Viêm phế quản dạng hen: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm phế quản dạng hen là một bệnh lý hô hấp phổ biến, gây ra triệu chứng ho dai dẳng, khò khè và khó thở, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Tình trạng này thường bị nhầm lẫn với hen suyễn, khiến nhiều người chậm trễ trong việc điều trị đúng cách. Vậy viêm phế quản dạng hen có nguy hiểm không, nguyên nhân do đâu và cách kiểm soát bệnh hiệu quả như thế nào? Cùng tìm hiểu ngay để bảo vệ sức khỏe hô hấp của bạn.

Nguyên nhân gây viêm phế quản dạng hen

Viêm phế quản dạng hen có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố môi trường đến cơ địa của từng người. Hiểu rõ nguyên nhân giúp phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Yếu tố dị ứng và môi trường

• Không khí ô nhiễm: Khói bụi, khí thải công nghiệp, hóa chất và các chất ô nhiễm trong không khí có thể gây kích ứng niêm mạc đường hô hấp, làm tăng nguy cơ viêm phế quản dạng hen.

• Thay đổi thời tiết: Những người có cơ địa nhạy cảm thường dễ bị kích ứng khi thời tiết thay đổi đột ngột, đặc biệt là khi trời lạnh hoặc độ ẩm cao.

• Khói thuốc lá: Hút thuốc lá chủ động hoặc hít phải khói thuốc lá thụ động đều có thể gây tổn thương đường hô hấp, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Nấm mốc và phấn hoa: Các tác nhân dị ứng như nấm mốc, phấn hoa, lông động vật có thể kích thích phản ứng viêm trong phế quản, dẫn đến các triệu chứng tương tự như hen suyễn.

Nhiễm trùng đường hô hấp

• Nhiễm virus và vi khuẩn: Các bệnh nhiễm trùng hô hấp do virus (như virus cúm, virus hợp bào hô hấp RSV) hoặc vi khuẩn (như Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae) có thể làm tổn thương niêm mạc phế quản, gây viêm kéo dài và dẫn đến viêm phế quản dạng hen.

• Hệ miễn dịch suy yếu: Người có hệ miễn dịch yếu, đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi, dễ bị viêm nhiễm đường hô hấp, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Yếu tố di truyền và cơ địa

• Cơ địa dị ứng: Những người có tiền sử dị ứng, viêm mũi dị ứng, chàm hoặc hen suyễn thường có nguy cơ cao mắc viêm phế quản dạng hen.

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh hen suyễn hoặc viêm phế quản dạng hen, nguy cơ mắc bệnh của các thành viên khác cũng cao hơn do ảnh hưởng của gen di truyền.

Triệu chứng nhận biết viêm phế quản dạng hen

Các triệu chứng của viêm phế quản dạng hen có thể tương tự như hen suyễn hoặc viêm phế quản thông thường, nhưng thường kéo dài hơn và có tính chất tái phát.

Ho kéo dài và có đờm

• Ho mãn tính: Bệnh nhân thường có biểu hiện ho kéo dài, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi tiếp xúc với tác nhân kích thích như khói bụi, không khí lạnh.

• Đờm đặc và dai dẳng: Đờm có thể màu trắng, vàng hoặc xanh, đôi khi kèm theo cảm giác khó thở.

Khó thở và thở khò khè

• Cảm giác khó thở: Người bệnh thường cảm thấy hụt hơi, khó thở, đặc biệt sau khi vận động hoặc vào ban đêm.

• Tiếng rít khi thở: Thở khò khè, có tiếng rít ở ngực, nhất là khi nằm xuống hoặc sau khi tiếp xúc với dị nguyên.

Các triệu chứng khác

• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Do tình trạng viêm kéo dài và thiếu oxy, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, giảm khả năng làm việc và sinh hoạt hàng ngày.

• Sốt nhẹ hoặc ớn lạnh: Một số trường hợp có thể bị sốt nhẹ, ớn lạnh khi bệnh khởi phát do nhiễm trùng.

Viêm phế quản dạng hen nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp hoặc tắc nghẽn đường thở. Vì vậy, việc nhận biết sớm các triệu chứng là rất quan trọng.

Chẩn đoán viêm phế quản dạng hen

Chẩn đoán viêm phế quản dạng hen cần kết hợp nhiều phương pháp để phân biệt với các bệnh hô hấp khác như hen suyễn hay viêm phổi.

Khám lâm sàng và hỏi bệnh sử

• Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý: Bao gồm tần suất xuất hiện triệu chứng, các yếu tố kích thích và tiền sử dị ứng.

• Khám thực thể: Kiểm tra tiếng thở khò khè, nhịp thở, đo độ bão hòa oxy trong máu.

Xét nghiệm và kiểm tra chuyên sâu

• X-quang phổi: Giúp loại trừ các bệnh lý khác như viêm phổi hoặc lao phổi.

• Đo chức năng hô hấp (spirometry): Kiểm tra mức độ tắc nghẽn đường thở, đánh giá khả năng hô hấp của phổi.

• Xét nghiệm đờm: Giúp xác định nguyên nhân nhiễm trùng nếu có.

• Test kích thích phế quản: Nhằm đánh giá mức độ phản ứng quá mức của đường thở với các tác nhân kích thích.

Chẩn đoán chính xác là bước quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng hiệu quả.

Phương pháp điều trị viêm phế quản dạng hen

Điều trị viêm phế quản dạng hen nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng, giảm viêm và ngăn ngừa các đợt tái phát. Phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc, thay đổi lối sống và điều trị hỗ trợ.

Sử dụng thuốc điều trị

• Thuốc giãn phế quản: Nhóm thuốc này giúp làm giãn đường thở, giảm co thắt và cải thiện luồng không khí vào phổi. Thường được sử dụng dưới dạng hít như salbutamol hoặc ipratropium.

• Corticosteroid đường hít: Giúp giảm viêm, kiểm soát triệu chứng lâu dài và ngăn ngừa các đợt kịch phát của bệnh. Ví dụ: budesonide, fluticasone.

• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) hoặc corticosteroid đường uống: Được chỉ định trong trường hợp viêm phế quản dạng hen nặng hoặc kéo dài.

• Thuốc kháng sinh (nếu cần thiết): Chỉ sử dụng khi có dấu hiệu nhiễm trùng do vi khuẩn như sốt cao, đờm đặc màu vàng hoặc xanh.

• Thuốc kháng histamin: Giúp giảm phản ứng dị ứng, phù hợp với bệnh nhân có cơ địa dị ứng.

Biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt vào mùa lạnh, tránh tiếp xúc với gió lạnh và thay đổi nhiệt độ đột ngột.

• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Giúp làm dịu đường thở, tránh khô và kích ứng niêm mạc hô hấp.

• Uống đủ nước: Hỗ trợ làm loãng đờm, giúp cơ thể dễ dàng đào thải dịch nhầy trong đường thở.

• Xông hơi hoặc hít hơi nước ấm: Giúp làm thông thoáng phế quản, giảm ho và giảm cảm giác khó thở.

Phòng ngừa viêm phế quản dạng hen

Viêm phế quản dạng hen có thể phòng ngừa bằng cách tránh các tác nhân kích thích và duy trì lối sống lành mạnh.

Hạn chế tiếp xúc với yếu tố nguy cơ

• Tránh khói thuốc lá: Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm phế quản dạng hen. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy cố gắng cai thuốc sớm nhất có thể.

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài: Giúp hạn chế tiếp xúc với bụi bẩn, phấn hoa, hóa chất và các chất ô nhiễm trong không khí.

• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Hạn chế nấm mốc, lông động vật và các tác nhân gây dị ứng trong nhà.

Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể

• Tiêm phòng đầy đủ: Đặc biệt là vắc-xin phòng cúm và phế cầu để giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, D, kẽm và omega-3 để tăng cường hệ miễn dịch.

• Tập luyện thể dục đều đặn: Các bài tập hít thở sâu, yoga hoặc bơi lội có thể giúp cải thiện chức năng hô hấp và tăng sức bền của phổi.

Câu hỏi thường gặp về viêm phế quản dạng hen

Viêm phế quản dạng hen có lây không?

Viêm phế quản dạng hen không phải là bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây bệnh là do virus hoặc vi khuẩn, người bệnh vẫn có thể lây nhiễm tác nhân này cho người khác qua đường hô hấp.

Bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Viêm phế quản dạng hen có thể được kiểm soát tốt bằng thuốc và thay đổi lối sống. Tuy nhiên, bệnh có tính chất mạn tính và dễ tái phát, vì vậy cần tuân thủ điều trị lâu dài để ngăn ngừa các đợt kịch phát.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu bạn có triệu chứng ho kéo dài trên 3 tuần, khó thở nghiêm trọng, sốt cao hoặc các triệu chứng không cải thiện sau khi điều trị tại nhà, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Viêm phế quản dạng hen tuy không nguy hiểm đến tính mạng nếu được kiểm soát tốt, nhưng có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe đường hô hấp.