Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị Viêm Loét Dạ Dày

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm loét dạ dày là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin toàn diện về nguyên nhân, triệu chứng, và phương pháp điều trị hiệu quả. Cùng khám phá cách bảo vệ sức khỏe dạ dày để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm!

Viêm loét dạ dày là gì?

Viêm loét dạ dày là một bệnh lý phổ biến, xảy ra khi lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày bị tổn thương do các yếu tố tấn công mạnh mẽ hơn khả năng tự bảo vệ của cơ thể. Bệnh có thể xuất hiện ở nhiều độ tuổi và là nguyên nhân chính gây ra các triệu chứng khó chịu ở vùng thượng vị.

Viêm loét dạ dày được chia thành nhiều dạng tùy theo mức độ và vị trí tổn thương. Một số loại phổ biến bao gồm viêm loét dạ dày tá tràng, viêm loét dạ dày cấp tính và mãn tính. Ngoài ra, bệnh còn được phân loại dựa trên nguyên nhân, như do vi khuẩn Helicobacter pylori, do thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) hoặc do thói quen sinh hoạt không lành mạnh.

Triệu chứng thường gặp khi bị viêm loét dạ dày

Các triệu chứng của viêm loét dạ dày thường khởi phát âm thầm nhưng có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp:

• Đau hoặc khó chịu ở vùng thượng vị: Cơn đau có thể xuất hiện khi đói hoặc ngay sau khi ăn, thường có cảm giác như bị bỏng rát hoặc căng tức.
• Buồn nôn và nôn: Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu, buồn nôn, đặc biệt sau bữa ăn.
• Ợ nóng và ợ chua: Dịch vị axit trào ngược lên thực quản gây cảm giác nóng rát ở ngực và vị chua trong miệng.
• Đầy hơi, chướng bụng: Thức ăn không tiêu hóa hiệu quả khiến người bệnh cảm thấy khó chịu.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Do chán ăn hoặc hấp thụ dinh dưỡng kém từ chế độ ăn uống.
• Xuất huyết tiêu hóa: Trong một số trường hợp nặng, bệnh nhân có thể đi tiêu ra máu hoặc nôn ra máu.

Các triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Nếu gặp các dấu hiệu trên, bạn nên sớm tìm kiếm sự tư vấn y tế để điều trị kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày xảy ra do sự mất cân bằng giữa yếu tố tấn công và yếu tố bảo vệ niêm mạc dạ dày. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori): Vi khuẩn này tiết ra các enzyme và độc tố làm suy yếu lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày, dẫn đến viêm loét.
• Sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Các loại thuốc giảm đau, kháng viêm này có thể ức chế cơ chế bảo vệ tự nhiên của niêm mạc, gây tổn thương dạ dày.
• Stress kéo dài: Áp lực tâm lý có thể làm tăng tiết axit dạ dày và giảm lưu lượng máu đến niêm mạc, khiến dạ dày dễ bị tổn thương.
• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn uống thất thường, bỏ bữa, hoặc tiêu thụ thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, rượu bia là những yếu tố góp phần làm suy yếu niêm mạc dạ dày.
• Hút thuốc lá: Chất nicotin trong thuốc lá làm tăng tiết axit và giảm khả năng tự chữa lành của niêm mạc.
• Bệnh lý đi kèm: Các bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản hoặc rối loạn chức năng gan mật có thể làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày.

Những đối tượng dễ mắc viêm loét dạ dày

Một số nhóm người có nguy cơ cao mắc viêm loét dạ dày do các yếu tố về lối sống, công việc hoặc bệnh lý nền. Những đối tượng này bao gồm:

• Người sử dụng thuốc kháng viêm dài hạn: Đặc biệt là các loại NSAIDs dùng để giảm đau, chống viêm trong điều trị bệnh xương khớp hoặc các bệnh mãn tính khác.
• Người thường xuyên căng thẳng, lo âu: Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây mất cân bằng cơ chế bảo vệ niêm mạc dạ dày.
• Người hút thuốc lá và uống rượu bia thường xuyên: Đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ tổn thương niêm mạc dạ dày và kích thích tiết axit quá mức.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiêu hóa: Yếu tố di truyền có thể làm tăng khả năng mắc viêm loét dạ dày.
• Người lao động trong môi trường áp lực cao: Nhân viên văn phòng, công nhân ca đêm hoặc những người làm việc với cường độ cao có nguy cơ cao mắc bệnh.
• Người già và trẻ nhỏ: Đây là hai nhóm dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch yếu hoặc chưa hoàn thiện, khả năng bảo vệ dạ dày kém.

Việc nhận biết các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân có thể giúp bạn phòng ngừa viêm loét dạ dày hiệu quả hơn.

Biến chứng nguy hiểm của viêm loét dạ dày

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm loét dạ dày có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống:

• Xuất huyết tiêu hóa: Tình trạng viêm loét có thể làm tổn thương các mạch máu trong niêm mạc, gây chảy máu. Người bệnh thường gặp triệu chứng nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.
• Thủng dạ dày: Khi ổ loét ăn sâu vào lớp cơ của dạ dày, nó có thể gây thủng, làm thức ăn và dịch vị tràn vào ổ bụng, gây viêm phúc mạc nguy hiểm.
• Hẹp môn vị: Tình trạng này xảy ra khi ổ loét ở vùng môn vị tạo sẹo, gây hẹp đường tiêu hóa, khiến thức ăn khó lưu thông từ dạ dày xuống ruột non.
• Ung thư dạ dày: Viêm loét kéo dài không được điều trị dứt điểm có thể dẫn đến biến đổi ác tính trong tế bào dạ dày, làm tăng nguy cơ ung thư.
• Giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng: Do dạ dày bị tổn thương, khả năng tiêu hóa và hấp thụ các chất dinh dưỡng bị suy giảm, dẫn đến suy nhược cơ thể.

Các phương pháp chẩn đoán viêm loét dạ dày

Việc chẩn đoán viêm loét dạ dày dựa trên các triệu chứng lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm và phương pháp chẩn đoán hình ảnh để xác định mức độ tổn thương. Những phương pháp phổ biến bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý, thói quen sinh hoạt, và các triệu chứng điển hình như đau thượng vị, buồn nôn, hoặc ợ nóng.
• Nội soi dạ dày – tá tràng: Đây là phương pháp chính xác nhất để phát hiện các tổn thương viêm loét trong dạ dày. Nội soi cũng giúp bác sĩ lấy mẫu sinh thiết nếu cần thiết.
• Xét nghiệm tìm vi khuẩn H. pylori: Các phương pháp như test thở, xét nghiệm máu, phân hoặc sinh thiết niêm mạc dạ dày được sử dụng để xác định sự hiện diện của vi khuẩn gây bệnh.
• Chụp X-quang dạ dày có cản quang: Phương pháp này được áp dụng trong trường hợp nghi ngờ có thủng hoặc biến chứng hẹp môn vị.
• Xét nghiệm máu và phân tích chức năng gan, thận: Được thực hiện để loại trừ các nguyên nhân khác gây triệu chứng tương tự và đánh giá tình trạng sức khỏe toàn diện của người bệnh.

Chẩn đoán chính xác không chỉ giúp xác định mức độ bệnh mà còn hỗ trợ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi bị viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày có thể gây ra những triệu chứng nghiêm trọng nếu không được can thiệp y tế kịp thời. Bạn nên tìm đến bác sĩ trong các trường hợp sau:

• Cơn đau dữ dội ở vùng thượng vị: Đặc biệt khi cơn đau kéo dài hoặc không thuyên giảm ngay cả khi đã dùng thuốc giảm đau thông thường.
• Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen: Đây là dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa, cần được cấp cứu ngay lập tức.
• Mất cảm giác thèm ăn và sụt cân không rõ nguyên nhân: Đây có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng hoặc bệnh lý khác cần được kiểm tra.
• Buồn nôn hoặc nôn thường xuyên: Khi triệu chứng này xuất hiện liên tục, nó có thể là dấu hiệu của hẹp môn vị hoặc các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng.
• Cảm giác đầy bụng và chướng hơi kéo dài: Đặc biệt nếu kèm theo các triệu chứng đau thượng vị hoặc khó tiêu.
• Dấu hiệu thiếu máu: Bao gồm da xanh xao, mệt mỏi, và chóng mặt do xuất huyết tiêu hóa âm thầm.

Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình và không bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

Cách phòng ngừa viêm loét dạ dày hiệu quả

Để giảm nguy cơ viêm loét dạ dày và bảo vệ hệ tiêu hóa, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống đúng giờ, tránh các thực phẩm cay nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ hoặc chứa chất kích thích như rượu bia và cà phê.
• Tránh sử dụng thuốc không cần thiết: Hạn chế lạm dụng thuốc kháng viêm không steroid, chỉ dùng khi có sự chỉ định của bác sĩ.
• Giảm căng thẳng: Dành thời gian thư giãn và nghỉ ngơi hợp lý, thực hành thiền hoặc yoga để giảm áp lực tâm lý.
• Bỏ thuốc lá: Chất nicotin không chỉ làm tổn thương niêm mạc dạ dày mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe: Đặc biệt nếu bạn có tiền sử gia đình mắc các bệnh tiêu hóa hoặc có các triệu chứng liên quan đến dạ dày.
• Vệ sinh thực phẩm an toàn: Đảm bảo chế biến thực phẩm đúng cách, ăn chín uống sôi để tránh nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori.
• Thực hiện lối sống khoa học: Kết hợp giữa chế độ ăn uống cân bằng và tập luyện thể thao thường xuyên để tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa.

Những biện pháp trên không chỉ giúp ngăn ngừa viêm loét dạ dày mà còn cải thiện sức khỏe toàn diện, mang lại cuộc sống lành mạnh và bền vững hơn.

Phương pháp điều trị viêm loét dạ dày

Điều trị viêm loét dạ dày cần kết hợp giữa thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống và sử dụng các phương pháp điều trị y học để giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Sử dụng thuốc Tây y trong điều trị viêm loét dạ dày

Thuốc Tây y đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau, trung hòa axit và hỗ trợ phục hồi tổn thương niêm mạc dạ dày. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole hoặc Esomeprazole giúp giảm tiết axit dạ dày, tạo điều kiện cho niêm mạc hồi phục.
• Thuốc kháng histamin H2: Ranitidine và Famotidine được sử dụng để giảm sản xuất axit, giảm tình trạng kích thích dạ dày.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfate giúp tạo lớp bảo vệ niêm mạc, ngăn ngừa tổn thương sâu hơn.
• Thuốc diệt vi khuẩn H. pylori: Amoxicillin và Clarithromycin được kết hợp để tiêu diệt vi khuẩn gây viêm loét.

Điều trị viêm loét dạ dày bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền mang lại nhiều giải pháp an toàn và hiệu quả, giúp cải thiện triệu chứng một cách tự nhiên.

• Sử dụng thảo dược chữa lành niêm mạc: Nghệ vàng với hoạt chất curcumin có khả năng giảm viêm và hỗ trợ phục hồi niêm mạc dạ dày.
• Xoa bóp bấm huyệt: Kích thích các huyệt vị liên quan đến hệ tiêu hóa để giảm đau và cải thiện chức năng tiêu hóa.
• Áp dụng bài thuốc truyền thống: Sử dụng cam thảo, bạch truật và bồ công anh để giảm axit và làm dịu dạ dày.

Can thiệp ngoại khoa trong trường hợp nặng

Phẫu thuật chỉ được áp dụng khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả hoặc biến chứng đã xảy ra.

• Phẫu thuật cắt bỏ phần dạ dày bị tổn thương: Giải pháp này giúp loại bỏ ổ loét và các mô bị tổn thương nghiêm trọng.
• Phẫu thuật nối tắt môn vị: Được sử dụng khi có hẹp môn vị, giúp thức ăn di chuyển dễ dàng hơn qua hệ tiêu hóa.

Điều trị viêm loét dạ dày cần sự phối hợp giữa bác sĩ và bệnh nhân, đảm bảo tuân thủ phác đồ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống.