Trĩ Tắc Mạch: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Trĩ tắc mạch là một trong những dạng trĩ phức tạp, thường gặp ở những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ như táo bón mãn tính, mang thai hoặc lối sống ít vận động. Đây là tình trạng khi các mạch máu trong hậu môn hoặc trực tràng bị tắc nghẽn, dẫn đến đau đớn, sưng tấy và thậm chí là hoại tử mô. Nếu không được điều trị kịp thời, trĩ tắc mạch có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả của trĩ tắc mạch.

Định nghĩa và phân loại trĩ tắc mạch

Trĩ tắc mạch là tình trạng đặc biệt của bệnh trĩ, trong đó các mạch máu trong hậu môn hoặc trực tràng bị tắc nghẽn, gây sưng đau và thậm chí có thể dẫn đến hoại tử mô nếu không được can thiệp kịp thời. Trĩ tắc mạch thường xảy ra khi các búi trĩ hình thành và chứa máu, dẫn đến sự tắc nghẽn trong các mạch máu này. Khi máu không thể lưu thông, các tĩnh mạch bị giãn nở và gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh.

Bệnh trĩ tắc mạch có thể được phân loại thành hai dạng chính: trĩ nội tắc mạch và trĩ ngoại tắc mạch. Trĩ nội tắc mạch xảy ra khi các mạch máu trong búi trĩ nội bị tắc nghẽn, còn trĩ ngoại tắc mạch là tình trạng tắc nghẽn xảy ra ở búi trĩ ngoại, gần hậu môn. Mặc dù các biểu hiện của hai loại này có thể giống nhau, nhưng cách điều trị có thể khác biệt tùy thuộc vào mức độ và vị trí của trĩ.

Triệu chứng của trĩ tắc mạch

Triệu chứng của trĩ tắc mạch thường rất rõ ràng và dễ nhận biết, đặc biệt là khi tình trạng bệnh đã tiến triển. Đặc trưng của trĩ tắc mạch là cảm giác đau nhức, có thể là cơn đau đột ngột và dữ dội, đặc biệt khi đi đại tiện. Người bệnh thường cảm thấy có khối u sưng, cứng và đau đớn ở vùng hậu môn hoặc trực tràng.

Bên cạnh đó, các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm chảy máu, thường xuất hiện trong hoặc sau khi đi đại tiện, và cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở khu vực hậu môn. Trong một số trường hợp, khi tắc nghẽn trở nên nghiêm trọng, có thể xuất hiện dấu hiệu viêm, sưng tấy, và nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến hoại tử các mô xung quanh. Các triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân gây ra trĩ tắc mạch

Trĩ tắc mạch là một bệnh lý phức tạp, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp người bệnh phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

• Táo bón kéo dài: Việc phải rặn mạnh khi đi vệ sinh làm tăng áp lực lên các mạch máu ở vùng hậu môn, tạo điều kiện cho trĩ hình thành và dễ bị tắc nghẽn.
• Thói quen ngồi lâu: Ngồi lâu, đặc biệt là ngồi xổm hoặc ngồi trên bồn cầu quá lâu, khiến máu không lưu thông tốt ở khu vực hậu môn, dễ dẫn đến trĩ.
• Mang thai: Sự thay đổi hormone và áp lực từ thai nhi lên vùng bụng có thể làm tăng nguy cơ mắc trĩ, đặc biệt là trĩ tắc mạch ở phụ nữ mang thai.
• Lối sống ít vận động: Việc thiếu hoạt động thể chất khiến tuần hoàn máu không được lưu thông tốt, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
• Béo phì: Thừa cân làm tăng áp lực lên vùng bụng và hậu môn, dẫn đến sự giãn nở của các tĩnh mạch và có thể gây tắc nghẽn.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Không cung cấp đủ chất xơ cho cơ thể khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém, dẫn đến táo bón và kéo theo tình trạng trĩ.

Đối tượng dễ mắc trĩ tắc mạch

Trĩ tắc mạch có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng có một số nhóm người dễ mắc phải bệnh lý này hơn cả. Dưới đây là các đối tượng dễ mắc trĩ tắc mạch:

• Người cao tuổi: Khi tuổi tác tăng lên, các mạch máu trong cơ thể dễ bị suy yếu, dẫn đến nguy cơ mắc trĩ, đặc biệt là trĩ tắc mạch.
• Phụ nữ mang thai: Áp lực lên khu vực bụng và sự thay đổi hormone trong quá trình mang thai là một yếu tố nguy cơ lớn gây ra trĩ, bao gồm trĩ tắc mạch.
• Người làm công việc văn phòng: Những người phải ngồi nhiều trong suốt ngày làm việc, ít vận động cũng dễ bị mắc trĩ tắc mạch do sự lưu thông máu kém.
• Người có tiền sử gia đình bị trĩ: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh trĩ, nguy cơ mắc bệnh của các thành viên khác cũng cao hơn, đặc biệt nếu các yếu tố nguy cơ khác cũng hiện diện.
• Người có thói quen ăn uống không khoa học: Chế độ ăn thiếu chất xơ, thiếu nước, hoặc ăn quá nhiều thực phẩm cay nóng là một trong những yếu tố dẫn đến táo bón, tạo điều kiện cho trĩ tắc mạch phát triển.

Biến chứng của trĩ tắc mạch

Trĩ tắc mạch nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

• Hoại tử mô: Khi tắc nghẽn kéo dài, thiếu cung cấp máu cho các mô xung quanh, các tế bào có thể bị chết và gây ra hoại tử. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm và cần phải can thiệp y tế ngay lập tức.
• Nhiễm trùng: Sự tắc nghẽn trong các mạch máu có thể gây viêm nhiễm, đặc biệt khi có sự xuất hiện của các vết nứt hoặc vết loét ở khu vực hậu môn. Nhiễm trùng nếu không được điều trị kịp thời có thể lây lan ra các khu vực khác.
• Chảy máu kéo dài: Búi trĩ tắc mạch có thể làm vỡ các tĩnh mạch, gây chảy máu. Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh có thể gặp phải thiếu máu, dẫn đến mệt mỏi, yếu ớt và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
• Tăng nguy cơ tái phát: Khi trĩ tắc mạch không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tái phát nhiều lần, mỗi lần càng nghiêm trọng hơn và khó điều trị hơn.
• Rối loạn chức năng hậu môn: Trong trường hợp trĩ tắc mạch trở nên nặng, các cơ quan xung quanh có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến khó khăn khi đi đại tiện, thậm chí gây rối loạn chức năng hậu môn.

Chẩn đoán trĩ tắc mạch

Để chẩn đoán chính xác tình trạng trĩ tắc mạch, bác sĩ cần dựa trên các triệu chứng lâm sàng kết hợp với một số phương pháp xét nghiệm. Dưới đây là các bước chẩn đoán thường được áp dụng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thăm khám trực tiếp khu vực hậu môn để kiểm tra các dấu hiệu sưng, đau, hoặc có búi trĩ. Khi thăm khám, bác sĩ cũng sẽ đánh giá mức độ của búi trĩ và tình trạng tắc nghẽn.
• Nội soi hậu môn trực tràng: Để chẩn đoán chính xác mức độ tắc nghẽn và xác định các bất thường trong khu vực hậu môn hoặc trực tràng, bác sĩ có thể chỉ định nội soi. Phương pháp này giúp quan sát rõ ràng các búi trĩ và các tổn thương kèm theo.
• Siêu âm Doppler: Phương pháp này giúp đánh giá lưu thông máu trong khu vực hậu môn và xác định mức độ tắc nghẽn của các mạch máu. Đây là kỹ thuật hữu ích để xác định tình trạng trĩ tắc mạch và lên kế hoạch điều trị phù hợp.
• Xét nghiệm máu: Trong trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu chảy máu kéo dài hoặc nghi ngờ thiếu máu, xét nghiệm máu có thể được yêu cầu để kiểm tra số lượng hồng cầu và mức độ thiếu máu.

Việc chẩn đoán sớm và chính xác trĩ tắc mạch sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Khi nào cần gặp bác sĩ về trĩ tắc mạch

Nếu bạn gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào của trĩ tắc mạch, việc thăm khám bác sĩ kịp thời là rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những trường hợp bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức:

• Đau dữ dội và kéo dài: Khi cảm giác đau trở nên quá mức và kéo dài, đặc biệt khi đi đại tiện hoặc ngồi lâu, đây là dấu hiệu của tắc nghẽn mạch máu và cần được kiểm tra.
• Chảy máu hậu môn: Nếu bạn thấy có máu trong phân hoặc máu chảy từ hậu môn, dù là ít hay nhiều, đây là triệu chứng không thể bỏ qua và cần được bác sĩ đánh giá để xác định nguyên nhân.
• Khối u cứng hoặc sưng ở hậu môn: Sự xuất hiện của một khối u cứng và sưng ở khu vực hậu môn có thể là dấu hiệu của trĩ tắc mạch. Nếu tình trạng này không giảm đi sau vài ngày, bạn nên tìm sự tư vấn từ bác sĩ.
• Cảm giác ngứa ngáy hoặc rát: Cảm giác ngứa hoặc rát không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn, như trĩ tắc mạch.
• Tình trạng không cải thiện với phương pháp điều trị tại nhà: Nếu bạn đã thử áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà như sử dụng thuốc bôi hay thay đổi chế độ ăn uống nhưng không thấy cải thiện, bạn nên tìm đến bác sĩ để có hướng điều trị thích hợp hơn.

Phòng ngừa trĩ tắc mạch

Phòng ngừa trĩ tắc mạch là điều hoàn toàn khả thi nếu bạn duy trì một lối sống lành mạnh và áp dụng các biện pháp bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là một số cách để giảm nguy cơ mắc phải trĩ tắc mạch:

• Chế độ ăn giàu chất xơ: Tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây và các thực phẩm chứa chất xơ để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, giảm thiểu tình trạng táo bón và giúp phân mềm, dễ đi ngoài.
• Uống đủ nước: Việc cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp làm mềm phân và hỗ trợ tiêu hóa, từ đó giảm áp lực lên các mạch máu trong khu vực hậu môn.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp tăng cường lưu thông máu và giảm áp lực lên các tĩnh mạch. Bạn nên thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, hoặc yoga để duy trì sức khỏe.
• Tránh ngồi lâu: Nếu bạn phải ngồi lâu trong công việc, hãy cố gắng đứng dậy và di chuyển ít nhất mỗi giờ để máu không bị ứ đọng ở khu vực hậu môn.
• Đi vệ sinh đúng cách: Tránh rặn mạnh khi đi đại tiện và không ngồi trên bồn cầu quá lâu, điều này sẽ giúp giảm thiểu áp lực lên các mạch máu và ngăn ngừa trĩ.
• Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì, vì tình trạng này gây áp lực lên các mạch máu ở vùng bụng và hậu môn, làm tăng nguy cơ mắc trĩ.

Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc trĩ tắc mạch và duy trì một cuộc sống khỏe mạnh.

Phương pháp điều trị trĩ tắc mạch

Điều trị trĩ tắc mạch cần được thực hiện sớm và đúng phương pháp để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ điều trị bảo tồn cho đến các can thiệp phẫu thuật.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Điều trị bằng thuốc là một phương pháp phổ biến để giảm đau, giảm sưng và cải thiện triệu chứng của trĩ tắc mạch. Các loại thuốc được sử dụng có thể bao gồm thuốc giảm đau, thuốc chống viêm và thuốc làm co mạch.

• Thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau tức thời. Đặc biệt, thuốc giảm đau giúp giảm cơn đau do tắc mạch, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn trong các hoạt động hàng ngày.
• Thuốc chống viêm: Các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như diclofenac hoặc ibuprofen có tác dụng giảm viêm và sưng tại vùng bị trĩ. Những thuốc này giúp giảm đau và giảm sự khó chịu do tắc nghẽn mạch máu.
• Thuốc co mạch: Các thuốc co mạch như Daflon 500mg (diosmin) giúp làm săn chắc các tĩnh mạch, giảm phù nề và sưng tấy ở khu vực trĩ. Thuốc này có tác dụng hỗ trợ lưu thông máu, làm giảm sự tắc nghẽn ở các mạch máu.

Điều trị bằng biện pháp can thiệp

Khi trĩ tắc mạch tiến triển nặng và các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả, các biện pháp can thiệp như thủ thuật hoặc phẫu thuật có thể được chỉ định để điều trị.

• Thủ thuật cắt bỏ búi trĩ: Khi búi trĩ tắc mạch không thể tự khỏi và gây đau đớn kéo dài, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật cắt bỏ búi trĩ. Phương pháp này giúp giải phóng áp lực và cải thiện lưu thông máu, giảm triệu chứng đau đớn.
• Thắt trĩ bằng dây thun: Phương pháp thắt trĩ bằng dây thun giúp cắt đứt nguồn cung cấp máu đến búi trĩ, khiến chúng teo đi và rụng dần. Phương pháp này thường được thực hiện khi trĩ tắc mạch không đáp ứng với điều trị bảo tồn.
• Phẫu thuật cắt trĩ: Trong các trường hợp trĩ tắc mạch rất nặng, phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ búi trĩ có thể là giải pháp cuối cùng. Phương pháp này giúp loại bỏ hoàn toàn búi trĩ và giảm nguy cơ tái phát.

Điều trị bằng phương pháp dân gian

Nhiều người bệnh tìm đến phương pháp dân gian để hỗ trợ điều trị trĩ tắc mạch, mặc dù hiệu quả của chúng có thể không bằng thuốc Tây y hoặc can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, một số liệu pháp tự nhiên có thể giúp giảm triệu chứng đau và sưng tấy.

• Chườm lạnh: Chườm đá lạnh vào vùng hậu môn có thể giúp giảm sưng và giảm đau tạm thời. Phương pháp này giúp làm co các mạch máu và giảm sự tắc nghẽn.
• Tắm nước ấm: Ngâm hậu môn trong nước ấm có tác dụng thư giãn các cơ và làm giảm đau, đồng thời tăng cường lưu thông máu, giảm sự khó chịu do trĩ tắc mạch.
• Lá diếp cá: Lá diếp cá có tác dụng kháng viêm và giảm sưng. Nhiều người bệnh sử dụng lá diếp cá để đắp hoặc uống nước từ lá diếp cá để giảm đau và cải thiện tình trạng trĩ.

Kết luận về điều trị trĩ tắc mạch

Trĩ tắc mạch có thể được điều trị hiệu quả nếu phát hiện và can thiệp kịp thời. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp tùy thuộc vào mức độ bệnh và sự tư vấn từ bác sĩ. Điều trị bằng thuốc Tây y có thể giúp kiểm soát triệu chứng, trong khi can thiệp phẫu thuật được chỉ định cho các trường hợp nghiêm trọng.