Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị Trào Ngược Độ A

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Trào ngược dạ dày độ A, một trong những cấp độ nhẹ của bệnh lý dạ dày, thường bị bỏ qua do triệu chứng không rõ ràng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, nó có thể tiến triển và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả. Hãy cùng khám phá những thông tin quan trọng để bảo vệ hệ tiêu hóa của bạn!

Định nghĩa và phân loại trào ngược dạ dày độ A

Trào ngược dạ dày độ A là một dạng nhẹ trong hệ thống phân loại bệnh lý liên quan đến trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) theo thang điểm Los Angeles. Tình trạng này xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây tổn thương nhẹ niêm mạc thực quản.

Theo phân loại của thang điểm Los Angeles, độ A được xác định khi xuất hiện ít nhất một vết trợt trên niêm mạc thực quản với kích thước nhỏ và không kéo dài qua các nếp gấp niêm mạc. Trào ngược độ A được coi là giai đoạn sớm, dễ kiểm soát nếu điều trị kịp thời.

Các triệu chứng của trào ngược dạ dày độ A

Các biểu hiện của trào ngược dạ dày độ A thường nhẹ và không rõ ràng, khiến người bệnh dễ bỏ qua. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Cảm giác nóng rát vùng thượng vị: Đây là triệu chứng thường gặp, đặc biệt sau khi ăn no hoặc nằm. Người bệnh thường cảm thấy nóng rát lan từ dạ dày lên ngực và cổ họng.
• Ợ chua hoặc ợ hơi: Axit dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây ra cảm giác chua trong miệng hoặc hiện tượng ợ hơi thường xuyên.
• Đau họng hoặc khàn tiếng: Sự kích ứng do axit có thể ảnh hưởng đến dây thanh quản, gây khàn tiếng hoặc đau họng kéo dài.
• Khó nuốt: Tình trạng viêm nhẹ ở thực quản có thể dẫn đến cảm giác khó chịu hoặc vướng víu khi nuốt thức ăn hoặc nước.

Những triệu chứng này thường xảy ra rõ rệt hơn khi người bệnh ăn nhiều chất béo, đồ cay nóng hoặc nằm ngay sau khi ăn. Nếu nhận thấy các biểu hiện này kéo dài, cần nhanh chóng thăm khám để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Nguyên nhân dẫn đến trào ngược dạ dày độ A

Trào ngược dạ dày độ A có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm các nguyên nhân bên trong cơ thể và các thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Dưới đây là các yếu tố gây bệnh phổ biến:

• Suy giảm chức năng cơ vòng thực quản dưới: Cơ vòng này hoạt động như một van ngăn axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Khi cơ vòng yếu đi, khả năng bảo vệ của thực quản bị giảm sút, dẫn đến hiện tượng trào ngược.
• Áp lực trong dạ dày tăng cao: Điều này thường xảy ra do thói quen ăn quá no hoặc tiêu thụ thực phẩm khó tiêu hóa, làm tăng nguy cơ axit trào ngược lên thực quản.
• Thói quen ăn uống không hợp lý: Ăn nhiều đồ ăn chiên rán, cay nóng hoặc uống nhiều đồ uống có ga và caffeine có thể kích thích sản xuất axit dạ dày, gây trào ngược.
• Tâm lý căng thẳng: Stress kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày, ảnh hưởng đến khả năng điều tiết của hệ tiêu hóa.
• Tình trạng béo phì: Lượng mỡ thừa gây áp lực lên vùng bụng, làm tăng nguy cơ trào ngược axit từ dạ dày.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Nằm ngay sau khi ăn hoặc mặc quần áo quá chật cũng là những yếu tố góp phần gây ra bệnh.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc trào ngược dạ dày độ A

Không phải ai cũng dễ mắc trào ngược dạ dày độ A, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn do yếu tố sức khỏe hoặc thói quen sống:

• Người có tiền sử bệnh lý tiêu hóa: Những người đã từng bị viêm loét dạ dày, viêm thực quản hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh liên quan đến tiêu hóa thường có nguy cơ cao hơn.
• Người thường xuyên tiêu thụ đồ uống kích thích: Sử dụng quá nhiều rượu bia, cà phê, hoặc nước uống có ga làm suy yếu chức năng bảo vệ của thực quản.
• Người lao động trong môi trường áp lực cao: Công việc căng thẳng kéo dài có thể gây rối loạn chức năng tiêu hóa, dẫn đến trào ngược.
• Phụ nữ mang thai: Thai kỳ làm gia tăng áp lực ổ bụng và làm chậm quá trình tiêu hóa, từ đó dễ dẫn đến tình trạng trào ngược.
• Người già: Sự lão hóa làm giảm chức năng cơ vòng thực quản và khả năng tự phục hồi của niêm mạc thực quản, khiến bệnh lý này dễ phát triển.
• Người có thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh: Ăn nhanh, ăn sát giờ đi ngủ, hay không vận động sau bữa ăn đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Hiểu rõ những nguyên nhân và đối tượng nguy cơ sẽ giúp bạn có biện pháp phòng tránh và xử lý bệnh hiệu quả hơn.

Biến chứng nguy hiểm của trào ngược dạ dày độ A

Trào ngược dạ dày độ A nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Các biến chứng này không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn khiến việc điều trị trở nên phức tạp hơn:

• Viêm thực quản: Axit trào ngược liên tục gây kích ứng niêm mạc thực quản, dẫn đến viêm nhiễm. Điều này có thể gây đau rát và khó chịu trong quá trình nuốt thức ăn.
• Hẹp thực quản: Viêm mãn tính có thể để lại sẹo, làm thu hẹp thực quản, khiến việc nuốt thức ăn trở nên khó khăn và đau đớn.
• Loét thực quản: Axit dạ dày gây tổn thương sâu đến niêm mạc thực quản, hình thành các vết loét gây đau đớn, thậm chí có nguy cơ chảy máu.
• Barrett thực quản: Đây là tình trạng thay đổi bất thường của các tế bào niêm mạc thực quản do tiếp xúc lâu dài với axit. Barrett thực quản là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến ung thư thực quản.
• Tăng nguy cơ viêm phổi: Axit từ dạ dày có thể trào ngược lên đường hô hấp, gây viêm nhiễm hoặc các bệnh lý hô hấp khác.

Phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày độ A

Để xác định chính xác trào ngược dạ dày độ A, bác sĩ cần thực hiện các phương pháp chẩn đoán khác nhau dựa trên triệu chứng và tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Các phương pháp phổ biến bao gồm:

• Khai thác triệu chứng và tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng thường gặp, thời gian xuất hiện và mức độ ảnh hưởng, cùng tiền sử bệnh lý của người bệnh để đánh giá ban đầu.
• Nội soi thực quản dạ dày: Đây là phương pháp quan trọng nhất để quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và xác định các tổn thương, vết trợt hoặc tình trạng viêm.
• Đo pH thực quản: Phương pháp này giúp đánh giá mức độ trào ngược axit bằng cách đo lượng axit trong thực quản trong khoảng thời gian nhất định.
• Xét nghiệm loại trừ bệnh lý khác: Một số xét nghiệm bổ sung có thể được thực hiện để loại trừ các bệnh lý tiêu hóa hoặc hô hấp khác có triệu chứng tương tự.

Việc chẩn đoán chính xác không chỉ giúp xác định mức độ bệnh mà còn là cơ sở để xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.

Khi nào cần gặp bác sĩ để điều trị trào ngược dạ dày độ A

Mặc dù trào ngược dạ dày độ A là mức độ nhẹ, vẫn có những dấu hiệu cần được bác sĩ kiểm tra để tránh tiến triển thành bệnh nghiêm trọng hơn. Những trường hợp nên đến gặp bác sĩ bao gồm:

• Triệu chứng kéo dài không cải thiện: Khi cảm giác nóng rát, ợ chua hoặc khàn tiếng kéo dài dù đã điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt, bạn nên thăm khám để được chẩn đoán chính xác.
• Cơn đau dữ dội hoặc bất thường: Đau ngực hoặc đau vùng thượng vị với mức độ ngày càng tăng có thể là dấu hiệu của biến chứng hoặc bệnh lý nghiêm trọng khác.
• Khó nuốt hoặc nuốt đau: Đây là dấu hiệu của hẹp thực quản hoặc viêm thực quản nặng cần can thiệp y tế.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân: Khi trào ngược dạ dày đi kèm tình trạng giảm cân hoặc suy dinh dưỡng, cần được bác sĩ kiểm tra kỹ lưỡng.
• Triệu chứng ảnh hưởng đến giấc ngủ: Nếu bạn thường xuyên thức giấc do khó thở, ho khan hoặc cảm giác nghẹn ở cổ, hãy gặp bác sĩ để đánh giá nguy cơ liên quan đến hệ hô hấp.

Phương pháp phòng ngừa trào ngược dạ dày độ A

Việc phòng ngừa đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tiến triển. Dưới đây là các biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc trào ngược dạ dày độ A:

• Duy trì chế độ ăn uống hợp lý: Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm cay nóng, đồ chiên rán và thức uống có ga hoặc cồn. Thay vào đó, nên ưu tiên các món ăn dễ tiêu hóa, ít chất béo và giàu chất xơ.
• Không ăn quá no: Chia nhỏ bữa ăn trong ngày và tránh ăn sát giờ đi ngủ để giảm áp lực lên dạ dày.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt: Tránh nằm ngay sau khi ăn. Duy trì tư thế thẳng đứng trong một khoảng thời gian để giảm nguy cơ axit trào ngược.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý giúp giảm áp lực lên vùng bụng và dạ dày.
• Quản lý căng thẳng: Áp dụng các biện pháp thư giãn như yoga, thiền hoặc tập thể dục nhẹ nhàng để giảm stress, ổn định hệ tiêu hóa.
• Tránh các chất kích thích: Hạn chế sử dụng thuốc lá và caffeine, vì đây là các yếu tố làm suy yếu cơ vòng thực quản.

Bằng cách kết hợp các biện pháp phòng ngừa phù hợp, bạn có thể hạn chế đáng kể nguy cơ mắc trào ngược dạ dày độ A hoặc ngăn bệnh diễn tiến nghiêm trọng hơn.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày độ A

Trào ngược dạ dày độ A có thể được kiểm soát hiệu quả bằng cách kết hợp thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và áp dụng các biện pháp hỗ trợ khác. Dưới đây là các phương pháp phổ biến trong điều trị bệnh lý này.

Thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt

Điều chỉnh lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhẹ triệu chứng trào ngược. Các biện pháp cải thiện từ thói quen hàng ngày có thể mang lại hiệu quả tích cực:

• Hạn chế thực phẩm kích thích: Giảm tiêu thụ thức ăn cay nóng, đồ chiên xào hoặc thức uống có ga để tránh làm tăng tiết axit dạ dày.
• Ăn uống điều độ: Chia nhỏ bữa ăn và tránh ăn khuya để giảm áp lực lên cơ vòng thực quản.
• Tư thế ngủ phù hợp: Nâng cao đầu khi ngủ giúp giảm nguy cơ axit trào ngược lên thực quản trong đêm.

Sử dụng thuốc Tây y trong điều trị

Khi các biện pháp thay đổi thói quen không đủ để kiểm soát triệu chứng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhằm giảm axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc thực quản.

Nhóm thuốc kháng axit

Thuốc kháng axit giúp trung hòa axit dạ dày, làm dịu cảm giác nóng rát và khó chịu. Một số loại thuốc phổ biến thuộc nhóm này bao gồm Maalox và Gaviscon.

Nhóm thuốc ức chế bơm proton

Các thuốc như Omeprazole và Esomeprazole có tác dụng giảm tiết axit dạ dày, bảo vệ niêm mạc thực quản khỏi tổn thương do axit gây ra. Nhóm thuốc này thường được sử dụng trong liệu trình ngắn hạn để đạt hiệu quả tốt nhất.

Nhóm thuốc chẹn H2

Những thuốc như Ranitidine và Famotidine giúp giảm sản xuất axit dạ dày bằng cách ức chế tác động của histamine lên tế bào dạ dày. Nhóm thuốc này thường được sử dụng khi triệu chứng ở mức độ nhẹ.

Sử dụng liệu pháp Đông y và các biện pháp hỗ trợ khác

Ngoài thuốc Tây y, các liệu pháp tự nhiên cũng được ứng dụng để giảm triệu chứng trào ngược và tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa.

• Sử dụng thảo dược: Cam thảo, gừng hoặc nha đam được biết đến với tác dụng làm dịu niêm mạc dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.
• Xoa bóp bấm huyệt: Phương pháp này giúp điều hòa chức năng dạ dày và giảm cảm giác khó chịu ở vùng bụng.
• Tập luyện nhẹ nhàng: Các bài tập như yoga, khí công giúp giảm áp lực lên vùng bụng và tăng cường lưu thông máu.

Điều trị trào ngược dạ dày độ A cần sự kiên nhẫn và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Bằng cách kết hợp các phương pháp trên, người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng hiệu quả và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.