Thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em: Loại nào hiệu quả?

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm phế quản ở trẻ em là một trong những bệnh lý hô hấp phổ biến, gây ra triệu chứng ho dai dẳng, khò khè và khó thở, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Vậy thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em nào mang lại hiệu quả tốt nhất và an toàn cho bé? Việc lựa chọn thuốc cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng và sự tư vấn của bác sĩ để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra an toàn, hạn chế tác dụng phụ. Hãy cùng tìm hiểu về các loại thuốc thường được chỉ định và cách sử dụng đúng cách để giúp trẻ nhanh chóng hồi phục.

Các nhóm thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em

Việc điều trị viêm phế quản ở trẻ em chủ yếu tập trung vào kiểm soát triệu chứng, giảm viêm và hỗ trợ phục hồi đường hô hấp. Các loại thuốc thường được sử dụng gồm:

Thuốc kháng sinh – Chỉ sử dụng khi cần thiết

Kháng sinh không phải là lựa chọn đầu tiên trong điều trị viêm phế quản ở trẻ em, vì phần lớn các trường hợp là do virus gây ra. Tuy nhiên, nếu bác sĩ xác định nguyên nhân do vi khuẩn hoặc có nguy cơ bội nhiễm, kháng sinh sẽ được chỉ định.

• Amoxicillin: Là kháng sinh phổ rộng thuộc nhóm beta-lactam, thường được kê đơn cho trẻ nhỏ do có hiệu quả tốt và ít tác dụng phụ.

• Azithromycin: Thuộc nhóm macrolid, được dùng khi trẻ bị dị ứng với penicillin hoặc có dấu hiệu nhiễm khuẩn không điển hình.

• Cefuroxime: Một lựa chọn khác trong nhóm cephalosporin, dùng khi trẻ không đáp ứng với amoxicillin.

Lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc, rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột và suy giảm miễn dịch. Vì vậy, chỉ sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ.

Thuốc giảm ho và long đờm

Viêm phế quản thường đi kèm với ho có đờm, khiến trẻ khó chịu và mệt mỏi. Một số loại thuốc giúp làm giảm triệu chứng này gồm:

• Thuốc long đờm (Acetylcysteine, Bromhexin): Giúp làm loãng đờm, tạo điều kiện để trẻ dễ dàng tống xuất ra ngoài.

• Thuốc giảm ho (Dextromethorphan, Codein – hạn chế dùng cho trẻ nhỏ): Chỉ được sử dụng trong trường hợp ho khan, ho nhiều gây mất ngủ hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt.

Tuy nhiên, ho là phản xạ tự nhiên giúp làm sạch đường thở, vì vậy không nên lạm dụng thuốc giảm ho, đặc biệt là ở trẻ dưới 2 tuổi.

Thuốc hạ sốt và giảm đau

Khi trẻ bị viêm phế quản, sốt có thể xuất hiện do phản ứng viêm của cơ thể. Để kiểm soát tình trạng này, các loại thuốc hạ sốt được sử dụng phổ biến gồm:

• Paracetamol: An toàn cho trẻ em, giúp hạ sốt và giảm đau hiệu quả. Liều dùng dựa trên cân nặng (10-15 mg/kg mỗi 4-6 giờ, tối đa 4 lần/ngày).

• Ibuprofen: Ngoài tác dụng hạ sốt, còn có khả năng chống viêm, thích hợp trong trường hợp trẻ có viêm nặng hoặc sốt cao kéo dài.

Không sử dụng Aspirin cho trẻ em do nguy cơ gây hội chứng Reye, một tình trạng nguy hiểm ảnh hưởng đến gan và não.

Thuốc giãn phế quản

Đối với trẻ có biểu hiện khò khè, khó thở, thuốc giãn phế quản có thể được chỉ định để cải thiện tình trạng co thắt đường thở:

• Salbutamol (Ventolin): Thuốc dạng xịt hoặc khí dung giúp mở rộng đường thở, thường dùng trong các trường hợp viêm phế quản co thắt.

• Ipratropium bromide: Kết hợp với Salbutamol trong một số trường hợp để tăng hiệu quả giãn phế quản.

Những loại thuốc này chỉ nên sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, để tránh tác dụng phụ như tim đập nhanh, run tay chân hoặc kích thích thần kinh.

Cách sử dụng thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em hiệu quả

Bên cạnh việc lựa chọn đúng loại thuốc, cha mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc sử dụng thuốc an toàn để đảm bảo hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tác dụng phụ.

Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian dùng thuốc

• Không tự ý tăng hoặc giảm liều so với hướng dẫn của bác sĩ.

• Dùng thuốc đúng thời gian quy định, ngay cả khi trẻ có dấu hiệu cải thiện, đặc biệt là với kháng sinh.

• Không tự ý ngừng thuốc giữa chừng vì có thể dẫn đến tái phát hoặc kháng thuốc.

Kết hợp với chế độ chăm sóc phù hợp

• Cho trẻ uống đủ nước để làm loãng đờm và hỗ trợ quá trình đào thải dịch nhầy.

• Giữ môi trường trong lành, tránh khói thuốc lá, bụi bẩn và các yếu tố gây kích ứng đường hô hấp.

• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Sử dụng thuốc đúng cách và kết hợp với các biện pháp hỗ trợ khác sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục mà không gặp phải biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp hỗ trợ điều trị viêm phế quản ở trẻ em tại nhà

Ngoài việc sử dụng thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em theo chỉ định của bác sĩ, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà giúp bé phục hồi nhanh chóng.

Giữ ẩm đường thở cho trẻ

• Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một chậu nước ấm trong phòng để tăng độ ẩm không khí, giúp làm dịu niêm mạc hô hấp và giảm kích thích ho.

• Cho trẻ hít hơi nước ấm bằng cách đặt bé trong phòng tắm có hơi nước nóng, giúp làm lỏng dịch nhầy trong đường thở.

Cho trẻ uống đủ nước

• Nước giúp làm loãng đờm, tạo điều kiện cho cơ thể dễ dàng tống xuất đờm ra ngoài.

• Có thể cho trẻ uống nước ấm, nước canh hoặc nước ép trái cây giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng.

Vỗ lưng giúp long đờm

• Dùng tay khum lại và vỗ nhẹ vào lưng trẻ, đặc biệt là vùng giữa hai bả vai, giúp đẩy đờm ra ngoài dễ dàng hơn.

• Nên thực hiện khi trẻ đang ngồi hoặc nằm nghiêng, tránh làm khi trẻ vừa ăn no để không gây nôn trớ.

Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ

• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, D và kẽm để tăng cường hệ miễn dịch.

• Hạn chế thực phẩm gây kích thích niêm mạc họng như đồ lạnh, đồ cay nóng, nước có gas.

Những biện pháp trên không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị mà còn giúp bé cảm thấy thoải mái hơn, hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian bệnh.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Mặc dù viêm phế quản thường có thể tự khỏi sau 7-10 ngày, nhưng trong một số trường hợp, trẻ cần được đưa đến bệnh viện ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu cần đi khám gấp

• Trẻ thở nhanh, co rút lồng ngực, khó thở hoặc tím tái.

• Ho kéo dài trên 2 tuần hoặc ho ra máu.

• Sốt cao trên 39°C không hạ dù đã dùng thuốc hạ sốt.

• Trẻ bú kém, mệt mỏi, li bì hoặc có dấu hiệu mất nước như khô môi, tiểu ít.

Nguy cơ biến chứng cần lưu ý

Nếu không được điều trị đúng cách, viêm phế quản ở trẻ em có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Viêm phổi

• Hen suyễn hoặc viêm phế quản mãn tính

• Nhiễm trùng tai giữa

• Suy hô hấp ở trẻ nhỏ

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm sẽ giúp cha mẹ kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện để được điều trị thích hợp.

Cách phòng ngừa viêm phế quản ở trẻ em

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Dưới đây là những biện pháp giúp giảm nguy cơ viêm phế quản ở trẻ em:

Tiêm phòng đầy đủ

• Tiêm vaccine phế cầu và Hemophilus influenzae type B (Hib) giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn.

• Tiêm vaccine cúm hàng năm để bảo vệ trẻ khỏi virus cúm, một trong những nguyên nhân gây viêm phế quản.

Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng để hạn chế lây nhiễm virus.

• Vệ sinh đồ chơi, dụng cụ ăn uống và không gian sống sạch sẽ.

• Tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn và không khí ô nhiễm.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ

• Cho trẻ bú mẹ ít nhất 6 tháng đầu đời để nhận kháng thể từ sữa mẹ.

• Xây dựng chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, bổ sung rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu omega-3.

• Cho trẻ vận động thường xuyên để tăng cường hệ miễn dịch và phát triển thể chất toàn diện.

Câu hỏi thường gặp về thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em

1. Có nên tự ý mua thuốc kháng sinh cho trẻ bị viêm phế quản không?

Không. Kháng sinh chỉ có tác dụng với nhiễm khuẩn, trong khi hầu hết các trường hợp viêm phế quản ở trẻ em là do virus. Việc lạm dụng kháng sinh có thể gây kháng thuốc và ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của trẻ.

2. Trẻ bị viêm phế quản có nên dùng thuốc ho không?

Chỉ nên dùng thuốc ho khi trẻ ho quá nhiều gây mệt mỏi, mất ngủ hoặc nôn trớ. Trong hầu hết các trường hợp, ho giúp làm sạch đờm trong đường thở, nên không nên lạm dụng thuốc giảm ho.

3. Viêm phế quản ở trẻ có thể điều trị tại nhà mà không cần dùng thuốc không?

Trong các trường hợp nhẹ, trẻ có thể tự khỏi bằng cách nghỉ ngơi, uống đủ nước và áp dụng các biện pháp chăm sóc hỗ trợ tại nhà. Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu nặng như khó thở, sốt cao hoặc ho kéo dài, trẻ cần được thăm khám và điều trị kịp thời.

Việc hiểu rõ về thuốc điều trị viêm phế quản ở trẻ em và cách chăm sóc đúng cách sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe đường hô hấp của trẻ, giúp bé nhanh chóng hồi phục và hạn chế biến chứng nguy hiểm.