Lồi Đĩa Đệm Cột Sống Cổ: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương y Phùng Hải Đăng

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Lồi đĩa đệm cột sống cổ là một trong những bệnh lý về cột sống phổ biến, gây ra những cơn đau nhức và khó chịu nghiêm trọng cho người bệnh. Tình trạng này xảy ra khi một hoặc nhiều đĩa đệm giữa các đốt sống cổ bị thoát ra ngoài, chèn ép lên các dây thần kinh hoặc tủy sống. Người bị lồi đĩa đệm cổ thường gặp phải các triệu chứng như đau cổ, cứng cổ, tê bì tay, và hạn chế khả năng vận động. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa lồi đĩa đệm cột sống cổ, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này và cách chăm sóc sức khỏe hiệu quả.

Định nghĩa và phân loại lồi đĩa đệm cột sống cổ

Lồi đĩa đệm cột sống cổ là tình trạng khi một phần hoặc toàn bộ đĩa đệm giữa các đốt sống cổ bị thoát ra ngoài, tạo áp lực lên các dây thần kinh hoặc tủy sống. Đĩa đệm có vai trò như một bộ đệm giúp các đốt sống chuyển động linh hoạt và hấp thụ chấn động. Tuy nhiên, khi có sự tổn thương hoặc thoái hóa, các đĩa đệm có thể bị rách hoặc mòn đi, dẫn đến tình trạng lồi ra.

Có nhiều dạng lồi đĩa đệm cột sống cổ, trong đó phân loại chủ yếu dựa trên vị trí và mức độ tổn thương của đĩa đệm. Lồi đĩa đệm có thể xảy ra ở các đốt sống cổ thấp hoặc cao, nhưng thường gặp nhất ở các đốt sống từ ba đến năm. Tình trạng này có thể chia thành ba cấp độ: lồi nhẹ, thoát vị nhẹ và thoát vị nặng, tùy thuộc vào mức độ đĩa đệm bị lệch và khả năng chèn ép lên các cấu trúc thần kinh xung quanh.

Triệu chứng của lồi đĩa đệm cột sống cổ

Triệu chứng của lồi đĩa đệm cột sống cổ thường bắt đầu từ các cơn đau âm ỉ ở vùng cổ, có thể lan ra vai, cánh tay hoặc lưng trên. Đặc biệt, khi có sự chèn ép lên các dây thần kinh, người bệnh có thể cảm nhận rõ sự tê bì, yếu cơ hoặc cảm giác mất cảm giác ở các chi trên. Một trong những triệu chứng điển hình khác là sự cứng cổ, gây khó khăn trong việc xoay hoặc nghiêng đầu, đặc biệt là khi thay đổi tư thế hoặc vào buổi sáng.

Ngoài ra, lồi đĩa đệm cột sống cổ có thể dẫn đến các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt hoặc giảm khả năng vận động của cổ. Trong một số trường hợp nặng, bệnh nhân có thể gặp phải các biểu hiện liên quan đến tủy sống, như yếu cơ, mất thăng bằng hoặc khó khăn khi cử động tay chân. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng sẽ phụ thuộc vào vị trí và kích thước của lồi đĩa đệm, cũng như mức độ chèn ép lên các cấu trúc thần kinh.

Nguyên nhân gây lồi đĩa đệm cột sống cổ

Lồi đĩa đệm cột sống cổ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, cả yếu tố bên ngoài lẫn sự thay đổi bên trong cơ thể. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp người bệnh nhận diện và chủ động phòng ngừa tình trạng này.

• Thoái hóa cột sống cổ: Khi tuổi tác tăng lên, các đĩa đệm giữa các đốt sống cổ có xu hướng thoái hóa, mất tính đàn hồi và dễ bị rách hoặc nứt. Điều này khiến đĩa đệm dễ lồi ra ngoài và chèn ép lên các dây thần kinh.
• Chấn thương hoặc tai nạn: Các chấn thương như tai nạn giao thông, té ngã hoặc va đập mạnh có thể khiến đĩa đệm bị tổn thương, gây lồi ra ngoài. Cơn đau thường xuất hiện ngay sau chấn thương hoặc vài ngày sau đó.
• Căng thẳng cơ học kéo dài: Những người có thói quen làm việc lâu dài với tư thế không đúng, như ngồi làm việc liên tục với máy tính, mang vác nặng, hoặc cúi đầu liên tục, sẽ khiến cột sống cổ phải chịu áp lực lớn, dẫn đến sự mòn và lồi đĩa đệm.
• Di truyền: Một số người có xu hướng mắc bệnh lý về cột sống cổ do yếu tố di truyền, khiến đĩa đệm dễ dàng bị thoái hóa hoặc thoát vị sớm hơn.
• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể lớn sẽ gây thêm áp lực lên cột sống, làm tăng nguy cơ thoái hóa và lồi đĩa đệm, đặc biệt là ở vùng cổ.
• Chế độ ăn uống thiếu dưỡng chất: Việc thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu như canxi, vitamin D hoặc collagen có thể làm giảm khả năng tái tạo và phục hồi của các đĩa đệm, khiến chúng dễ bị lồi ra.

Đối tượng dễ mắc lồi đĩa đệm cột sống cổ

Lồi đĩa đệm cột sống cổ có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố đặc biệt. Hiểu rõ nhóm đối tượng dễ mắc sẽ giúp việc phát hiện và điều trị bệnh trở nên dễ dàng hơn.

• Người trung niên và người cao tuổi: Theo thời gian, các đĩa đệm giữa các đốt sống cổ có xu hướng thoái hóa, làm giảm tính đàn hồi và khả năng bảo vệ các đốt sống. Do đó, người từ độ tuổi trung niên trở lên thường dễ gặp phải tình trạng lồi đĩa đệm cổ.
• Những người làm việc văn phòng hoặc ngồi lâu: Những người làm việc với máy tính trong thời gian dài hoặc ngồi lâu một chỗ dễ có thói quen cúi đầu hoặc duy trì tư thế không đúng, điều này gây áp lực lên cổ và tăng nguy cơ mắc lồi đĩa đệm.
• Những người làm công việc mang vác nặng: Các công việc đòi hỏi người lao động phải mang vác vật nặng hoặc thực hiện các động tác cong vẹo lưng thường xuyên có thể gây áp lực lên cột sống cổ, dẫn đến nguy cơ lồi đĩa đệm cao hơn.
• Người thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực lớn lên cột sống, làm tăng nguy cơ thoái hóa đĩa đệm và dẫn đến tình trạng lồi đĩa đệm cột sống cổ.
• Người có tiền sử bệnh lý cột sống: Những người đã có các bệnh lý liên quan đến cột sống như thoái hóa đĩa đệm, viêm khớp hoặc các vấn đề khác sẽ có nguy cơ mắc lồi đĩa đệm cổ cao hơn.

Biến chứng của lồi đĩa đệm cột sống cổ

Lồi đĩa đệm cột sống cổ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến mà người mắc bệnh có thể gặp phải.

• Chèn ép tủy sống: Khi đĩa đệm bị lồi ra và chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như yếu cơ, mất cảm giác, thậm chí là liệt tạm thời hoặc vĩnh viễn. Biến chứng này đe dọa nghiêm trọng đến khả năng vận động của cơ thể.
• Thoát vị đĩa đệm: Lồi đĩa đệm nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến tình trạng thoát vị đĩa đệm, trong đó nhân nhầy của đĩa đệm thoát ra ngoài, gây áp lực lên các dây thần kinh và tủy sống, làm gia tăng mức độ đau đớn và các triệu chứng liên quan.
• Đau thần kinh tọa: Khi lồi đĩa đệm chèn ép lên dây thần kinh tọa, người bệnh có thể bị đau lan tỏa xuống cánh tay, bàn tay và các ngón tay, thậm chí là cảm giác tê bì hoặc yếu cơ ở khu vực này. Đau thần kinh tọa có thể kéo dài và khó điều trị nếu không can thiệp kịp thời.
• Giảm khả năng vận động: Biến chứng này xảy ra khi lồi đĩa đệm gây đau mãn tính và cứng cổ, làm hạn chế khả năng xoay đầu và cổ. Điều này ảnh hưởng đến khả năng làm việc, sinh hoạt hàng ngày và thậm chí là khả năng lái xe của người bệnh.
• Mất thăng bằng và chóng mặt: Khi lồi đĩa đệm gây áp lực lên các dây thần kinh, người bệnh có thể cảm thấy chóng mặt hoặc mất thăng bằng, đặc biệt khi di chuyển hoặc thay đổi tư thế đột ngột. Tình trạng này có thể nguy hiểm nếu người bệnh không nhận thức được mức độ nguy hiểm của nó.

Chẩn đoán lồi đĩa đệm cột sống cổ

Chẩn đoán chính xác lồi đĩa đệm cột sống cổ là bước quan trọng trong việc xác định mức độ tổn thương và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Các bác sĩ thường áp dụng một số kỹ thuật và phương pháp để đưa ra chẩn đoán chính xác cho người bệnh.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra các triệu chứng lâm sàng của người bệnh, bao gồm việc kiểm tra khả năng vận động cổ, cảm giác tê bì, đau nhức và yếu cơ. Thông qua việc quan sát các dấu hiệu lâm sàng, bác sĩ có thể đưa ra các hướng chẩn đoán sơ bộ.
• Chụp X-quang: X-quang cột sống cổ giúp phát hiện các dấu hiệu của thoái hóa, vôi hóa hoặc sự thay đổi bất thường của các đốt sống. Tuy nhiên, X-quang không thể phát hiện được lồi đĩa đệm nếu đĩa đệm không bị vỡ hay thoát ra ngoài rõ rệt.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác nhất để phát hiện lồi đĩa đệm cột sống cổ. MRI giúp bác sĩ nhìn thấy rõ các cấu trúc bên trong cột sống và xác định chính xác mức độ lồi, thoát vị của đĩa đệm, cũng như tình trạng chèn ép lên các dây thần kinh.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan): Nếu MRI không thể thực hiện được, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT Scan để đánh giá chi tiết hơn về cấu trúc cột sống cổ và các đĩa đệm. Phương pháp này đặc biệt hữu ích khi bác sĩ cần xác định rõ ràng mức độ tổn thương của các đốt sống.
• Đo điện cơ (EMG): Phương pháp này giúp xác định mức độ tổn thương của các dây thần kinh liên quan đến lồi đĩa đệm. Bằng cách ghi lại hoạt động điện của cơ bắp, EMG giúp phát hiện các dấu hiệu của chèn ép thần kinh, yếu cơ hoặc mất cảm giác.

Việc chẩn đoán chính xác là yếu tố quan trọng giúp đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả, giúp người bệnh giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Khi nào cần gặp bác sĩ về lồi đĩa đệm cột sống cổ

Lồi đĩa đệm cột sống cổ có thể tiến triển âm thầm, nhưng khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần tìm sự giúp đỡ từ bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn cần đến gặp bác sĩ.

• Đau cổ hoặc vai kéo dài: Nếu bạn gặp phải cơn đau cổ hoặc đau vai liên tục, đặc biệt là những cơn đau không giảm dù đã nghỉ ngơi hoặc sử dụng thuốc giảm đau, đó có thể là dấu hiệu của lồi đĩa đệm cột sống cổ. Cơn đau có thể lan xuống cánh tay hoặc lưng trên, khiến bạn gặp khó khăn trong việc vận động.
• Tê bì hoặc yếu cơ: Khi lồi đĩa đệm chèn ép lên dây thần kinh, bạn có thể cảm thấy tê bì hoặc yếu cơ ở tay, bàn tay hoặc các ngón tay. Nếu tình trạng này kéo dài và không thuyên giảm, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động và cần được bác sĩ thăm khám ngay lập tức.
• Khó khăn trong vận động cổ: Nếu bạn cảm thấy cổ bị cứng, không thể xoay hoặc nghiêng đầu một cách dễ dàng, hoặc gặp khó khăn trong việc thay đổi tư thế, điều này có thể là dấu hiệu của lồi đĩa đệm. Các triệu chứng này có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.
• Đau đầu và chóng mặt: Lồi đĩa đệm cột sống cổ cũng có thể dẫn đến những cơn đau đầu thường xuyên hoặc cảm giác chóng mặt. Nếu bạn cảm thấy mất thăng bằng, chóng mặt hoặc nhìn mờ, hãy gặp bác sĩ ngay để kiểm tra.
• Các triệu chứng ngày càng nặng hơn: Nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện hoặc thậm chí ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, việc thăm khám bác sĩ là rất quan trọng. Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp hoặc can thiệp kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Phòng ngừa lồi đĩa đệm cột sống cổ

Lồi đĩa đệm cột sống cổ có thể gây ra nhiều phiền toái nếu không được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, bạn có thể phòng ngừa tình trạng này bằng cách áp dụng một số biện pháp đơn giản để bảo vệ cột sống cổ của mình.

• Duy trì tư thế đúng khi làm việc: Tư thế làm việc là một yếu tố quan trọng giúp bảo vệ cột sống cổ. Bạn nên duy trì tư thế ngồi thẳng, đầu và cổ không cúi xuống quá lâu, và không để cổ gập về phía trước khi làm việc với máy tính. Hãy chắc chắn rằng màn hình máy tính ở tầm mắt để tránh cúi đầu quá lâu.
• Tập thể dục và thể thao đều đặn: Các bài tập thể dục giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, đặc biệt là cơ cổ và vai, sẽ giúp giảm bớt áp lực lên các đĩa đệm và cột sống cổ. Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng và tăng cường sức mạnh cho cơ lưng và cổ sẽ giúp duy trì sự linh hoạt và giảm nguy cơ lồi đĩa đệm.
• Tránh mang vác nặng: Mang vác vật nặng có thể tạo áp lực lớn lên cột sống cổ và các đĩa đệm. Nếu bạn phải mang vác đồ vật, hãy đảm bảo sử dụng kỹ thuật nâng và đeo balo đúng cách, với trọng lượng phân bổ đều trên cơ thể.
• Giảm cân nếu cần thiết: Nếu bạn đang thừa cân, việc giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên cột sống và đĩa đệm. Thừa cân có thể làm tăng gánh nặng cho cơ thể, dẫn đến sự thoái hóa nhanh chóng của các đĩa đệm và làm gia tăng nguy cơ lồi đĩa đệm cột sống cổ.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Đảm bảo rằng bạn cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là canxi, vitamin D và các khoáng chất giúp duy trì sức khỏe xương khớp. Một chế độ ăn uống hợp lý sẽ hỗ trợ quá trình tái tạo và bảo vệ đĩa đệm, giúp duy trì sức khỏe cột sống lâu dài.
• Thực hiện các bài tập giãn cơ và thư giãn: Thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng, đặc biệt là vào cuối ngày, sẽ giúp giảm căng thẳng và thư giãn cơ cổ, vai. Ngoài ra, bạn cũng có thể thử các phương pháp thư giãn như yoga, giúp giảm căng thẳng cơ thể và nâng cao sức khỏe cột sống cổ.

Việc phòng ngừa lồi đĩa đệm cột sống cổ không chỉ giúp giảm thiểu các nguy cơ sức khỏe mà còn giúp bạn duy trì một cuộc sống năng động và khỏe mạnh. Hãy áp dụng các biện pháp này để bảo vệ sức khỏe cột sống của mình ngay từ hôm nay.

Phương pháp điều trị lồi đĩa đệm cột sống cổ

Điều trị lồi đĩa đệm cột sống cổ thường được chia thành hai nhóm chính: điều trị bảo tồn và điều trị phẫu thuật. Mục tiêu của điều trị là giảm đau, giảm chèn ép lên các dây thần kinh, và cải thiện chức năng vận động. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến được sử dụng.

Điều trị bảo tồn

Điều trị bảo tồn là phương pháp không cần can thiệp phẫu thuật và thường là lựa chọn đầu tiên trong điều trị lồi đĩa đệm cột sống cổ. Phương pháp này giúp giảm các triệu chứng và kiểm soát tình trạng bệnh mà không cần phải làm phẫu thuật.

• Thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau thường được sử dụng để làm giảm cơn đau do lồi đĩa đệm. Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như Ibuprofen (Advil, Motrin) và Naproxen (Aleve) là những lựa chọn phổ biến để giảm đau và viêm. Những thuốc này giúp giảm các triệu chứng đau nhẹ đến trung bình, đồng thời giúp giảm sưng viêm.
• Thuốc giãn cơ: Nếu bệnh nhân gặp phải tình trạng cơ cổ căng cứng và khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giãn cơ như Methocarbamol (Robaxin) hoặc Cyclobenzaprine (Flexeril) để giúp thư giãn cơ bắp và giảm tình trạng co cứng.
• Liệu pháp vật lý trị liệu: Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện sự linh hoạt của cột sống cổ và giảm đau do lồi đĩa đệm. Liệu pháp này bao gồm các động tác kéo giãn nhẹ nhàng, các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp, và các phương pháp giảm đau khác như chườm nóng hoặc lạnh.
• Tiêm corticosteroid: Trong trường hợp đau cấp tính và viêm nặng, bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticosteroid như Methylprednisolone hoặc Triamcinolone vào khu vực gần các đĩa đệm hoặc các rễ thần kinh bị chèn ép để giảm đau và viêm.

Điều trị phẫu thuật

Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả hoặc tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được xem xét. Mục tiêu của phẫu thuật là loại bỏ phần đĩa đệm bị lồi hoặc giải nén tủy sống và các dây thần kinh.

• Phẫu thuật cắt đĩa đệm: Phẫu thuật cắt bỏ phần đĩa đệm bị lồi để giảm áp lực lên các dây thần kinh. Phẫu thuật này có thể được thực hiện qua phương pháp mổ mở hoặc nội soi, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
• Phẫu thuật fusion cột sống: Nếu đĩa đệm bị tổn thương nghiêm trọng hoặc thoái hóa, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật fusion cột sống. Phương pháp này giúp cố định các đốt sống để giảm bớt sự chuyển động của cột sống cổ, từ đó giảm đau và phòng ngừa các vấn đề trong tương lai.
• Phẫu thuật thay đĩa đệm: Trong trường hợp lồi đĩa đệm gây tổn thương nghiêm trọng đến các dây thần kinh và chất lượng sống bị ảnh hưởng nhiều, phẫu thuật thay đĩa đệm nhân tạo có thể được thực hiện để thay thế phần đĩa đệm bị hư hỏng.

Các phương pháp điều trị hỗ trợ khác

Ngoài các phương pháp điều trị chính, một số phương pháp hỗ trợ cũng có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng và cải thiện tình trạng của bệnh nhân.

• Châm cứu và xoa bóp: Châm cứu có thể giúp giảm đau và cải thiện tuần hoàn máu, trong khi xoa bóp giúp thư giãn cơ cổ và vai. Các phương pháp này có thể giúp giảm căng thẳng cơ bắp và cải thiện khả năng vận động của cột sống cổ.
• Yoga và thiền: Các bài tập yoga nhẹ nhàng giúp cải thiện tính linh hoạt và giảm căng thẳng, đồng thời giúp người bệnh cảm thấy thư giãn và giảm đau hiệu quả. Thiền cũng là một phương pháp tốt để giảm stress, từ đó giảm bớt các triệu chứng đau mạn tính.
• Tư vấn chế độ ăn uống và giảm cân: Một chế độ ăn uống lành mạnh giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể, đặc biệt là vitamin D và canxi, sẽ hỗ trợ quá trình tái tạo và bảo vệ các đĩa đệm. Đặc biệt, nếu bạn thừa cân, việc giảm cân sẽ giúp giảm tải áp lực lên cột sống cổ và các đĩa đệm.

Phương pháp điều trị lồi đĩa đệm cột sống cổ cần phải được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ, tùy vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Việc điều trị kịp thời và đúng cách sẽ giúp giảm thiểu các biến chứng và cải thiện chất lượng sống.