chóng, dẫn đến tình trạng mất sụn, làm xương cọ xát với nhau, gây đau đớn và sưng tấy. Thoái hóa khớp có thể khiến người bệnh mất khả năng tham gia các hoạt động thể chất bình thường.

• Viêm nhiễm: Các tổn thương do chấn thương hoặc viêm có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng. Viêm nhiễm khớp gối không chỉ gây đau mà còn có thể làm tổn thương các mô xung quanh, ảnh hưởng đến chức năng của khớp.

• Biến dạng khớp: Nếu bệnh không được điều trị kịp thời, cấu trúc khớp gối có thể bị biến dạng do sự tổn thương không phục hồi được của các bộ phận khớp. Biến dạng khớp gối có thể dẫn đến các vấn đề về dáng đi và khả năng vận động.

• Chấn thương dây chằng nghiêm trọng: Các chấn thương nặng như rách dây chằng có thể gây tổn thương vĩnh viễn và làm giảm chức năng của khớp gối. Điều này có thể đòi hỏi phải phẫu thuật để khôi phục lại khả năng vận động bình thường.

Việc không chú ý đến điều trị đau khớp gối có thể gây ra những biến chứng này, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Chẩn đoán đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Chẩn đoán đúng và kịp thời là bước quan trọng để xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho đau khớp gối ở người trẻ tuổi. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán phổ biến:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, thói quen sinh hoạt và các triệu chứng của người bệnh. Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ sưng, đau, cứng khớp và khả năng vận động của khớp gối. Khám lâm sàng là bước đầu tiên trong việc xác định có hay không tình trạng bất thường ở khớp gối.

• X-quang: X-quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện các dấu hiệu thoái hóa, viêm khớp, hoặc tổn thương xương. X-quang giúp bác sĩ xác định tình trạng hư hỏng của các bộ phận trong khớp gối và đánh giá mức độ tổn thương.

• Siêu âm: Siêu âm có thể giúp phát hiện sự hiện diện của dịch trong khớp, dấu hiệu của viêm bao hoạt dịch hoặc tổn thương gân. Đây là phương pháp rất hiệu quả trong việc phát hiện các vấn đề mềm xung quanh khớp gối mà X-quang không thể nhìn thấy.

• MRI (Chụp cộng hưởng từ): MRI cung cấp hình ảnh chi tiết về các mô mềm, bao gồm dây chằng, sụn, và cơ quanh khớp gối. Đây là phương pháp chẩn đoán rất chính xác để phát hiện các chấn thương ở mô mềm mà các phương pháp hình ảnh khác không thể phát hiện rõ ràng.

• Xét nghiệm máu: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra các dấu hiệu của viêm hoặc các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, giúp loại trừ hoặc xác nhận nguyên nhân gây đau khớp.

Việc kết hợp các phương pháp chẩn đoán này sẽ giúp bác sĩ đưa ra kết luận chính xác về tình trạng đau khớp gối, từ đó đề xuất phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho người bệnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ về đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Mặc dù một số cơn đau khớp gối có thể giảm dần sau khi nghỉ ngơi hoặc điều trị tại nhà, nhưng có những dấu hiệu cần phải được bác sĩ can thiệp kịp thời để tránh biến chứng. Dưới đây là các trường hợp khi người bệnh nên đi khám bác sĩ:

• Cơn đau kéo dài hoặc tăng dần: Nếu cơn đau không giảm đi sau khi nghỉ ngơi, hoặc thậm chí ngày càng tăng lên, đây có thể là dấu hiệu của tổn thương nghiêm trọng hoặc viêm nhiễm. Việc chần chừ trong việc thăm khám có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.

• Sưng khớp gối hoặc bầm tím: Khi khớp gối bị sưng tấy hoặc xuất hiện vết bầm tím lớn mà không rõ nguyên nhân, điều này có thể chỉ ra sự tổn thương ở các mô mềm, dây chằng, hoặc sụn. Nếu tình trạng này không giảm sau vài ngày, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

• Khó khăn khi vận động hoặc cử động khớp: Nếu bạn cảm thấy khớp gối cứng, không thể di chuyển bình thường, hoặc cảm thấy khớp gối yếu, có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng như đứt dây chằng hoặc thoái hóa khớp.

• Đau kèm theo sốt hoặc đỏ tấy: Khi cơn đau khớp gối kèm theo triệu chứng sốt, sưng đỏ, đây có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc viêm khớp nhiễm khuẩn. Điều này cần được điều trị ngay lập tức để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

• Cảm giác khớp gối bị lỏng hoặc không ổn định: Nếu bạn cảm thấy như khớp gối của mình có thể bị “rơi” ra khỏi vị trí hoặc cảm giác không ổn định khi đi lại, đây có thể là dấu hiệu của sự tổn thương nghiêm trọng như đứt dây chằng. Việc thăm khám bác sĩ là rất cần thiết để đánh giá mức độ tổn thương.

Khi gặp phải một trong những triệu chứng trên, bạn không nên trì hoãn việc khám chữa bệnh, vì việc điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng sau này.

Phòng ngừa đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Để giảm nguy cơ mắc phải đau khớp gối và bảo vệ khớp gối khỏi các tổn thương, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Trọng lượng cơ thể quá nặng sẽ tạo áp lực lên khớp gối, làm tăng nguy cơ đau và viêm khớp. Bằng cách duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và kết hợp với việc tập thể dục, bạn có thể giảm tải cho khớp gối và ngăn ngừa các vấn đề về khớp.

• Tập luyện thể thao đúng cách: Việc luyện tập thể dục thể thao là cần thiết để duy trì sức khỏe và sự linh hoạt cho cơ thể. Tuy nhiên, cần lưu ý tránh các động tác mạnh hoặc không đúng kỹ thuật, vì chúng có thể gây chấn thương cho khớp gối. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia thể thao về cách tập luyện đúng cách để bảo vệ khớp gối.

• Kéo giãn và tăng cường cơ bắp quanh khớp gối: Các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ bắp ở vùng đùi, cơ mông và cơ chân có thể giúp giảm áp lực lên khớp gối. Cơ bắp khỏe mạnh giúp ổn định và bảo vệ khớp gối khỏi các chấn thương.

• Tránh vận động quá mức hoặc thói quen xấu: Những hoạt động như đứng quá lâu, ngồi xổm hoặc mang vác đồ nặng quá mức có thể làm tăng nguy cơ bị đau khớp gối. Hãy điều chỉnh thói quen sinh hoạt và tạo ra các khoảng nghỉ hợp lý để giảm thiểu sự căng thẳng lên khớp gối.

• Sử dụng giày dép phù hợp: Giày dép có thiết kế không phù hợp có thể dẫn đến việc phân bổ lực không đồng đều lên khớp gối, làm tăng nguy cơ bị đau. Lựa chọn giày dép hỗ trợ tốt cho cơ thể và có đệm lót để giảm sốc cho khớp gối là một cách phòng ngừa hiệu quả.

• Khám sức khỏe định kỳ: Việc thăm khám bác sĩ định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về khớp gối và các bệnh lý liên quan, từ đó có biện pháp điều trị kịp thời. Điều này giúp bảo vệ sức khỏe của khớp gối và tránh tình trạng đau kéo dài.

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro đau khớp gối và duy trì sức khỏe khớp gối lâu dài, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người trẻ tuổi.

Phương pháp điều trị đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Điều trị đau khớp gối ở người trẻ tuổi bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, từ việc sử dụng thuốc đến các biện pháp không dùng thuốc. Mỗi phương pháp sẽ phù hợp với các nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng đau. Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được áp dụng.

Điều trị không dùng thuốc

Đối với những trường hợp đau khớp gối nhẹ hoặc trung bình, điều trị không dùng thuốc là một lựa chọn hiệu quả, giúp giảm đau và cải thiện chức năng khớp mà không cần phải sử dụng thuốc.

• Chườm nóng hoặc lạnh: Sử dụng túi chườm đá hoặc túi chườm ấm có thể giúp làm giảm sưng và đau khớp. Chườm lạnh giúp giảm viêm trong khi chườm ấm giúp thư giãn cơ bắp và giảm căng thẳng cho khớp gối.

• Vật lý trị liệu: Các bài tập phục hồi chức năng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu giúp tăng cường cơ bắp xung quanh khớp gối và cải thiện sự linh hoạt của khớp. Vật lý trị liệu cũng giúp giảm sự cứng khớp và nâng cao khả năng vận động.

• Tập thể dục và duy trì hoạt động thể chất: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hay yoga có thể giúp duy trì sự linh hoạt cho khớp gối, đồng thời giảm thiểu sự cứng và đau khớp.

• Giảm cân: Đối với những người thừa cân hoặc béo phì, giảm cân giúp giảm áp lực lên khớp gối, giảm đau và ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh lý liên quan đến khớp.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Khi đau khớp gối trở nên nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để giảm viêm, giảm đau và điều trị nguyên nhân gây bệnh.

• Thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs): Các thuốc NSAIDs giúp giảm đau và viêm, là lựa chọn phổ biến trong điều trị đau khớp gối. Các thuốc như Ibuprofen (Advil, Motrin) và Naproxen (Aleve) có thể giúp làm giảm các triệu chứng đau và sưng.

• Thuốc giảm đau có chứa paracetamol: Paracetamol (Tylenol) là một lựa chọn phổ biến để giảm đau nhẹ đến trung bình. Thuốc này giúp giảm đau mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng đối với dạ dày như các thuốc NSAIDs.

• Thuốc tiêm corticosteroid: Trong trường hợp đau khớp gối do viêm nặng, bác sĩ có thể tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp để giảm viêm và đau nhanh chóng. Methylprednisolone (Depo-Medrol) là một ví dụ về loại thuốc tiêm này.

• Thuốc kháng sinh: Nếu đau khớp gối do nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Ví dụ như Ceftriaxone (Rocephin) hoặc Vancomycin (Vancocin) trong các trường hợp nhiễm khuẩn khớp gối.

Điều trị bằng phẫu thuật

Khi các phương pháp điều trị không dùng thuốc hoặc thuốc không mang lại hiệu quả, phẫu thuật có thể là giải pháp cuối cùng để khôi phục chức năng khớp gối.

• Nội soi khớp gối (Arthroscopy): Phẫu thuật này thường được thực hiện để loại bỏ các mô tổn thương, sụn bị hư hỏng hoặc để kiểm tra tình trạng của các bộ phận trong khớp. Nội soi khớp giúp giảm đau và phục hồi chức năng khớp gối.

• Phẫu thuật thay khớp gối: Trong trường hợp tổn thương quá nặng không thể phục hồi, phẫu thuật thay khớp gối có thể được chỉ định. Phẫu thuật này thay thế toàn bộ hoặc một phần khớp gối bằng khớp giả, giúp giảm đau và cải thiện khả năng vận động.

Điều trị bằng phương pháp Đông y

Ngoài các phương pháp Tây y, điều trị bằng phương pháp Đông y cũng có thể hỗ trợ làm giảm đau khớp gối, đặc biệt là trong trường hợp người bệnh tìm kiếm biện pháp điều trị tự nhiên.

• Châm cứu: Châm cứu giúp cải thiện lưu thông khí huyết và giảm đau bằng cách kích thích các điểm huyệt trên cơ thể. Phương pháp này đã được chứng minh giúp giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho các bệnh nhân đau khớp gối.

• Thuốc thảo dược: Một số loại thảo dược như sâm ngọc linh, ngải cứu, hoặc gừng có tính chất kháng viêm và giảm đau, có thể được sử dụng trong điều trị đau khớp gối.

• Xoa bóp và bấm huyệt: Các bài xoa bóp hoặc bấm huyệt có thể giúp thư giãn cơ bắp, giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của khớp gối.

Việc kết hợp các phương pháp điều trị này không chỉ giúp giảm đau mà còn giúp cải thiện chức năng khớp gối, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.