Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Bà Bầu Bị Viêm Đại Tràng

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm đại tràng là một trong những bệnh lý tiêu hóa thường gặp ở phụ nữ mang thai, gây ra nhiều bất tiện và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Tìm hiểu ngay các triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho cả hai trong thai kỳ.

Viêm đại tràng là gì và được phân loại như thế nào?

Viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở niêm mạc đại tràng, thường gây đau đớn và rối loạn chức năng tiêu hóa. Đây là một bệnh lý phổ biến và có thể gặp ở nhiều lứa tuổi, trong đó phụ nữ mang thai dễ mắc do thay đổi nội tiết và áp lực từ thai kỳ. Viêm đại tràng được phân loại dựa trên nguyên nhân gây bệnh và tình trạng viêm nhiễm, bao gồm viêm đại tràng cấp tính và mãn tính.

• Viêm đại tràng cấp tính: Thường do nhiễm khuẩn, ký sinh trùng hoặc phản ứng với thực phẩm không đảm bảo vệ sinh. Tình trạng này có thể diễn ra nhanh chóng và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.
• Viêm đại tràng mãn tính: Phát triển lâu dài với các đợt tái phát, liên quan đến yếu tố miễn dịch, bệnh lý nền như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn hoặc do chế độ ăn uống không lành mạnh trong thời gian dài.

Hiểu rõ các loại viêm đại tràng giúp nhận biết bệnh sớm và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ mang thai nhằm hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe.

Triệu chứng của viêm đại tràng cần nhận biết

Triệu chứng viêm đại tràng ở bà bầu có thể xuất hiện với mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng viêm nhiễm. Các dấu hiệu phổ biến nhất bao gồm:

• Đau bụng vùng dưới rốn: Cơn đau thường âm ỉ hoặc quặn thắt, có thể lan tỏa ra khắp vùng bụng. Mức độ đau tăng lên sau khi ăn hoặc khi có nhu động ruột.
• Rối loạn tiêu hóa: Bệnh nhân thường gặp tình trạng tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai. Phân có thể chứa chất nhầy hoặc máu trong trường hợp viêm loét nặng.
• Chướng bụng, đầy hơi: Hệ tiêu hóa bị rối loạn khiến thức ăn khó tiêu, gây cảm giác khó chịu, nặng bụng.
• Mệt mỏi, suy nhược: Do tiêu hóa kém, cơ thể không hấp thụ được đầy đủ chất dinh dưỡng, dẫn đến thiếu năng lượng.
• Triệu chứng toàn thân khác: Một số trường hợp nghiêm trọng có thể đi kèm với sốt nhẹ, buồn nôn hoặc cảm giác đau nhức cơ thể.

Việc nhận biết các triệu chứng sớm sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, giảm nguy cơ biến chứng và đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần thăm khám chuyên gia y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây viêm đại tràng ở phụ nữ mang thai

Viêm đại tràng ở bà bầu thường bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả nguyên nhân bệnh lý và không bệnh lý. Hiểu rõ các nguyên nhân sẽ giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn. Một số nguyên nhân chính có thể kể đến như sau:

• Nhiễm khuẩn và ký sinh trùng: Thực phẩm hoặc nước uống không đảm bảo vệ sinh có thể chứa vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây viêm nhiễm đường tiêu hóa, dẫn đến viêm đại tràng.

• Rối loạn hệ miễn dịch: Phụ nữ mang thai thường có hệ miễn dịch yếu hơn bình thường, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh.

• Thay đổi nội tiết tố: Trong thai kỳ, sự thay đổi hormone làm ảnh hưởng đến nhu động ruột và chức năng tiêu hóa, tạo điều kiện cho viêm nhiễm phát triển.

• Stress và căng thẳng: Áp lực tâm lý trong thời gian mang thai có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, góp phần làm khởi phát hoặc nặng thêm tình trạng viêm.

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Thói quen ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, dầu mỡ hoặc thiếu chất xơ khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, dễ dẫn đến viêm đại tràng.

• Dị ứng thực phẩm: Một số phụ nữ mang thai có thể phát triển tình trạng dị ứng hoặc không dung nạp một số loại thực phẩm, làm tổn thương niêm mạc đại tràng.

Đối tượng dễ mắc viêm đại tràng khi mang thai

Không phải tất cả phụ nữ mang thai đều có nguy cơ cao mắc viêm đại tràng, tuy nhiên một số nhóm đối tượng dưới đây có khả năng mắc bệnh cao hơn do các yếu tố đặc thù:

• Phụ nữ có tiền sử bệnh lý tiêu hóa: Những người từng mắc viêm loét đại tràng, hội chứng ruột kích thích hoặc bệnh lý dạ dày dễ tái phát viêm đại tràng trong thai kỳ.

• Người có hệ miễn dịch suy giảm: Các mẹ bầu có bệnh nền như tiểu đường, thiếu máu hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ viêm đại tràng cao hơn.

• Người tiếp xúc với thực phẩm hoặc nước uống kém vệ sinh: Sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc hoặc nước không đảm bảo vệ sinh có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn gây viêm.

• Phụ nữ ăn uống không khoa học: Chế độ ăn ít chất xơ, giàu dầu mỡ hoặc thói quen ăn uống không điều độ là yếu tố thuận lợi khiến bệnh phát triển.

• Người thường xuyên căng thẳng: Tâm lý bất ổn hoặc lo lắng kéo dài trong thai kỳ có thể làm suy giảm chức năng tiêu hóa và tạo điều kiện cho viêm đại tràng xảy ra.

• Phụ nữ sống trong môi trường ô nhiễm: Các yếu tố môi trường như không khí ô nhiễm, nước bẩn hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Biến chứng nguy hiểm của viêm đại tràng ở bà bầu

Viêm đại tràng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Các biến chứng thường gặp bao gồm:

• Suy dinh dưỡng ở mẹ và thai nhi: Rối loạn tiêu hóa kéo dài làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, gây suy nhược cơ thể mẹ và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

• Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Viêm nhiễm kéo dài ở niêm mạc đại tràng có thể lan rộng, gây ra các ổ nhiễm trùng nặng hoặc áp xe trong đường tiêu hóa.

• Mất cân bằng nước và điện giải: Tiêu chảy kéo dài làm cơ thể mất nước và các chất điện giải quan trọng, gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến hoạt động của cơ thể.

• Tắc ruột hoặc thủng đại tràng: Tình trạng viêm nghiêm trọng có thể làm tổn thương nặng niêm mạc đại tràng, dẫn đến tắc nghẽn hoặc thậm chí thủng ruột, gây nguy hiểm đến tính mạng.

• Tăng nguy cơ sinh non: Các biến chứng nghiêm trọng từ viêm đại tràng có thể kích thích các cơn co tử cung, làm tăng nguy cơ sinh non hoặc suy thai.

• Nguy cơ viêm nhiễm toàn thân: Khi tình trạng viêm không được kiểm soát, vi khuẩn hoặc độc tố có thể xâm nhập vào máu, gây nhiễm trùng huyết.

Chẩn đoán viêm đại tràng ở phụ nữ mang thai

Việc chẩn đoán viêm đại tràng cần được thực hiện sớm để xác định chính xác tình trạng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng:

• Khám lâm sàng và hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ khai thác thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh lý tiêu hóa và thói quen ăn uống để đánh giá mức độ bệnh.

• Xét nghiệm máu: Giúp kiểm tra dấu hiệu viêm nhiễm, thiếu máu hoặc mất cân bằng điện giải, từ đó đưa ra nhận định ban đầu về tình trạng sức khỏe.

• Phân tích phân: Phương pháp này giúp phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc máu trong phân, hỗ trợ xác định nguyên nhân gây viêm.

• Nội soi đại tràng: Nội soi giúp quan sát trực tiếp niêm mạc đại tràng, phát hiện tổn thương, viêm loét hoặc polyp. Đây là phương pháp quan trọng để chẩn đoán chính xác viêm đại tràng.

• Siêu âm bụng: Sử dụng để đánh giá tổng quan tình trạng đại tràng và phát hiện các bất thường khác trong ổ bụng mà không ảnh hưởng đến thai nhi.

• Xét nghiệm miễn dịch: Trong một số trường hợp, xét nghiệm kháng thể được chỉ định để xác định nguyên nhân viêm liên quan đến yếu tố tự miễn.

Các phương pháp chẩn đoán này cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả, đặc biệt đối với phụ nữ mang thai.

Khi nào cần gặp bác sĩ nếu bà bầu bị viêm đại tràng

Phụ nữ mang thai cần chú ý đến sức khỏe tiêu hóa và nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm của viêm đại tràng để kịp thời tìm đến bác sĩ. Dưới đây là những trường hợp cần được thăm khám ngay:

• Đau bụng dữ dội kéo dài: Khi các cơn đau không thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng, có thể là dấu hiệu của tổn thương niêm mạc đại tràng hoặc biến chứng nghiêm trọng.

• Xuất hiện máu trong phân: Triệu chứng này có thể báo hiệu viêm loét nặng hoặc nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng trong đường ruột.

• Tiêu chảy nhiều ngày không dứt: Tình trạng này không chỉ gây mất nước và điện giải mà còn là dấu hiệu của viêm đại tràng cấp tính cần được điều trị.

• Mệt mỏi, suy nhược nghiêm trọng: Khi cơ thể không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng và liên tục mệt mỏi, cần kiểm tra để loại trừ các biến chứng.

• Sốt cao không rõ nguyên nhân: Sốt kéo dài kèm theo các triệu chứng tiêu hóa có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm toàn thân.

• Thai nhi có dấu hiệu bất thường: Khi viêm đại tràng ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ, thai nhi cũng có thể bị tác động, cần gặp bác sĩ để đánh giá tình trạng.

Phòng ngừa viêm đại tràng cho phụ nữ mang thai

Phòng ngừa viêm đại tràng ở bà bầu đòi hỏi sự chú ý đặc biệt đến chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng, nhằm bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất xơ để cải thiện chức năng tiêu hóa. Tránh thực phẩm chiên rán, chế biến sẵn hoặc không đảm bảo vệ sinh.

• Đảm bảo an toàn thực phẩm: Rửa sạch thực phẩm trước khi chế biến, nấu chín kỹ để loại bỏ vi khuẩn và ký sinh trùng gây bệnh.

• Uống đủ nước mỗi ngày: Duy trì lượng nước cần thiết giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru và ngăn ngừa tình trạng táo bón.

• Hạn chế căng thẳng: Tìm cách thư giãn thông qua các hoạt động nhẹ nhàng như yoga, thiền hoặc đi bộ, giúp cân bằng tâm lý và hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa.

• Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, đồng thời duy trì giấc ngủ đầy đủ để tăng cường hệ miễn dịch.

• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Thăm khám thai định kỳ không chỉ giúp kiểm tra sự phát triển của thai nhi mà còn sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường ở mẹ.

• Tránh sử dụng thuốc tùy tiện: Chỉ sử dụng thuốc điều trị tiêu hóa hoặc viêm đại tràng khi có chỉ định của bác sĩ, để đảm bảo an toàn trong thai kỳ.

Những biện pháp này không chỉ giảm nguy cơ mắc viêm đại tràng mà còn giúp mẹ bầu duy trì sức khỏe tốt suốt thai kỳ.

Phương pháp điều trị viêm đại tràng cho bà bầu

Điều trị viêm đại tràng ở phụ nữ mang thai cần đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi, đồng thời cải thiện triệu chứng hiệu quả. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, các phương pháp điều trị dưới đây thường được áp dụng.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây y giúp kiểm soát nhanh triệu chứng viêm đại tràng, tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong thai kỳ cần được bác sĩ giám sát chặt chẽ.

• Thuốc chống viêm: Các loại thuốc như Mesalazine được sử dụng để giảm viêm ở niêm mạc đại tràng, nhưng cần cân nhắc kỹ liều lượng để tránh tác động xấu đến thai nhi.
• Thuốc kháng sinh: Metronidazole thường được chỉ định nếu viêm đại tràng do nhiễm khuẩn, giúp loại bỏ tác nhân gây bệnh một cách an toàn.
• Thuốc điều chỉnh tiêu hóa: Lactulose hoặc probiotics hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm triệu chứng đầy hơi và khó tiêu.
• Thuốc giảm co thắt ruột: Drotaverine có thể được sử dụng để giảm đau bụng và cải thiện nhu động ruột, giúp mẹ bầu cảm thấy dễ chịu hơn.

Việc dùng thuốc cần được thực hiện đúng theo chỉ định để tránh tác dụng phụ và bảo vệ sự phát triển của thai nhi.

Điều trị bằng phương pháp tự nhiên

Phương pháp tự nhiên được nhiều mẹ bầu ưa chuộng nhờ tính an toàn, hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm đại tràng một cách lành tính.

• Dùng các loại trà thảo dược: Trà gừng hoặc trà hoa cúc có tác dụng làm dịu niêm mạc đại tràng, giảm viêm và cải thiện tiêu hóa.
• Sử dụng thực phẩm giàu chất xơ hòa tan: Bổ sung bột yến mạch, chuối hoặc khoai lang trong khẩu phần ăn giúp giảm tình trạng táo bón và điều hòa chức năng ruột.
• Uống nước ấm với mật ong: Giúp kháng khuẩn nhẹ, đồng thời làm dịu đường ruột và giảm triệu chứng đầy bụng, khó chịu.

Các biện pháp tự nhiên cần thực hiện đều đặn để đạt được hiệu quả, nhưng không thay thế hoàn toàn các phương pháp điều trị y khoa.

Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống

Lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng hỗ trợ quá trình điều trị viêm đại tràng ở bà bầu.

• Ăn uống đúng giờ: Duy trì thói quen ăn uống điều độ, tránh bỏ bữa để giảm áp lực lên đường tiêu hóa.
• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn quá nhiều trong một bữa, mẹ bầu nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm gánh nặng cho đại tràng.
• Tránh các thực phẩm kích thích: Các món cay, nhiều dầu mỡ hoặc chứa cafein nên được hạn chế tối đa để tránh kích ứng niêm mạc ruột.
• Tăng cường vận động nhẹ nhàng: Đi bộ hoặc tập yoga giúp cải thiện nhu động ruột và giảm căng thẳng, từ đó hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn.

Những thay đổi tích cực trong lối sống không chỉ giúp kiểm soát bệnh mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể cho mẹ và bé.

Viêm đại tràng ở phụ nữ mang thai có thể được kiểm soát hiệu quả khi áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp. Việc kết hợp điều trị y khoa, biện pháp tự nhiên và thay đổi lối sống sẽ đảm bảo an toàn cho mẹ, tạo điều kiện tốt nhất cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.