Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách Điều Trị Viêm Đa Xoang Mạn Tính

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm đa xoang mạn tính là một tình trạng viêm nhiễm kéo dài tại nhiều xoang, gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe hàng ngày. Với các triệu chứng như đau đầu, nghẹt mũi kéo dài, khó thở và cảm giác nặng mặt, đây là căn bệnh cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh biến chứng. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả trong bài viết này!

Viêm đa xoang mạn tính là gì?

Viêm đa xoang mạn tính là tình trạng viêm nhiễm kéo dài ở nhiều hốc xoang trong khoang mũi. Đây là một bệnh lý thường gặp, đặc biệt ở những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc có hệ miễn dịch suy yếu. Các xoang bị viêm có thể bao gồm xoang hàm, xoang trán, xoang bướm và xoang sàng. Viêm đa xoang được chia thành hai loại chính: cấp tính và mạn tính, trong đó dạng mạn tính kéo dài hơn 12 tuần và thường tái phát.

Nguyên nhân gây viêm đa xoang mạn tính có thể do dị ứng, nhiễm khuẩn hoặc các yếu tố như cấu trúc bất thường trong khoang mũi. Y học hiện đại xem đây là tình trạng viêm do mất cân bằng giữa hệ miễn dịch và các yếu tố ngoại lai, trong khi y học cổ truyền lại liên hệ với sự rối loạn khí huyết và suy yếu chức năng tạng phủ.

Các triệu chứng của viêm đa xoang mạn tính

Viêm đa xoang mạn tính thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Triệu chứng điển hình bao gồm:

• Nghẹt mũi kéo dài, gây khó khăn trong việc hít thở.
• Chảy mũi, dịch nhầy có thể trong suốt, đặc hoặc có màu vàng xanh.
• Đau đầu, cảm giác nặng vùng trán hoặc hai bên má.
• Giảm khả năng ngửi hoặc mất hẳn khứu giác.
• Hơi thở có mùi khó chịu do vi khuẩn tích tụ trong xoang.
• Đau nhức vùng mặt, thường tăng lên khi cúi xuống hoặc thay đổi tư thế.

Các triệu chứng này có thể nặng hơn vào thời điểm giao mùa hoặc khi tiếp xúc với môi trường nhiều bụi bẩn. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách giúp ngăn ngừa biến chứng như viêm tai giữa, viêm họng mạn hoặc ảnh hưởng đến mắt.

Nguyên nhân gây viêm đa xoang mạn tính

Viêm đa xoang mạn tính có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả nội sinh và ngoại sinh. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Nhiễm khuẩn và virus: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm xoang. Khi nhiễm khuẩn không được điều trị triệt để, tình trạng viêm nhiễm kéo dài có thể dẫn đến mạn tính.
• Dị ứng: Người bị dị ứng phấn hoa, lông động vật hoặc bụi mịn dễ bị viêm xoang do niêm mạc mũi bị kích thích và phù nề.
• Cấu trúc mũi bất thường: Vẹo vách ngăn, polyp mũi hoặc các dị tật bẩm sinh có thể cản trở luồng không khí và dẫn đến ứ đọng dịch trong xoang.
• Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Làm việc hoặc sinh sống trong môi trường chứa nhiều bụi bẩn, hóa chất hoặc khói thuốc làm tăng nguy cơ viêm xoang.
• Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch yếu khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus, dẫn đến viêm nhiễm kéo dài ở các xoang.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Việc lạm dụng thuốc xịt mũi, uống ít nước hoặc không vệ sinh mũi thường xuyên cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Ai dễ mắc viêm đa xoang mạn tính?

Bệnh không phân biệt độ tuổi, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Người làm việc trong môi trường độc hại: Công nhân xây dựng, hóa chất hoặc những người thường xuyên tiếp xúc với bụi mịn và chất độc hại dễ bị viêm xoang.
• Người có cơ địa dị ứng: Những người nhạy cảm với thời tiết hoặc các chất gây dị ứng có nguy cơ cao mắc viêm xoang kéo dài.
• Trẻ em: Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp và viêm xoang mạn tính.
• Người bị các bệnh lý liên quan: Viêm mũi dị ứng, hen suyễn hoặc trào ngược dạ dày thực quản là các yếu tố làm tăng khả năng viêm xoang.
• Người có tiền sử phẫu thuật mũi hoặc chấn thương vùng mặt: Các can thiệp hoặc chấn thương có thể làm thay đổi cấu trúc mũi, dẫn đến ứ đọng dịch và viêm xoang.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân và đối tượng dễ mắc giúp tăng hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị viêm đa xoang mạn tính.

Các biến chứng nguy hiểm của viêm đa xoang mạn tính

Viêm đa xoang mạn tính nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:

• Biến chứng ở đường hô hấp dưới: Viêm xoang kéo dài dễ dẫn đến viêm họng, viêm phế quản hoặc thậm chí viêm phổi do nhiễm trùng lan rộng.
• Ảnh hưởng đến mắt và thị giác: Nhiễm trùng từ các xoang gần mắt có thể lan đến hốc mắt, gây viêm mô tế bào quanh hốc mắt, giảm thị lực hoặc mù lòa trong trường hợp nặng.
• Tổn thương não: Một số trường hợp hiếm gặp có thể dẫn đến viêm màng não, áp xe não hoặc tắc mạch máu não do vi khuẩn lây lan từ xoang qua đường máu.
• Biến chứng toàn thân: Nhiễm trùng mạn tính khiến cơ thể suy giảm miễn dịch, gây mệt mỏi kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Biến dạng cấu trúc mũi: Viêm xoang nặng có thể làm tổn thương các mô và cấu trúc mũi, dẫn đến vẹo vách ngăn hoặc tắc nghẽn đường thở.

Làm thế nào để chẩn đoán viêm đa xoang mạn tính?

Chẩn đoán viêm đa xoang mạn tính dựa trên các triệu chứng lâm sàng kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng hiện đại. Những cách chẩn đoán phổ biến bao gồm:

• Khai thác bệnh sử và triệu chứng: Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về tình trạng nghẹt mũi, đau đầu, hoặc chảy dịch mũi kéo dài để xác định mức độ viêm xoang.
• Khám mũi bằng nội soi: Phương pháp nội soi mũi giúp quan sát rõ niêm mạc, phát hiện tình trạng phù nề, polyp hoặc dịch ứ đọng trong xoang.
• Chụp X-quang hoặc CT scan: Hình ảnh chi tiết từ các phương pháp này giúp xác định mức độ tổn thương, phát hiện dịch mủ và xác định các xoang bị viêm.
• Xét nghiệm dịch mũi: Phân tích dịch mũi để xác định loại vi khuẩn hoặc nấm gây viêm, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
• Đánh giá dị ứng: Nếu nghi ngờ viêm xoang do dị ứng, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm da hoặc máu để tìm tác nhân gây dị ứng.

Việc chẩn đoán chính xác đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả, giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của viêm đa xoang mạn tính.

Khi nào người bệnh viêm đa xoang mạn tính nên gặp bác sĩ?

Viêm đa xoang mạn tính có thể tự quản lý tại nhà ở giai đoạn nhẹ, nhưng trong nhiều trường hợp, cần sự can thiệp y tế để ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy bạn nên gặp bác sĩ:

• Triệu chứng kéo dài không cải thiện: Nghẹt mũi, đau đầu, hoặc chảy dịch mũi tiếp tục kéo dài dù đã điều trị bằng các biện pháp thông thường.
• Đau nhức tăng dần: Cảm giác đau nặng ở mặt, trán hoặc hai bên má không thuyên giảm, đặc biệt khi cúi xuống hoặc thay đổi tư thế.
• Dịch mũi có mùi hôi hoặc đổi màu: Dịch mũi chuyển sang màu xanh đậm hoặc vàng kèm mùi hôi có thể là dấu hiệu nhiễm trùng nặng.
• Sốt hoặc ớn lạnh kéo dài: Đây là dấu hiệu nhiễm khuẩn cần được điều trị kháng sinh hoặc can thiệp y tế kịp thời.
• Suy giảm thị lực hoặc đau quanh mắt: Nhiễm trùng lan sang mắt có thể dẫn đến viêm mô quanh hốc mắt, làm giảm hoặc mất thị lực nếu không được xử lý sớm.
• Mệt mỏi và suy nhược toàn thân: Tình trạng viêm nhiễm kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, gây cảm giác mệt mỏi và suy giảm khả năng làm việc.

Các biện pháp phòng ngừa viêm đa xoang mạn tính hiệu quả

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt với những người dễ bị viêm xoang. Dưới đây là các cách đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn ngừa viêm đa xoang mạn tính:

• Vệ sinh mũi hàng ngày: Sử dụng nước muối sinh lý để rửa sạch bụi bẩn, vi khuẩn và giữ niêm mạc mũi luôn ẩm.
• Tăng cường sức đề kháng: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin để hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả.
• Tránh môi trường ô nhiễm: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hóa chất, và luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc làm việc trong môi trường độc hại.
• Kiểm soát dị ứng: Nếu có cơ địa dị ứng, nên tránh xa các tác nhân kích thích như phấn hoa, lông động vật hoặc thực phẩm dễ gây dị ứng.
• Giữ ấm cơ thể: Bảo vệ mũi và cổ họng bằng cách giữ ấm khi thời tiết lạnh để giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Hạn chế lạm dụng thuốc xịt mũi: Sử dụng thuốc xịt chỉ khi được bác sĩ kê đơn để tránh gây tổn thương niêm mạc và làm trầm trọng tình trạng viêm.
• Thực hành lối sống lành mạnh: Tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng để duy trì sức khỏe tổng thể, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Áp dụng những biện pháp này không chỉ giảm nguy cơ mắc viêm đa xoang mạn tính mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và thoải mái.

Phương pháp điều trị viêm đa xoang mạn tính

Điều trị viêm đa xoang mạn tính đòi hỏi sự kết hợp giữa nhiều phương pháp để giải quyết triệu chứng, loại bỏ nguyên nhân và ngăn ngừa tái phát. Dưới đây là các hướng điều trị phổ biến được áp dụng.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Sử dụng thuốc là phương pháp chính để kiểm soát triệu chứng và chống viêm nhiễm trong viêm đa xoang mạn tính. Tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc phù hợp:

• Thuốc kháng sinh: Dùng khi viêm xoang do nhiễm khuẩn. Amoxicillin và Augmentin thường được chỉ định để tiêu diệt vi khuẩn gây viêm.
• Thuốc kháng viêm: Corticosteroid dạng xịt như Fluticasone hoặc Budesonide giúp giảm viêm và phù nề niêm mạc xoang.
• Thuốc thông mũi: Oxymetazoline dạng xịt mũi giúp giảm nghẹt mũi, hỗ trợ cải thiện đường thở. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều lượng để tránh tình trạng lệ thuộc.
• Thuốc giảm đau: Acetaminophen hoặc Ibuprofen được sử dụng để giảm đau đầu và đau vùng xoang.

Điều trị bằng phương pháp Đông y

Đông y tập trung vào việc cân bằng khí huyết và hỗ trợ chức năng tạng phủ nhằm điều trị viêm xoang từ gốc rễ. Các liệu pháp thường bao gồm:

• Sử dụng thảo dược: Bài thuốc từ kim ngân hoa, hoàng cầm, và phòng phong giúp thanh nhiệt, giải độc và giảm viêm xoang hiệu quả.
• Xông hơi với dược liệu: Xông mũi bằng lá bạch đàn, gừng hoặc bạc hà giúp thông xoang, giảm nghẹt mũi và cải thiện hô hấp.
• Châm cứu: Kích thích các huyệt vị như ấn đường, hợp cốc, hoặc nghinh hương giúp lưu thông khí huyết và giảm triệu chứng viêm xoang.

Điều trị ngoại khoa

Khi các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, can thiệp ngoại khoa sẽ được cân nhắc. Đây là phương án giúp cải thiện cấu trúc và thông thoáng đường xoang:

• Phẫu thuật nội soi mũi xoang: Loại bỏ polyp, chỉnh sửa vách ngăn lệch hoặc dẫn lưu mủ trong xoang. Phương pháp này mang lại hiệu quả cao và ít xâm lấn.
• Phẫu thuật tạo hình xoang: Giúp tái tạo lại cấu trúc xoang để ngăn ngừa tình trạng tái phát.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào mức độ bệnh lý và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Sự kết hợp giữa Tây y và Đông y có thể mang lại hiệu quả toàn diện, giúp kiểm soát viêm đa xoang mạn tính hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.