Viêm Quanh Khớp Vai Thể Đông Cứng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương y Phùng Hải Đăng

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là tình trạng khớp vai bị đau, cứng và hạn chế vận động, thường xảy ra khi màng bao khớp bị viêm. Bệnh lý này có thể gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là khi người bệnh gặp khó khăn trong việc cử động cánh tay. Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa rõ ràng, nhưng các yếu tố như tuổi tác, chấn thương, hoặc bệnh lý nền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc điều trị kịp thời và đúng phương pháp giúp giảm đau và cải thiện vận động khớp vai, tuy nhiên, nhiều bệnh nhân vẫn phải đối mặt với những triệu chứng dai dẳng.

Định nghĩa và phân loại viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng, hay còn gọi là viêm khớp vai đông cứng, là một tình trạng bệnh lý xảy ra khi bao khớp vai bị viêm, dẫn đến sự hình thành mô sẹo trong khớp và làm hạn chế khả năng vận động của khớp vai. Căn bệnh này thường biểu hiện rõ rệt qua các giai đoạn phát triển, bao gồm: giai đoạn đau, giai đoạn cứng khớp và giai đoạn hồi phục. Dù không gây ra tổn thương nghiêm trọng cho khớp, nhưng viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể làm giảm khả năng vận động và gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

Bệnh lý này được phân loại thành ba giai đoạn chủ yếu. Trong giai đoạn đau, người bệnh cảm thấy khớp vai bị đau đớn, đặc biệt là khi di chuyển. Tiếp theo là giai đoạn cứng khớp, khi người bệnh gặp khó khăn trong việc xoay hoặc nâng tay lên. Cuối cùng, trong giai đoạn hồi phục, các triệu chứng sẽ dần cải thiện nhưng quá trình phục hồi có thể kéo dài, và một số người có thể gặp phải tình trạng khớp vai vẫn cứng hơn bình thường.

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể xảy ra ở cả hai khớp vai, nhưng thường gặp hơn ở một bên. Các yếu tố như độ tuổi, giới tính (phụ nữ thường bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới), và các bệnh lý nền như đái tháo đường hoặc bệnh tim mạch là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường xuất hiện một cách từ từ, nhưng lại rất dễ nhận biết khi bệnh tiến triển. Một trong những dấu hiệu đầu tiên là cảm giác đau nhói ở vùng khớp vai, đặc biệt là khi người bệnh di chuyển tay. Cảm giác đau có thể xảy ra liên tục hoặc chỉ khi xoay chuyển khớp.

Sau khi triệu chứng đau xuất hiện, một trong những dấu hiệu quan trọng tiếp theo là sự cứng khớp. Khớp vai dần mất khả năng vận động linh hoạt, gây khó khăn trong các hoạt động như nâng tay lên, quay đầu hoặc thậm chí là chải đầu. Người bệnh có thể gặp phải tình trạng đau khi ngủ, đặc biệt là khi nằm nghiêng trên bên vai bị ảnh hưởng, khiến giấc ngủ bị gián đoạn.

Bên cạnh đó, khi bệnh tiến triển, cử động của khớp vai ngày càng hạn chế, người bệnh cảm thấy mất khả năng kiểm soát sự linh hoạt của cánh tay. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến các hoạt động thông thường mà còn có thể gây khó khăn trong công việc hoặc sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là những công việc đòi hỏi phải sử dụng tay nhiều.

Tóm lại, viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường bắt đầu với các triệu chứng đau nhức và sau đó là sự mất dần khả năng vận động của khớp vai. Những triệu chứng này có thể kéo dài và trở nên nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Các yếu tố này góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh và khiến tình trạng viêm phát triển một cách dần dần. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Chấn thương hoặc phẫu thuật vùng vai: Những chấn thương như trật khớp, gãy xương vai hoặc phẫu thuật khớp vai có thể gây ra tình trạng viêm, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành mô sẹo và gây đông cứng khớp.
• Bệnh lý nền: Các bệnh lý mãn tính như đái tháo đường, bệnh tim mạch, bệnh Parkinson có thể làm tăng nguy cơ viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Những người mắc các bệnh này thường có xu hướng bị viêm khớp vai lâu dài hơn.
• Mất vận động khớp vai: Khi khớp vai không được di chuyển trong một thời gian dài do chấn thương hoặc các vấn đề về sức khỏe khác (như liệt), việc thiếu vận động khiến bao khớp vai dần trở nên cứng và khó vận động.
• Di truyền: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong việc phát triển viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh, nguy cơ mắc bệnh cũng sẽ cao hơn.
• Nhiễm trùng hoặc viêm: Một số trường hợp viêm quanh khớp vai có thể do nhiễm trùng gây ra, dẫn đến tình trạng viêm và hình thành mô sẹo quanh khớp.
• Căng thẳng hoặc thói quen sinh hoạt: Môi trường làm việc căng thẳng hoặc tư thế làm việc không đúng cách có thể tạo áp lực lên khớp vai, dẫn đến các vấn đề viêm.

Đối tượng dễ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể bị viêm quanh khớp vai thể đông cứng, nhưng một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Các yếu tố sau đây làm tăng khả năng phát triển bệnh:

• Phụ nữ trung niên: Phụ nữ, đặc biệt là trong độ tuổi trung niên, có xu hướng mắc bệnh nhiều hơn nam giới. Thay đổi hormone trong giai đoạn mãn kinh có thể là một yếu tố làm tăng nguy cơ.
• Người mắc bệnh đái tháo đường: Những người bị đái tháo đường có nguy cơ cao mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Các vấn đề về tuần hoàn và tình trạng viêm mạn tính của bệnh đái tháo đường có thể khiến khớp vai dễ bị tổn thương.
• Người có lịch sử chấn thương vai: Những người từng bị chấn thương vai, bao gồm gãy xương, trật khớp hoặc các tổn thương khớp khác, có nguy cơ cao bị viêm quanh khớp vai thể đông cứng do sự tổn thương và viêm gây ra.
• Người không vận động hoặc ít vận động: Người phải ít di chuyển hoặc không vận động nhiều, đặc biệt là sau chấn thương hoặc phẫu thuật, có khả năng bị đông cứng khớp vai cao hơn vì khớp không được sử dụng để duy trì sự linh hoạt.
• Người cao tuổi: Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng, vì càng lớn tuổi, bao khớp vai càng dễ bị viêm, dần dần hình thành mô sẹo và làm giảm khả năng vận động.
• Người mắc các bệnh lý khác: Các bệnh lý mãn tính như bệnh tim mạch, bệnh Parkinson hoặc các bệnh viêm khớp tự miễn có thể làm tăng nguy cơ viêm quanh khớp vai thể đông cứng.

Với những yếu tố này, việc nhận biết và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của bệnh và giảm thiểu các triệu chứng.

Biến chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là các biến chứng có thể gặp phải:

• Giảm khả năng vận động khớp vai: Biến chứng phổ biến nhất của viêm quanh khớp vai thể đông cứng là sự giảm sút khả năng vận động của khớp vai. Khi khớp vai bị cứng, các hoạt động đơn giản như đưa tay lên, xoay tay hoặc giơ tay lên cao sẽ trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện được.
• Đau dai dẳng: Nếu bệnh tiến triển lâu dài mà không được điều trị, người bệnh có thể phải đối mặt với đau đớn liên tục. Cơn đau có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và làm gián đoạn các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
• Tổn thương các cấu trúc xung quanh khớp vai: Khi khớp vai không được vận động thường xuyên, các cơ và gân xung quanh khớp có thể bị teo cơ, yếu đi, dẫn đến nguy cơ tổn thương thêm. Điều này sẽ làm quá trình phục hồi càng trở nên khó khăn và kéo dài.
• Ảnh hưởng đến chức năng tay: Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể làm giảm khả năng sử dụng tay trong các công việc hàng ngày. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các công việc đòi hỏi sự linh hoạt của tay như lái xe, nấu ăn hoặc làm việc văn phòng.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác: Các nghiên cứu chỉ ra rằng những người mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể có nguy cơ cao bị các vấn đề về khớp khác hoặc các bệnh lý về cơ xương khớp do hạn chế vận động và thay đổi tư thế lâu dài.

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Để chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng, bác sĩ cần tiến hành các bước kiểm tra kỹ lưỡng nhằm xác định tình trạng và mức độ của bệnh. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thông dụng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc thăm khám, kiểm tra cử động của khớp vai và đánh giá mức độ đau cũng như hạn chế vận động. Một số bài kiểm tra như kiểm tra độ linh hoạt khi đưa tay lên cao hoặc xoay tay có thể giúp xác định mức độ cứng khớp và đau.
• Chụp X-quang: Chụp X-quang giúp loại trừ các nguyên nhân khác của các triệu chứng tương tự, như gãy xương hay các bệnh lý khác gây viêm khớp. X-quang không thể phát hiện viêm quanh khớp vai thể đông cứng trực tiếp, nhưng có thể giúp phát hiện các dấu hiệu viêm hoặc tổn thương xương.
• Siêu âm hoặc MRI: Siêu âm hoặc cộng hưởng từ (MRI) giúp xác định tổn thương phần mềm như gân, cơ và bao khớp. MRI có thể hiển thị chi tiết tình trạng của các mô mềm quanh khớp và xác định liệu có sự viêm hay tổn thương nào không.
• Xét nghiệm máu: Mặc dù không phải là phương pháp chủ yếu để chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng, xét nghiệm máu có thể giúp loại trừ các bệnh lý viêm khớp tự miễn như viêm khớp dạng thấp. Xét nghiệm cũng có thể kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc các bệnh lý nền.
• Thử nghiệm chức năng vai: Đôi khi bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện các thử nghiệm chức năng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh đối với khả năng thực hiện các động tác như nâng tay hoặc xoay khớp vai. Những bài kiểm tra này giúp xác định sự giảm sút khả năng vận động và xác định mức độ cứng khớp.

Nhờ vào những phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ có thể đưa ra kết luận chính xác về tình trạng viêm quanh khớp vai thể đông cứng và xác định kế hoạch điều trị phù hợp.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể tiến triển từ từ và nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Việc gặp bác sĩ để chẩn đoán và điều trị đúng cách là rất quan trọng. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn cần tìm kiếm sự hỗ trợ y tế:

• Đau liên tục và không giảm: Nếu cơn đau quanh khớp vai không giảm bớt, ngay cả khi bạn nghỉ ngơi, hoặc đau có xu hướng kéo dài nhiều tuần, điều này có thể là dấu hiệu của viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Đặc biệt khi cơn đau ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày hoặc giấc ngủ, bạn cần gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.
• Khó khăn trong vận động khớp vai: Khi bạn gặp khó khăn trong việc cử động khớp vai, đặc biệt là không thể xoay tay hoặc nâng tay lên cao, điều này có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn cần thăm khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
• Giới hạn vận động ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Nếu việc hạn chế vận động của khớp vai ảnh hưởng đến các công việc hàng ngày như mặc áo, chải đầu, hoặc lái xe, việc điều trị sớm là rất quan trọng để tránh gây ra những biến chứng lâu dài.
• Có lịch sử chấn thương vai: Nếu bạn đã từng gặp chấn thương vai trước đó, dù là gãy xương hay trật khớp, và hiện tại cảm thấy có dấu hiệu của viêm quanh khớp vai thể đông cứng, việc thăm khám bác sĩ là cần thiết để phòng ngừa những biến chứng không mong muốn.
• Có các bệnh lý nền: Những người mắc bệnh đái tháo đường, bệnh tim mạch hoặc các bệnh lý tự miễn có nguy cơ cao bị viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng này và có triệu chứng đau hoặc cứng khớp vai, việc gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

Phòng ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng, nhưng việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu xảy ra. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì vận động khớp vai: Một trong những cách phòng ngừa quan trọng nhất là duy trì việc vận động khớp vai đều đặn. Việc thực hiện các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng và nâng cao cánh tay giúp duy trì sự linh hoạt của khớp vai và ngăn ngừa tình trạng đông cứng.
• Tránh chấn thương vai: Để phòng ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng, bạn cần bảo vệ khớp vai khỏi các chấn thương, đặc biệt là trong các hoạt động thể thao hoặc công việc nặng. Đảm bảo thực hiện các biện pháp bảo vệ khớp vai như mang đồ bảo vệ khi tham gia thể thao và tránh các động tác đột ngột.
• Điều trị kịp thời các vấn đề khớp vai: Khi có dấu hiệu của đau hoặc căng thẳng quanh khớp vai, việc điều trị sớm rất quan trọng. Việc điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng viêm lan rộng và giảm nguy cơ mắc bệnh viêm quanh khớp vai thể đông cứng.
• Duy trì sức khỏe tổng thể: Một cơ thể khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh lý về khớp vai. Chế độ ăn uống cân đối, đủ dưỡng chất và tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức khỏe xương khớp, ngăn ngừa các bệnh lý mãn tính như đái tháo đường và viêm khớp.
• Kiểm soát các bệnh lý nền: Nếu bạn mắc các bệnh lý như đái tháo đường, bệnh tim mạch, hay các vấn đề tự miễn, việc kiểm soát tốt các bệnh này sẽ giảm nguy cơ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và kiểm tra sức khỏe định kỳ là rất quan trọng.

Bằng cách thực hiện những biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm nguy cơ bị viêm quanh khớp vai thể đông cứng và bảo vệ sức khỏe khớp vai lâu dài.

Phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Việc điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, từ thuốc men, vật lý trị liệu cho đến phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và giai đoạn của bệnh. Điều trị đúng cách có thể giúp giảm đau, phục hồi chức năng khớp và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Khi điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng, thuốc Tây y thường được sử dụng để giảm đau và viêm. Các loại thuốc này có thể được bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.

• Thuốc giảm đau không kê đơn (NSAIDs): Các thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc naproxen giúp giảm viêm và giảm đau quanh khớp vai. Những loại thuốc này có thể được sử dụng để kiểm soát cơn đau tạm thời, đặc biệt trong giai đoạn đau cấp tính của bệnh.
• Thuốc giảm đau có kê đơn: Trong một số trường hợp, khi cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau mạnh hơn như tramadol hoặc codeine. Những thuốc này giúp kiểm soát đau hiệu quả, nhưng cần được sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
• Thuốc tiêm steroid: Triamcinolone hoặc methylprednisolone là những thuốc tiêm steroid có tác dụng giảm viêm nhanh chóng. Chúng thường được tiêm trực tiếp vào khớp vai để giảm sưng và đau, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, việc sử dụng steroid phải được hạn chế do có thể gây tác dụng phụ khi sử dụng lâu dài.
• Thuốc giãn cơ: Nếu người bệnh bị căng cơ hoặc co thắt cơ xung quanh khớp vai, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc giãn cơ như cyclobenzaprine hoặc methocarbamol. Những thuốc này giúp thư giãn cơ bắp và giảm đau do co thắt.

Phương pháp vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Các phương pháp này giúp phục hồi khả năng vận động và giảm cứng khớp.

• Bài tập kéo giãn: Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng giúp tăng cường sự linh hoạt của khớp vai và giảm cứng. Những bài tập này thường được hướng dẫn bởi các chuyên gia vật lý trị liệu để đảm bảo thực hiện đúng cách và tránh gây thêm tổn thương.
• Tập thể dục trị liệu: Việc thực hiện các bài tập thể dục chuyên sâu giúp cải thiện sự vận động của khớp vai. Các bài tập như xoay vai, nâng tay lên và hạ xuống có thể giúp phục hồi dần dần sự linh hoạt của khớp và tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh khớp vai.
• Xoa bóp và trị liệu nhiệt: Sử dụng phương pháp xoa bóp hoặc trị liệu bằng nhiệt (chườm nóng) giúp thư giãn cơ và giảm đau. Việc chườm lạnh cũng có thể giúp giảm sưng và viêm, nhất là trong giai đoạn đầu của bệnh.
• Điện trị liệu: Các phương pháp điện trị liệu, như liệu pháp sóng xung kích, có thể giúp giảm đau và thúc đẩy quá trình phục hồi của khớp vai bị viêm. Những phương pháp này có tác dụng tốt trong việc giảm viêm và kích thích sự tái tạo mô.

Phẫu thuật

Trong trường hợp viêm quanh khớp vai thể đông cứng không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, phẫu thuật có thể là một lựa chọn cần thiết. Mặc dù phẫu thuật ít được áp dụng trong các trường hợp thông thường, nhưng đối với những người bị hạn chế vận động nghiêm trọng và không có cải thiện qua các phương pháp điều trị bảo tồn, phẫu thuật có thể giúp phục hồi chức năng khớp.

• Phẫu thuật cắt bỏ mô sẹo: Nếu bao khớp vai bị xơ hóa và tạo mô sẹo gây cứng khớp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ mô sẹo và giải phóng khớp. Đây là phương pháp giúp giảm đau và phục hồi khả năng vận động.
• Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật nội soi vai có thể được thực hiện để làm sạch khớp và loại bỏ các mô xơ hoặc mảnh vỡ. Phẫu thuật này ít xâm lấn và có thời gian phục hồi nhanh hơn so với phẫu thuật mở.

Kết luận về phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là một tình trạng bệnh lý có thể gây ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt và vận động. Các phương pháp điều trị từ thuốc Tây y, vật lý trị liệu đến phẫu thuật đều có thể giúp giảm đau, cải thiện sự linh hoạt của khớp vai và ngăn ngừa các biến chứng. Điều trị kịp thời và phù hợp giúp người bệnh phục hồi tốt hơn và nâng cao chất lượng cuộc sống.