Viêm Quanh Khớp Vai: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương y Phùng Hải Đăng

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm quanh khớp vai là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở vùng quanh khớp vai, gây đau và hạn chế vận động. Bệnh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như chấn thương, viêm dây chằng, hay các bệnh lý thoái hóa khớp. Triệu chứng phổ biến của viêm quanh khớp vai bao gồm đau, cứng khớp và khó khăn khi di chuyển cánh tay. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm quanh khớp vai có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như mất khả năng vận động hoàn toàn. Việc nhận diện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp giảm thiểu tác động lâu dài đối với sức khỏe.

Định nghĩa và phân loại viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai là tình trạng viêm ở các cấu trúc mềm như gân, dây chằng và bao khớp xung quanh khớp vai. Khớp vai là một trong những khớp có phạm vi vận động rộng nhất trong cơ thể, do đó, khi bị viêm, tình trạng này có thể gây ra nhiều triệu chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày. Viêm quanh khớp vai có thể được phân loại thành hai nhóm chính: viêm khớp vai cấp tính và viêm khớp vai mạn tính.

Viêm khớp vai cấp tính thường xuất hiện đột ngột, gây đau và khó cử động trong một thời gian ngắn. Ngược lại, viêm khớp vai mạn tính là tình trạng kéo dài và tái phát nhiều lần, có thể làm giảm chất lượng cuộc sống đáng kể nếu không được điều trị kịp thời. Nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai có thể là do chấn thương, thoái hóa, viêm nhiễm hoặc các vấn đề cơ học như sai tư thế khi làm việc.

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai có thể gây ra một loạt các triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương và thời gian phát triển của bệnh. Các dấu hiệu điển hình bao gồm đau vùng vai, đặc biệt là khi di chuyển cánh tay hoặc khi làm các động tác đột ngột. Đau có thể lan ra từ vùng vai đến cánh tay và thậm chí xuống lưng.

Cứng khớp là triệu chứng phổ biến thứ hai, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc xoay hoặc đưa cánh tay lên cao. Tình trạng này có thể làm giảm phạm vi vận động của vai, từ đó ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày như lái xe, cầm nắm đồ vật hoặc thực hiện các động tác thể thao. Một số trường hợp còn có thể xuất hiện dấu hiệu sưng tấy nhẹ ở vùng vai và tăng cảm giác đau khi chạm vào vùng bị viêm.

Việc nhận diện sớm các triệu chứng của viêm quanh khớp vai là rất quan trọng để tránh những biến chứng lâu dài như thoái hóa khớp vai hoặc viêm mạn tính.

Nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, mỗi nguyên nhân đều ảnh hưởng đến các cấu trúc xung quanh khớp vai, dẫn đến tình trạng viêm và đau đớn. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến của viêm quanh khớp vai:

• Chấn thương hoặc tai nạn: Các tổn thương do tai nạn, va đập hoặc các động tác quá mạnh có thể làm căng giãn hoặc rách các gân và dây chằng quanh khớp vai. Từ đó, viêm sẽ phát sinh.
• Thoái hóa khớp vai: Quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể có thể dẫn đến sự thoái hóa sụn khớp và gân cơ quanh khớp vai, gây ra viêm. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến ở người cao tuổi.
• Căng cơ và chấn thương lặp đi lặp lại: Những người thường xuyên thực hiện các động tác vận động cánh tay mạnh mẽ hoặc lặp đi lặp lại (chẳng hạn như vận động viên, công nhân xây dựng) có nguy cơ cao bị viêm quanh khớp vai do gân và dây chằng bị căng quá mức.
• Viêm do nhiễm trùng: Mặc dù hiếm gặp, nhưng viêm quanh khớp vai có thể do nhiễm trùng, đặc biệt là sau khi phẫu thuật hoặc tiêm thuốc vào khớp vai, dẫn đến viêm nhiễm.
• Rối loạn tự miễn: Các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến các khớp, bao gồm khớp vai, gây viêm và đau đớn.
• Vấn đề tư thế và cơ học: Sai tư thế trong sinh hoạt, công việc hoặc khi ngủ có thể làm tăng áp lực lên khớp vai và các gân cơ, gây ra viêm.

Đối tượng dễ mắc viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người khác. Dưới đây là các nhóm đối tượng dễ bị viêm quanh khớp vai:

• Người cao tuổi: Quá trình thoái hóa tự nhiên theo tuổi tác khiến các gân, dây chằng quanh khớp vai yếu đi, dễ bị tổn thương và viêm. Người lớn tuổi thường gặp tình trạng viêm quanh khớp vai do sự giảm sút chức năng của khớp.
• Vận động viên thể thao: Các môn thể thao như bơi lội, quần vợt, bóng chày hoặc cử tạ yêu cầu cử động cánh tay mạnh mẽ và lặp đi lặp lại, dễ gây căng thẳng cho khớp vai, làm gia tăng nguy cơ viêm.
• Nhân viên văn phòng và công nhân: Những người làm công việc đòi hỏi phải duy trì một tư thế cố định lâu dài hoặc lặp đi lặp lại các động tác cánh tay (như sử dụng máy tính, làm việc trong môi trường chế tạo) có nguy cơ cao gặp phải viêm quanh khớp vai.
• Phụ nữ trong độ tuổi trung niên: Phụ nữ thường gặp vấn đề viêm quanh khớp vai nhiều hơn nam giới, đặc biệt là trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, do sự thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến sức khỏe khớp.
• Người có tiền sử chấn thương vai: Những người từng bị chấn thương vai hoặc mắc các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp có thể dễ bị tái phát viêm quanh khớp vai nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách.

Những đối tượng trên cần chú ý đến các dấu hiệu của viêm quanh khớp vai để phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời, giúp giảm thiểu các tác động lâu dài đến sức khỏe.

Biến chứng của viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến của bệnh:

• Giảm khả năng vận động của khớp vai: Viêm quanh khớp vai có thể khiến khớp vai bị cứng lại, giảm độ linh hoạt. Việc không thể xoay hoặc nâng cánh tay một cách bình thường có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc và tham gia các hoạt động thể thao.
• Tổn thương gân và dây chằng: Viêm kéo dài có thể dẫn đến sự yếu đi của các gân và dây chằng quanh khớp vai, từ đó tăng nguy cơ bị đứt gân hoặc tổn thương nặng hơn.
• Thoái hóa khớp vai: Viêm khớp vai kéo dài không chỉ gây đau mà còn có thể dẫn đến sự thoái hóa của các mô sụn trong khớp, làm hỏng cấu trúc khớp và gây ra viêm khớp vai mạn tính, khó phục hồi.
• Mất khả năng làm việc: Các biến chứng do viêm quanh khớp vai có thể làm giảm khả năng lao động, đặc biệt đối với những người có công việc cần vận động cánh tay liên tục. Việc bị hạn chế vận động khớp vai lâu dài có thể dẫn đến mất khả năng làm việc, thậm chí cần phải nghỉ hưu sớm trong một số trường hợp.
• Đau mãn tính: Viêm quanh khớp vai nếu không được điều trị có thể dẫn đến tình trạng đau dai dẳng, làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày. Đau mãn tính có thể gây suy giảm sức khỏe tâm thần, làm tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu.

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai là bước quan trọng để xác định mức độ và nguyên nhân gây bệnh, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Các phương pháp chẩn đoán chủ yếu bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng bằng cách hỏi bệnh sử, đặc biệt là các yếu tố liên quan đến chấn thương, nghề nghiệp, và triệu chứng của bệnh. Việc kiểm tra các chuyển động của vai giúp xác định mức độ đau và giới hạn vận động.
• Chụp X-quang: Chụp X-quang là phương pháp cơ bản để xác định tình trạng xương và khớp, giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân khác như gãy xương hoặc thoái hóa khớp. Tuy nhiên, phương pháp này không thể phát hiện được tổn thương mô mềm.
• Siêu âm hoặc MRI: Siêu âm và MRI (chụp cộng hưởng từ) là những phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể giúp phát hiện tình trạng viêm ở các mô mềm như gân và dây chằng quanh khớp vai. MRI đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện những tổn thương sâu hơn như rách gân hoặc viêm khớp.
• Xét nghiệm máu: Nếu viêm quanh khớp vai có liên quan đến các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện các dấu hiệu viêm, như tăng tốc độ lắng máu (ESR) hoặc nồng độ C-reactive protein (CRP).
• Kiểm tra chức năng vai: Các bài kiểm tra chức năng vai như kiểm tra phạm vi vận động và khả năng chịu đau khi thực hiện một số động tác sẽ giúp bác sĩ đánh giá mức độ ảnh hưởng của viêm quanh khớp vai đối với hoạt động bình thường.

Chẩn đoán chính xác giúp định hướng phương pháp điều trị phù hợp, từ việc điều trị bằng thuốc cho đến các biện pháp can thiệp phẫu thuật nếu cần thiết.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai thường gây ra các triệu chứng khó chịu, nhưng không phải lúc nào cũng cần gặp bác sĩ ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn y tế để tránh các biến chứng lâu dài. Dưới đây là những dấu hiệu cần gặp bác sĩ:

• Đau ngày càng tăng và không giảm: Nếu cơn đau không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi, chườm lạnh hoặc sử dụng thuốc giảm đau, bạn cần gặp bác sĩ. Đặc biệt nếu cơn đau kéo dài hơn vài ngày và không có dấu hiệu cải thiện.
• Khả năng vận động bị hạn chế: Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc di chuyển cánh tay hoặc không thể thực hiện các động tác thông thường như nâng cánh tay lên, quay vai hoặc duỗi tay, việc thăm khám bác sĩ là cần thiết.
• Đau lan rộng hoặc có dấu hiệu sưng tấy: Nếu vùng vai không chỉ đau mà còn sưng tấy, nóng hoặc đỏ, có thể đây là dấu hiệu của tình trạng viêm nghiêm trọng hoặc nhiễm trùng. Điều này cần được bác sĩ kiểm tra ngay.
• Dấu hiệu nhiễm trùng: Nếu bạn có triệu chứng như sốt, mệt mỏi, hoặc đau nhức kèm theo các triệu chứng viêm rõ rệt ở vùng vai, đó có thể là dấu hiệu nhiễm trùng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Lịch sử chấn thương vai: Nếu bạn đã từng bị chấn thương vùng vai và có dấu hiệu đau hoặc cứng khớp tái phát, điều này cũng cần được bác sĩ kiểm tra để phòng tránh những tổn thương nghiêm trọng hơn.

Việc phát hiện và điều trị sớm có thể ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, vì vậy, nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy tìm sự trợ giúp y tế ngay.

Phòng ngừa viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai có thể được phòng ngừa hoặc giảm thiểu nguy cơ phát triển nhờ vào việc áp dụng một số thói quen sống lành mạnh và thay đổi hành vi vận động hàng ngày. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Thực hiện các bài tập làm ấm và giãn cơ: Trước khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc công việc đòi hỏi phải sử dụng vai, hãy dành thời gian để thực hiện các bài tập giãn cơ và làm ấm. Điều này giúp giảm thiểu căng thẳng cho khớp vai và làm mềm các cơ quanh khớp.
• Tăng cường cơ vai: Tăng cường sức mạnh cho cơ vai thông qua các bài tập thể dục đều đặn có thể giúp bảo vệ khớp vai khỏi chấn thương và viêm. Các bài tập như nâng tạ nhẹ, xoay vai hoặc bơi lội là những lựa chọn hiệu quả để duy trì sức khỏe khớp vai.
• Tránh lặp lại các động tác gây căng thẳng: Nếu công việc hoặc sở thích của bạn yêu cầu các động tác lặp đi lặp lại với cánh tay, hãy chú ý điều chỉnh tư thế sao cho phù hợp và tránh tình trạng căng thẳng quá mức lên khớp vai. Ngoài ra, nên nghỉ ngơi sau một khoảng thời gian làm việc căng thẳng.
• Giữ cân nặng ở mức hợp lý: Thừa cân có thể tạo thêm áp lực lên các khớp xương, bao gồm cả khớp vai, làm tăng nguy cơ viêm và các bệnh lý thoái hóa. Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất đều đặn sẽ giúp bảo vệ sức khỏe khớp.
• Chú ý đến tư thế khi làm việc và ngủ: Đảm bảo bạn duy trì tư thế đúng khi ngồi làm việc hoặc khi ngủ, đặc biệt là khi sử dụng máy tính hoặc làm các công việc cần phải ngồi lâu. Việc duy trì tư thế đúng có thể giúp tránh căng cơ và áp lực lên vùng vai.
• Điều trị kịp thời các vấn đề về khớp: Nếu bạn gặp phải bất kỳ vấn đề nào liên quan đến khớp vai như đau nhức hay cứng khớp, đừng ngần ngại điều trị sớm. Việc can thiệp sớm có thể giúp ngăn ngừa các tổn thương nghiêm trọng hơn.

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc phải viêm quanh khớp vai, đồng thời bảo vệ sức khỏe của khớp vai trong suốt quá trình hoạt động và sinh hoạt hàng ngày.

Phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai

Việc điều trị viêm quanh khớp vai phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguyên nhân gây ra. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến giúp giảm đau, cải thiện vận động và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Khi viêm quanh khớp vai gây đau đớn hoặc cản trở vận động, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc để giảm viêm và kiểm soát cơn đau. Thuốc Tây y giúp làm giảm các triệu chứng nhanh chóng và hiệu quả.

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Các loại thuốc giảm đau như Paracetamol và Ibuprofen được sử dụng để giảm đau nhẹ đến trung bình. Ibuprofen không chỉ giúp giảm đau mà còn có tác dụng kháng viêm, hỗ trợ làm giảm sưng tấy ở khu vực khớp vai.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Nếu cơn đau và viêm không giảm với các thuốc giảm đau nhẹ, bác sĩ có thể kê đơn các NSAIDs mạnh hơn như Diclofenac hoặc Naproxen. Những thuốc này giúp giảm viêm hiệu quả hơn, giảm đau và sưng trong vùng khớp.
• Thuốc steroid: Trong trường hợp viêm nặng hoặc viêm mãn tính không đáp ứng với các thuốc giảm đau thông thường, thuốc steroid dạng tiêm như Methylprednisolone có thể được sử dụng để giảm viêm nhanh chóng và giúp giảm đau. Tuy nhiên, thuốc steroid cần được sử dụng cẩn trọng vì có thể gây tác dụng phụ nếu dùng lâu dài.
• Thuốc giãn cơ: Các thuốc như Cyclobenzaprine được dùng để giảm co cứng cơ quanh khớp vai, giúp làm giảm cảm giác căng cứng và đau đớn khi di chuyển cánh tay.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi viêm quanh khớp vai. Thực hiện các bài tập đặc biệt dưới sự hướng dẫn của chuyên gia có thể giúp cải thiện chức năng và giảm cứng khớp.

• Các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ: Thực hiện các bài tập giúp kéo giãn cơ vai và tăng cường sức mạnh cho cơ bắp quanh khớp vai. Các bài tập như xoay vai, vươn vai và nâng tạ nhẹ có thể giúp phục hồi vận động và giảm đau.
• Chườm nóng/lạnh: Chườm nóng giúp làm giãn cơ và tăng lưu thông máu, trong khi chườm lạnh giúp giảm sưng và đau. Cả hai phương pháp này đều được áp dụng trong liệu trình vật lý trị liệu.
• Điều trị bằng siêu âm: Siêu âm trị liệu có thể giúp giảm viêm và kích thích quá trình phục hồi mô mềm trong khu vực khớp vai. Phương pháp này hỗ trợ giảm đau và làm mềm các mô cơ, gân.

Phẫu thuật

Phẫu thuật chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả hoặc khi có tổn thương nghiêm trọng đến các cấu trúc của khớp vai. Phẫu thuật có thể giúp khôi phục chức năng vai và giảm đau lâu dài.

• Phẫu thuật nội soi khớp vai: Đây là phương pháp phổ biến để điều trị viêm quanh khớp vai nặng hoặc khi có tổn thương gân, dây chằng hoặc tổn thương mô mềm quanh khớp vai. Phẫu thuật nội soi giúp bác sĩ can thiệp trực tiếp vào vùng bị tổn thương mà không cần phải mở rộng vết mổ.
• Cắt bỏ gân viêm: Trong một số trường hợp viêm nghiêm trọng, khi gân hoặc bao khớp bị tổn thương nặng, bác sĩ có thể cắt bỏ phần gân hoặc mô viêm để phục hồi khả năng vận động của khớp.
• Thay khớp vai: Đây là phương pháp điều trị cuối cùng khi viêm quanh khớp vai dẫn đến sự thoái hóa khớp hoặc tổn thương nghiêm trọng không thể phục hồi. Thay khớp vai giúp cải thiện chất lượng sống và giảm đau cho bệnh nhân.

Các biện pháp tự chăm sóc

Bên cạnh việc điều trị y tế, bệnh nhân cũng có thể áp dụng một số biện pháp tự chăm sóc để giúp giảm đau và phục hồi chức năng khớp vai.

• Nghỉ ngơi và giảm tải: Tránh các hoạt động có thể làm tăng căng thẳng lên khớp vai. Cần nghỉ ngơi đủ để giảm tình trạng viêm và giúp khớp vai hồi phục nhanh chóng.
• Chườm lạnh và chườm nóng: Sử dụng túi chườm lạnh trong giai đoạn đầu để giảm sưng tấy và chườm nóng sau đó để thư giãn cơ và cải thiện lưu thông máu.
• Tư thế đúng: Duy trì tư thế đúng khi làm việc, đặc biệt khi sử dụng máy tính hoặc làm các công việc đòi hỏi ngồi lâu. Điều này giúp tránh áp lực lên khớp vai và các cơ xung quanh.

Phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai cần phải được lựa chọn tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý và mức độ nghiêm trọng. Khi được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh nhân có thể cải thiện được chức năng vai và giảm đau hiệu quả, từ đó duy trì chất lượng cuộc sống.