Nguyên nhân, Triệu chứng và Điều Trị Viêm Loét Dạ Dày Khi Mang Thai

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm loét dạ dày khi mang thai không chỉ gây đau đớn mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả, giúp mẹ bầu bảo vệ sức khỏe toàn diện trong thai kỳ.

Định nghĩa và phân loại viêm loét dạ dày khi mang thai

Viêm loét dạ dày khi mang thai là tình trạng tổn thương lớp niêm mạc dạ dày do sự mất cân bằng giữa yếu tố bảo vệ và yếu tố gây hại trong dạ dày. Đây là vấn đề phổ biến trong thai kỳ, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Theo y học hiện đại, bệnh lý này thường được phân loại dựa trên nguyên nhân và mức độ tổn thương.

Viêm loét dạ dày do nhiễm khuẩn H. pylori là loại phổ biến nhất, gây ra bởi vi khuẩn H. pylori tấn công niêm mạc dạ dày. Ngoài ra, có thể gặp viêm loét dạ dày không do nhiễm khuẩn, chủ yếu do tác động của stress, chế độ ăn uống không lành mạnh hoặc sử dụng thuốc chống viêm không steroid.

Dựa trên mức độ tổn thương, viêm loét dạ dày có thể được phân thành dạng nhẹ, vừa và nặng. Dạng nhẹ thường chỉ gây viêm niêm mạc, trong khi các dạng nặng có thể xuất hiện vết loét sâu, dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng của viêm loét dạ dày khi mang thai

Các triệu chứng của viêm loét dạ dày khi mang thai có thể biểu hiện từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương và nguyên nhân gây bệnh. Một trong những dấu hiệu thường gặp nhất là cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng thượng vị, thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc khi đói.

Bên cạnh đó, mẹ bầu có thể gặp hiện tượng đầy hơi, khó tiêu và buồn nôn, đặc biệt vào buổi sáng. Những triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với tình trạng ốm nghén trong thai kỳ. Tuy nhiên, nếu xuất hiện thêm tình trạng nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc đau dữ dội, cần thăm khám y tế ngay vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm.

Triệu chứng viêm loét dạ dày cũng có thể đi kèm cảm giác mệt mỏi, chán ăn và sụt cân không kiểm soát. Những thay đổi này không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi, đòi hỏi sự quan tâm và can thiệp kịp thời từ phía chuyên gia y tế.

Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày khi mang thai

Viêm loét dạ dày khi mang thai xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố bên trong cơ thể và tác động từ môi trường. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ: Sự gia tăng hormone progesterone có thể làm giãn cơ vòng dạ dày, dẫn đến trào ngược axit và tổn thương niêm mạc.

• Nhiễm khuẩn H. pylori: Đây là vi khuẩn phổ biến gây viêm loét dạ dày. Việc miễn dịch của mẹ bầu suy giảm trong thai kỳ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

• Chế độ ăn uống không phù hợp: Tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, gia vị cay hoặc đồ uống có cồn làm tăng sản xuất axit dạ dày, gây kích ứng niêm mạc.

• Tâm lý căng thẳng: Stress trong quá trình mang thai có thể làm tăng nguy cơ tiết axit dạ dày và gây tổn thương lớp bảo vệ niêm mạc.

• Sử dụng thuốc không đúng cách: Một số loại thuốc như thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid có thể làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày.

Đối tượng dễ mắc viêm loét dạ dày khi mang thai

Không phải tất cả phụ nữ mang thai đều có nguy cơ cao bị viêm loét dạ dày, nhưng một số đối tượng dưới đây cần chú ý hơn:

• Người có tiền sử bệnh lý tiêu hóa: Những mẹ bầu từng bị viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản trước đó thường có nguy cơ tái phát cao trong thai kỳ.

• Phụ nữ có chế độ ăn không khoa học: Việc thường xuyên sử dụng thực phẩm không lành mạnh hoặc không đảm bảo vệ sinh dễ gây ra tổn thương dạ dày.

• Người bị căng thẳng kéo dài: Phụ nữ gặp áp lực tâm lý trước và trong thai kỳ dễ bị ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là niêm mạc dạ dày.

• Người mang đa thai hoặc thai lớn: Áp lực từ tử cung lên dạ dày tăng cao khiến mẹ bầu dễ bị trào ngược axit và viêm loét.

• Phụ nữ có thói quen sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn: Sử dụng thuốc mà không tham khảo ý kiến bác sĩ làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày.

Biến chứng của viêm loét dạ dày khi mang thai

Viêm loét dạ dày khi mang thai nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là các biến chứng thường gặp:

• Xuất huyết tiêu hóa: Tổn thương niêm mạc dạ dày nghiêm trọng có thể gây chảy máu. Điều này dễ nhận biết qua triệu chứng nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen, cần can thiệp y tế ngay.

• Thủng dạ dày: Khi lớp niêm mạc bị bào mòn sâu, dạ dày có nguy cơ bị thủng, gây đau dữ dội và đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

• Hẹp môn vị: Viêm loét lâu ngày có thể hình thành sẹo ở môn vị, làm cản trở sự di chuyển của thức ăn từ dạ dày xuống ruột non, dẫn đến tình trạng nôn mửa và suy dinh dưỡng.

• Suy dinh dưỡng cho thai nhi: Biến chứng viêm loét dạ dày làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng của mẹ, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi.

• Nguy cơ sinh non hoặc nhẹ cân: Các biến chứng nghiêm trọng có thể làm tăng nguy cơ chuyển dạ sớm hoặc trẻ sinh ra có cân nặng thấp hơn bình thường.

Chẩn đoán viêm loét dạ dày khi mang thai

Để chẩn đoán viêm loét dạ dày khi mang thai, bác sĩ sẽ áp dụng nhiều phương pháp kết hợp nhằm xác định chính xác tình trạng bệnh. Dưới đây là các bước chẩn đoán thường gặp:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ tìm hiểu các triệu chứng mà mẹ bầu gặp phải, tiền sử bệnh lý tiêu hóa và các yếu tố nguy cơ như chế độ ăn uống, thói quen sử dụng thuốc.

• Thăm khám lâm sàng: Kiểm tra vùng bụng để phát hiện dấu hiệu đau hoặc bất thường liên quan đến dạ dày.

• Xét nghiệm máu: Phương pháp này giúp phát hiện dấu hiệu viêm hoặc thiếu máu, từ đó hỗ trợ chẩn đoán tình trạng xuất huyết tiêu hóa.

• Kiểm tra phân: Tìm kiếm dấu hiệu của máu ẩn trong phân để xác định tình trạng chảy máu tiêu hóa.

• Nội soi dạ dày: Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định nội soi để quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, đánh giá mức độ tổn thương và loại trừ nguy cơ các bệnh lý khác. Phương pháp này chỉ được thực hiện khi lợi ích vượt trội rủi ro đối với mẹ và thai nhi.

Khi nào cần gặp bác sĩ để kiểm tra viêm loét dạ dày khi mang thai

Viêm loét dạ dày khi mang thai không nên xem nhẹ, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo bất thường. Mẹ bầu cần nhanh chóng gặp bác sĩ trong những trường hợp sau:

• Đau bụng dữ dội hoặc kéo dài: Cơn đau ở vùng thượng vị không thuyên giảm dù đã thay đổi chế độ ăn uống hoặc nghỉ ngơi.

• Buồn nôn và nôn liên tục: Hiện tượng nôn mửa không kiểm soát, đặc biệt khi có dấu hiệu nôn ra máu, là cảnh báo về tổn thương nghiêm trọng ở niêm mạc dạ dày.

• Đi ngoài phân đen hoặc có máu: Đây là triệu chứng rõ ràng của xuất huyết tiêu hóa, cần thăm khám y tế ngay lập tức.

• Sụt cân hoặc suy nhược cơ thể: Tình trạng chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của viêm loét dạ dày ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng.

• Triệu chứng không cải thiện: Khi áp dụng các biện pháp giảm triệu chứng tại nhà mà không hiệu quả, mẹ bầu cần được bác sĩ hỗ trợ để tránh biến chứng nguy hiểm.

Phòng ngừa viêm loét dạ dày khi mang thai

Để giảm nguy cơ mắc viêm loét dạ dày khi mang thai và bảo vệ sức khỏe, mẹ bầu nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như sau:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế thức ăn cay, nóng, nhiều dầu mỡ hoặc chứa cồn. Thay vào đó, ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa như rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt.

• Ăn uống điều độ: Tránh để bụng đói hoặc ăn quá no. Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.

• Giảm căng thẳng: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền hoặc hít thở sâu để kiểm soát stress trong thai kỳ.

• Tránh sử dụng thuốc không cần thiết: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là thuốc giảm đau hoặc kháng viêm không steroid.

• Thực hiện lối sống lành mạnh: Nghỉ ngơi đủ giấc và duy trì hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ để hỗ trợ hệ tiêu hóa.

• Thăm khám định kỳ: Kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và điều chỉnh kịp thời chế độ chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Phương pháp điều trị viêm loét dạ dày khi mang thai

Viêm loét dạ dày khi mang thai cần được điều trị cẩn thận để vừa kiểm soát triệu chứng, vừa đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi. Các phương pháp điều trị bao gồm sự kết hợp giữa thay đổi lối sống, thuốc Tây y và các biện pháp hỗ trợ tự nhiên.

Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống là nền tảng quan trọng trong điều trị viêm loét dạ dày khi mang thai. Việc thực hiện đúng sẽ giúp giảm bớt các triệu chứng khó chịu:

• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày và ngăn ngừa trào ngược axit.

• Tránh thực phẩm kích thích: Loại bỏ các thực phẩm cay, nóng, có cồn hoặc chứa nhiều chất béo khỏi khẩu phần ăn hàng ngày.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giấc ngủ và sự thư giãn giúp cơ thể hồi phục tốt hơn, giảm căng thẳng và hạn chế tình trạng viêm loét.

Sử dụng thuốc Tây y

Thuốc Tây y thường được chỉ định để giảm triệu chứng và bảo vệ niêm mạc dạ dày trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, việc sử dụng cần có sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

• Thuốc giảm tiết axit: Omeprazole hoặc Pantoprazole là các thuốc ức chế bơm proton, giúp giảm sản xuất axit dạ dày hiệu quả.

• Thuốc kháng axit: Nhôm hydroxyd và magiê hydroxyd có tác dụng trung hòa axit, giảm nhanh cảm giác đau rát và đầy hơi.

• Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfate được sử dụng để tạo lớp bảo vệ niêm mạc, giúp phục hồi các tổn thương do viêm loét.

Biện pháp hỗ trợ tự nhiên

Ngoài thuốc Tây y, các biện pháp hỗ trợ tự nhiên giúp mẹ bầu giảm bớt triệu chứng một cách nhẹ nhàng và an toàn.

• Dùng trà thảo mộc: Trà gừng hoặc trà hoa cúc có tác dụng làm dịu dạ dày và giảm cảm giác buồn nôn hiệu quả.

• Ăn thực phẩm dễ tiêu: Cháo gạo lứt, khoai lang luộc hoặc các loại súp ít dầu mỡ giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

• Massage thư giãn: Xoa bóp nhẹ nhàng vùng bụng có thể giúp giảm căng cơ và cải thiện tuần hoàn máu đến dạ dày.

Điều trị viêm loét dạ dày khi mang thai cần được tiến hành dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ để đảm bảo an toàn tối đa. Việc kiên trì áp dụng các phương pháp trên không chỉ cải thiện tình trạng viêm loét mà còn giúp mẹ bầu duy trì sức khỏe tốt suốt thai kỳ.