Trĩ Nội: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Trĩ nội là một bệnh lý khá phổ biến, đặc biệt ở những người có thói quen ngồi lâu, ít vận động, hoặc chế độ ăn thiếu chất xơ. Bệnh xuất hiện khi các tĩnh mạch ở bên trong hậu môn bị sưng phồng, gây ra cảm giác đau rát, chảy máu hoặc khó chịu. Trĩ nội có thể phát triển âm thầm và tiến triển nặng nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp điều trị đúng cách là rất quan trọng để giảm thiểu các biến chứng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị trĩ nội, cũng như các phương pháp phòng ngừa hiệu quả.

Định nghĩa và phân loại trĩ nội

Trĩ nội là một bệnh lý phổ biến ở vùng hậu môn trực tràng, xảy ra khi các tĩnh mạch ở bên trong hậu môn bị sưng phồng. Đây là tình trạng do sự giãn nở và căng thẳng của các mạch máu trong trực tràng, tạo ra các búi trĩ. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng thường xuất hiện nhiều hơn ở người trung niên và người cao tuổi. Những người thường xuyên ngồi lâu, ít vận động, hoặc có chế độ ăn thiếu chất xơ có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ nội.

Trĩ nội được phân loại thành bốn mức độ, tùy thuộc vào tình trạng của búi trĩ. Ở mức độ nhẹ, các búi trĩ vẫn ở trong trực tràng và không gây nhiều khó chịu. Khi bệnh tiến triển, búi trĩ có thể lòi ra ngoài và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Mức độ của bệnh trĩ nội được chia thành:

• Mức độ một: Búi trĩ không lòi ra ngoài, chỉ xuất hiện khi đi vệ sinh.
• Mức độ hai: Búi trĩ lòi ra ngoài khi đi vệ sinh nhưng có thể tự co lại.
• Mức độ ba: Búi trĩ lòi ra ngoài và cần phải dùng tay đẩy lại vào.
• Mức độ bốn: Búi trĩ lòi hẳn ra ngoài và không thể đẩy vào được, tình trạng này thường rất đau đớn và cần can thiệp phẫu thuật.

Triệu chứng của trĩ nội

Triệu chứng của trĩ nội có thể khác nhau tùy theo mức độ của bệnh. Giai đoạn đầu, người bệnh có thể không cảm thấy quá khó chịu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ rõ ràng và gây ra nhiều phiền toái.

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của trĩ nội là tình trạng chảy máu khi đi vệ sinh. Máu thường xuất hiện ở giấy vệ sinh hoặc trong nước tiểu, và có thể là máu tươi, đặc biệt là khi đi đại tiện. Cảm giác đau rát và khó chịu ở vùng hậu môn cũng là triệu chứng thường gặp, đặc biệt khi ngồi lâu hoặc khi đi vệ sinh.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể cảm thấy căng tức, nặng nề ở vùng hậu môn, và đôi khi có thể xuất hiện cảm giác ngứa hoặc sưng tại khu vực này. Ở mức độ nặng hơn, khi búi trĩ lòi ra ngoài, việc đi vệ sinh trở nên rất khó khăn và đau đớn, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây trĩ nội

Trĩ nội xuất hiện khi các tĩnh mạch trong vùng hậu môn trực tràng bị căng thẳng và giãn nở. Các yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ nội:

• Táo bón kéo dài: Khi phải rặn mạnh để đi vệ sinh, áp lực lên các tĩnh mạch trong vùng hậu môn sẽ tăng, gây ra tình trạng giãn nở và sưng phồng.
• Mang thai: Trong thai kỳ, tử cung mở rộng có thể tạo áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, làm tăng khả năng mắc trĩ.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Khi chế độ ăn không đủ chất xơ, dễ dẫn đến táo bón và làm tăng áp lực lên hậu môn khi đi vệ sinh.
• Lối sống ít vận động: Người ít vận động có nguy cơ mắc trĩ cao hơn, bởi việc ngồi lâu hoặc ít hoạt động khiến tuần hoàn máu kém, dễ gây ra tắc nghẽn và giãn nở tĩnh mạch.
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa tạo áp lực lên vùng bụng và hậu môn, làm gia tăng nguy cơ hình thành trĩ nội.
• Tuổi tác: Khi cơ thể lão hóa, các mô và cơ vòng hậu môn trở nên yếu đi, làm tăng nguy cơ mắc trĩ, đặc biệt ở những người cao tuổi.
• Công việc phải ngồi lâu: Người làm công việc văn phòng hoặc lái xe lâu ngày dễ mắc trĩ do áp lực lên vùng hậu môn khi ngồi nhiều.

Đối tượng dễ mắc trĩ nội

Mọi người đều có thể mắc bệnh trĩ, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố về lối sống, tuổi tác hoặc tình trạng sức khỏe. Cụ thể:

• Người lớn tuổi: Khi tuổi tác tăng, các mô nâng đỡ các tĩnh mạch ở vùng hậu môn yếu đi, dễ dẫn đến trĩ nội.
• Phụ nữ mang thai: Do sự thay đổi nội tiết tố và áp lực từ tử cung, phụ nữ trong thai kỳ thường gặp phải trĩ, đặc biệt là trong giai đoạn cuối của thai kỳ.
• Người có tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị trĩ, bạn sẽ có nguy cơ cao mắc phải bệnh này do yếu tố di truyền.
• Những người có thói quen ngồi lâu: Công việc đòi hỏi ngồi lâu như nhân viên văn phòng, lái xe, hoặc làm việc tại các bàn làm việc trong thời gian dài có nguy cơ mắc trĩ cao.
• Người có thói quen ăn uống kém: Những người ăn uống thiếu chất xơ hoặc có thói quen ăn thực phẩm ít dinh dưỡng có nguy cơ mắc bệnh táo bón, từ đó dẫn đến trĩ nội.
• Người béo phì: Những người thừa cân, béo phì chịu áp lực lớn từ trọng lượng cơ thể lên các tĩnh mạch vùng hậu môn, làm gia tăng nguy cơ mắc trĩ.

Biến chứng của trĩ nội

Trĩ nội, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các biến chứng thường gặp của bệnh trĩ nội bao gồm:

• Chảy máu kéo dài: Chảy máu khi đi vệ sinh là một triệu chứng phổ biến của trĩ nội. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, có thể dẫn đến thiếu máu do mất máu liên tục, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, suy nhược.
• Nhiễm trùng: Khi búi trĩ bị vỡ hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm, có thể gây nhiễm trùng, đặc biệt là khi không được chăm sóc và vệ sinh đúng cách.
• Tắc nghẽn hậu môn: Một số trường hợp, các búi trĩ có thể bị sa ra ngoài và không thể tự co lại, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn, gây đau đớn và khó khăn khi đi vệ sinh.
• Thắt nghẹt trĩ: Trường hợp búi trĩ bị sa ra ngoài và không thể trở lại, nếu có sự thắt nghẹt, máu không thể lưu thông đến búi trĩ, dẫn đến đau đớn nghiêm trọng và có thể phải phẫu thuật để điều trị.
• Rối loạn đại tiện: Các búi trĩ lớn có thể cản trở quá trình đại tiện, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc đi vệ sinh hoặc thậm chí bị táo bón kéo dài.

Khi phát hiện các dấu hiệu này, cần đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh tình trạng bệnh tiến triển nặng và khó điều trị.

Chẩn đoán trĩ nội

Để chẩn đoán trĩ nội, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng kết hợp với một số phương pháp kiểm tra. Các phương pháp chẩn đoán thường gặp khi nghi ngờ mắc trĩ nội bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám trực tiếp vùng hậu môn để xác định tình trạng của các búi trĩ. Trong quá trình khám, bác sĩ có thể kiểm tra các dấu hiệu viêm nhiễm, chảy máu hoặc tình trạng búi trĩ lòi ra ngoài.
• Nội soi trực tràng: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác để quan sát các búi trĩ ở bên trong trực tràng. Nội soi giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương, từ đó quyết định phương pháp điều trị phù hợp.
• Chụp X-quang: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để loại trừ các vấn đề khác như u đại tràng hoặc các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự.
• Siêu âm hậu môn: Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá mức độ giãn nở của các tĩnh mạch trong hậu môn và phát hiện những biến chứng như thắt nghẹt trĩ.

Việc chẩn đoán sớm và chính xác sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp, từ đó giảm thiểu các biến chứng và giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục.

Khi nào cần gặp bác sĩ về trĩ nội

Trĩ nội có thể không gây ra triệu chứng nghiêm trọng trong giai đoạn đầu, nhưng nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc không thuyên giảm, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Dưới đây là những trường hợp khi bạn cần gặp bác sĩ ngay:

• Chảy máu kéo dài: Nếu bạn gặp phải tình trạng chảy máu thường xuyên hoặc không dứt, dù chỉ là chảy máu nhỏ, điều này có thể là dấu hiệu của bệnh trĩ nội nặng hoặc các bệnh lý khác cần được điều trị kịp thời.
• Đau đớn và khó chịu nghiêm trọng: Nếu cảm giác đau hoặc khó chịu tại vùng hậu môn trở nên không thể chịu đựng được, hoặc đau kéo dài sau khi đi vệ sinh, bạn cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị.
• Búi trĩ lòi ra ngoài và không thể đẩy vào: Khi búi trĩ sa ra ngoài và không thể tự co lại, có thể xảy ra tình trạng tắc nghẽn hoặc thắt nghẹt, gây đau đớn và nguy cơ nhiễm trùng.
• Khó khăn trong việc đi vệ sinh: Nếu việc đi đại tiện trở nên khó khăn, kèm theo táo bón hoặc cảm giác đầy bụng, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm nguyên nhân và điều trị.
• Triệu chứng không cải thiện dù đã thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt: Nếu các biện pháp thay đổi thói quen sinh hoạt, như tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn, không mang lại hiệu quả, bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Gặp bác sĩ sớm giúp ngăn ngừa các biến chứng và tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.

Phòng ngừa trĩ nội hiệu quả

Phòng ngừa trĩ nội chủ yếu tập trung vào việc thay đổi thói quen sinh hoạt và cải thiện chế độ ăn uống. Những biện pháp dưới đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh trĩ nội:

• Ăn nhiều chất xơ: Một chế độ ăn giàu chất xơ giúp duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh, phòng ngừa táo bón, từ đó giảm áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn. Các thực phẩm như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt là những lựa chọn tốt.
• Uống đủ nước: Cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp làm mềm phân, giảm thiểu táo bón và giúp quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động thể chất giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm áp lực lên vùng hậu môn. Các hoạt động như đi bộ, chạy bộ nhẹ nhàng hoặc bơi lội là những bài tập đơn giản mà hiệu quả.
• Tránh ngồi lâu: Những người làm việc văn phòng hoặc phải ngồi lâu trong một thời gian dài nên thay đổi thói quen bằng cách đứng dậy đi lại sau mỗi giờ làm việc để giảm áp lực lên vùng hậu môn.
• Không rặn mạnh khi đi vệ sinh: Rặn mạnh khi đi đại tiện sẽ tạo áp lực lớn lên các tĩnh mạch trong hậu môn, gây ra trĩ. Để tránh tình trạng này, hãy đảm bảo chế độ ăn uống đủ chất xơ và uống đủ nước để làm mềm phân, giúp việc đi vệ sinh dễ dàng hơn.
• Giảm cân nếu cần: Nếu bạn bị thừa cân, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên vùng bụng và hậu môn, từ đó giảm nguy cơ mắc trĩ nội.

Những biện pháp phòng ngừa này không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc trĩ nội mà còn giúp duy trì một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần thoải mái.

Phương pháp điều trị trĩ nội

Trĩ nội có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần sự tư vấn của bác sĩ. Dưới đây là các phương pháp điều trị trĩ nội phổ biến hiện nay.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Trong trường hợp trĩ nội ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, thuốc Tây y có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng và kiểm soát tình trạng bệnh. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

• Thuốc giảm đau và kháng viêm: Thuốc như Paracetamol hoặc Ibuprofen có thể giúp giảm đau và viêm, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn, đặc biệt trong giai đoạn búi trĩ gây đau đớn.
• Thuốc bôi hoặc gel: Các loại thuốc bôi như Hemorrhoidal Ointment có tác dụng làm dịu vùng hậu môn, giảm đau rát và ngứa ngáy. Các sản phẩm này thường được bôi trực tiếp lên vùng bị ảnh hưởng để giảm cảm giác khó chịu.
• Thuốc làm co búi trĩ: Các loại thuốc như Daflon, chứa flavonoid, có tác dụng làm giảm sự giãn nở của các tĩnh mạch trong hậu môn, giúp giảm sưng và ngừng chảy máu.
• Thuốc nhuận tràng: Nếu táo bón là nguyên nhân chính gây trĩ, bác sĩ có thể kê các thuốc nhuận tràng như Duphalac để giúp làm mềm phân, giảm áp lực lên hậu môn khi đi vệ sinh.

Các thuốc Tây y này có thể làm giảm triệu chứng và giúp cải thiện tình trạng bệnh trong thời gian ngắn, nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn trĩ nội nếu không kết hợp với các biện pháp khác.

Phương pháp can thiệp không phẫu thuật

Ngoài thuốc, các phương pháp can thiệp không phẫu thuật cũng có thể được áp dụng để điều trị trĩ nội, đặc biệt là khi bệnh không đáp ứng tốt với thuốc. Các phương pháp này bao gồm:

• Liệu pháp cột búi trĩ (Banding): Phương pháp này sử dụng một dây cao su nhỏ để thắt chặt ở phần gốc của búi trĩ, cắt đứt nguồn cung cấp máu, khiến búi trĩ teo đi và rụng. Đây là phương pháp phổ biến giúp điều trị trĩ nội mà không cần phẫu thuật.
• Chích xơ: Sử dụng một loại hóa chất để tiêm vào búi trĩ nhằm làm co lại các tĩnh mạch bị giãn. Phương pháp này giúp giảm kích thước búi trĩ và ngừng chảy máu.
• Quang đông hồng ngoại (Infrared Coagulation): Dùng tia hồng ngoại để làm đông các mô tĩnh mạch bị giãn, giúp chúng teo lại. Đây là phương pháp ít xâm lấn, không cần phẫu thuật và có thể áp dụng cho những trường hợp trĩ nhẹ đến trung bình.

Những phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp trĩ nội ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, giúp giảm thiểu đau đớn và không cần phẫu thuật.

Phẫu thuật điều trị trĩ nội

Đối với các trường hợp trĩ nội nghiêm trọng hoặc khi các phương pháp điều trị không hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng. Các phương pháp phẫu thuật điều trị trĩ nội bao gồm:

• Cắt trĩ: Đây là phương pháp phẫu thuật truyền thống, trong đó bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần búi trĩ. Phương pháp này thường được thực hiện trong bệnh viện dưới gây mê và đòi hỏi thời gian phục hồi dài hơn.
• Phẫu thuật Longo (cắt mạc niêm): Đây là một phương pháp ít xâm lấn hơn, sử dụng một dụng cụ để cắt phần niêm mạc trực tràng nơi búi trĩ dính vào, giúp giảm kích thước búi trĩ mà không cần cắt bỏ toàn bộ búi. Phẫu thuật Longo thường ít đau đớn hơn và thời gian phục hồi nhanh hơn.
• Phẫu thuật khâu trĩ: Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ khâu lại các tĩnh mạch bị giãn để giảm sưng và co lại búi trĩ. Đây là một phương pháp ít đau đớn hơn so với cắt trĩ truyền thống.

Các phẫu thuật này thường được chỉ định trong các trường hợp trĩ nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị trĩ nội phù hợp cần sự tư vấn từ bác sĩ, để đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu các biến chứng.