Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Nghẹt mũi về đêm: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Nghẹt mũi về đêm là tình trạng phổ biến nhưng có thể gây nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống. Bạn có thường xuyên bị tỉnh giấc giữa đêm vì cảm giác khó thở? Tình trạng này không chỉ đơn thuần do cảm lạnh mà có thể liên quan đến nhiều yếu tố khác như dị ứng, môi trường, thói quen sinh hoạt hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Vậy nguyên nhân thực sự của nghẹt mũi về đêm là gì? Làm sao để khắc phục hiệu quả mà không cần lạm dụng thuốc?

Nguyên nhân gây nghẹt mũi về đêm

• Thay đổi tư thế khi ngủ
  Khi nằm, máu dồn nhiều về vùng đầu, làm tăng áp lực lên các mạch máu trong mũi, khiến niêm mạc sưng lên và gây tắc nghẽn đường thở. Nếu bạn nằm nghiêng hoặc nằm ngửa, tình trạng có thể trở nên trầm trọng hơn do dịch nhầy tích tụ ở một bên mũi.

• Không khí khô và lạnh
  Nhiệt độ ban đêm thường thấp hơn ban ngày, cộng với việc sử dụng điều hòa hoặc quạt có thể làm khô niêm mạc mũi, khiến chất nhầy trở nên đặc hơn, gây cản trở quá trình hô hấp. Độ ẩm thấp cũng có thể kích thích niêm mạc mũi, dẫn đến phản ứng viêm và sưng tấy.

• Dị ứng theo mùa hoặc mạt bụi nhà
  Dị ứng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nghẹt mũi về đêm. Các tác nhân như phấn hoa, lông thú cưng, nấm mốc hay mạt bụi trong chăn ga gối đệm có thể kích thích phản ứng viêm trong mũi, gây sưng niêm mạc và tiết nhiều dịch nhầy hơn bình thường.

• Viêm xoang hoặc viêm mũi mãn tính
  Những người bị viêm xoang hoặc viêm mũi mãn tính thường bị nghẹt mũi nặng hơn vào ban đêm. Dịch nhầy ứ đọng trong xoang không thể thoát ra ngoài, gây áp lực lên mũi và khiến người bệnh cảm thấy khó thở. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.

• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
  Ít ai biết rằng trào ngược dạ dày cũng có thể gây nghẹt mũi về đêm. Khi axit từ dạ dày trào lên thực quản, nó có thể kích thích dây thần kinh phế vị, làm tăng sản xuất chất nhầy và gây nghẹt mũi. Đây là lý do một số người bị nghẹt mũi nghiêm trọng hơn sau khi ăn tối muộn hoặc nằm xuống ngay sau bữa ăn.

• Tác dụng phụ của thuốc
  Một số loại thuốc như thuốc huyết áp, thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc giãn mạch có thể gây tác dụng phụ làm giãn nở mạch máu trong mũi, dẫn đến nghẹt mũi về đêm. Nếu bạn nhận thấy tình trạng này xuất hiện sau khi sử dụng một loại thuốc nào đó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Vậy làm thế nào để giảm nghẹt mũi về đêm và có giấc ngủ ngon hơn? Một số biện pháp đơn giản có thể giúp cải thiện tình trạng này ngay tại nhà.

Cách khắc phục nghẹt mũi về đêm hiệu quả

• Nâng cao gối khi ngủ
  Nâng cao đầu bằng cách sử dụng thêm một chiếc gối hoặc kê cao phần đầu giường có thể giúp giảm tình trạng nghẹt mũi. Điều này giúp dịch nhầy trong mũi dễ dàng thoát ra ngoài hơn, giảm áp lực lên các xoang và cải thiện luồng không khí khi hít thở.

• Dùng máy tạo độ ẩm trong phòng
  Nếu không khí trong phòng quá khô, sử dụng máy tạo độ ẩm có thể giúp giữ cho niêm mạc mũi ẩm và ngăn ngừa tình trạng nghẹt mũi. Độ ẩm lý tưởng trong phòng ngủ nên duy trì ở mức 40-60% để tránh kích thích đường hô hấp.

• Xịt nước muối sinh lý trước khi ngủ
  Xịt hoặc rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý có thể giúp loại bỏ bụi bẩn, chất gây dị ứng và làm loãng dịch nhầy, giúp mũi thông thoáng hơn. Đây là phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc giảm nghẹt mũi về đêm.

• Tránh ăn tối muộn hoặc thực phẩm gây trào ngược
  Nếu bạn bị trào ngược dạ dày, hãy tránh ăn quá no vào buổi tối và không nằm ngay sau khi ăn. Hạn chế thực phẩm cay nóng, đồ uống có ga, rượu bia và caffeine để giảm nguy cơ trào ngược, từ đó cải thiện tình trạng nghẹt mũi khi ngủ.

• Giữ phòng ngủ sạch sẽ, không có tác nhân gây dị ứng
  Thường xuyên vệ sinh chăn ga gối đệm, hút bụi giường ngủ và sử dụng máy lọc không khí có thể giúp giảm mạt bụi, phấn hoa và các chất gây dị ứng khác. Nếu bạn có nuôi thú cưng, hãy hạn chế cho chúng vào phòng ngủ để tránh lông động vật gây kích ứng mũi.

• Tập thở đúng cách trước khi ngủ
  Các bài tập thở sâu hoặc kỹ thuật thở Buteyko có thể giúp mở rộng đường thở và giảm nghẹt mũi về đêm. Thực hiện các bài tập này trước khi ngủ có thể giúp cơ thể thư giãn và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

• Sử dụng tinh dầu hỗ trợ hô hấp
  Tinh dầu bạc hà, khuynh diệp hoặc tràm có thể giúp làm thông mũi và giảm nghẹt mũi hiệu quả. Bạn có thể nhỏ vài giọt tinh dầu vào nước nóng để xông mũi hoặc dùng máy khuếch tán tinh dầu trong phòng ngủ để cải thiện hơi thở khi ngủ.

Ngoài các biện pháp trên, khi nào bạn cần đi khám bác sĩ vì tình trạng nghẹt mũi về đêm? Một số dấu hiệu có thể cho thấy vấn đề nghiêm trọng hơn mà bạn không nên bỏ qua.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Mặc dù nghẹt mũi về đêm thường là tình trạng lành tính, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng bất thường, bạn nên tìm đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Một số dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

• Nghẹt mũi kéo dài trên 10 ngày: Nếu bạn bị nghẹt mũi liên tục mà không có dấu hiệu thuyên giảm, đặc biệt là kèm theo sốt hoặc đau nhức mặt, có thể bạn đang mắc bệnh lý như viêm xoang hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.
• Khó thở nghiêm trọng: Nếu nghẹt mũi ảnh hưởng đến việc thở bình thường hoặc khiến bạn thức giấc nhiều lần trong đêm vì cảm giác ngạt thở, đây có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ hoặc các bệnh lý liên quan đến hô hấp.
• Dịch mũi có màu bất thường: Nếu dịch mũi có màu vàng, xanh hoặc có lẫn máu, bạn có thể bị nhiễm trùng hoặc gặp vấn đề về xoang cần được kiểm tra kỹ hơn.
• Có các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng: Nếu bạn bị nghẹt mũi kèm theo ngứa mắt, phát ban, hắt hơi liên tục hoặc sưng họng, có thể bạn đang bị dị ứng nặng và cần điều trị bằng thuốc kháng histamine hoặc liệu pháp miễn dịch.
• Có dấu hiệu của polyp mũi hoặc lệch vách ngăn mũi: Nếu bạn thường xuyên bị nghẹt mũi một bên hoặc cảm giác mũi luôn bị tắc, có thể có vấn đề về cấu trúc bên trong mũi như polyp hoặc lệch vách ngăn cần can thiệp y tế.

Phòng ngừa nghẹt mũi về đêm lâu dài

Để tránh tình trạng nghẹt mũi về đêm tái diễn, bạn có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa sau:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu vitamin C, kẽm và omega-3 có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp. Hạn chế thực phẩm gây dị ứng hoặc làm tăng tiết dịch nhầy như sữa, đồ ăn cay nóng, rượu bia.
• Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường chức năng phổi và giảm nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp. Các bài tập yoga hoặc thiền cũng có thể giúp kiểm soát nhịp thở và giảm nghẹt mũi.
• Uống đủ nước: Cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp giữ cho chất nhầy trong mũi không bị đặc lại, từ đó giảm nguy cơ tắc nghẽn đường thở.
• Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Nếu bạn bị dị ứng, hãy tránh xa các tác nhân như khói thuốc, phấn hoa, lông thú cưng và bụi bẩn. Đeo khẩu trang khi ra ngoài để giảm nguy cơ hít phải chất kích thích.
• Thiết lập không gian ngủ lý tưởng: Giữ phòng ngủ thông thoáng, vệ sinh thường xuyên, sử dụng bộ chăn ga gối đệm không gây dị ứng và duy trì nhiệt độ phù hợp để tránh khô mũi.
• Không lạm dụng thuốc xịt mũi: Các loại thuốc xịt mũi co mạch có thể giúp giảm nghẹt mũi tạm thời, nhưng nếu sử dụng quá thường xuyên, chúng có thể gây phụ thuộc và làm tình trạng nghẹt mũi trở nên tồi tệ hơn sau khi ngừng thuốc.

Câu hỏi thường gặp về nghẹt mũi về đêm

1. Nghẹt mũi về đêm có phải do cảm lạnh không?

Không hẳn. Mặc dù cảm lạnh có thể gây nghẹt mũi, nhưng tình trạng này còn có thể do dị ứng, viêm xoang, trào ngược dạ dày hoặc các yếu tố khác như không khí khô và thay đổi tư thế ngủ.

2. Uống nước nhiều có giúp giảm nghẹt mũi về đêm không?

Có. Uống đủ nước giúp giữ cho niêm mạc mũi ẩm, làm loãng dịch nhầy và giúp đường thở thông thoáng hơn.

3. Có nên sử dụng thuốc kháng histamine để giảm nghẹt mũi ban đêm không?

Nếu nguyên nhân là do dị ứng, thuốc kháng histamine có thể giúp giảm viêm và nghẹt mũi. Tuy nhiên, không nên tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.

4. Làm sao để phân biệt nghẹt mũi do viêm xoang và nghẹt mũi thông thường?

Nghẹt mũi do viêm xoang thường đi kèm với đau nhức vùng xoang, chảy dịch mũi màu vàng hoặc xanh, hơi thở có mùi và có thể gây sốt nhẹ. Nếu bạn có các triệu chứng này, nên đi khám để được điều trị đúng cách.

5. Có cách nào trị nghẹt mũi tại nhà mà không cần dùng thuốc không?

Có. Bạn có thể thử rửa mũi bằng nước muối sinh lý, xông mũi với tinh dầu, sử dụng máy tạo độ ẩm, uống đủ nước và kê cao đầu khi ngủ để giảm nghẹt mũi tự nhiên.

Kết luận

Nghẹt mũi về đêm không chỉ là vấn đề nhỏ mà có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tổng thể nếu không được xử lý đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phù hợp có thể giúp bạn giảm bớt triệu chứng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Nếu tình trạng nghẹt mũi kéo dài hoặc đi kèm các triệu chứng nghiêm trọng, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để có giải pháp điều trị hiệu quả nhất.

Nghẹt mũi về đêm: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả
Nghẹt mũi về đêm: Nguyên nhân và mẹo giảm nghẹt mũi nhanh
Nghẹt mũi về đêm gây khó ngủ và mệt mỏi? Tìm hiểu nguyên nhân, cách điều trị và mẹo đơn giản giúp thông mũi, cải thiện giấc ngủ ngay tại nhà.