Vảy Nến Thể Giọt: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Vảy nến thể giọt là một dạng vảy nến phổ biến, đặc trưng bởi các đốm đỏ, bong vảy nhỏ giống như giọt nước, thường xuất hiện đột ngột sau một yếu tố kích thích như nhiễm trùng hoặc stress. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng thường gặp ở trẻ em và người trưởng thành. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, vảy nến thể giọt có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị, và cách kiểm soát bệnh hiệu quả.

Định nghĩa và phân loại vảy nến thể giọt

Vảy nến thể giọt là một dạng vảy nến thường gặp ở những người trẻ tuổi hoặc sau các sự kiện gây stress, nhiễm trùng, hoặc tổn thương da. Bệnh có đặc điểm nổi bật là các đốm đỏ, nhỏ, tròn, thường có kích thước như những giọt nước, bao phủ bởi lớp vảy mỏng màu bạc. Các vết này xuất hiện đột ngột trên da và có thể gây ngứa hoặc khó chịu, ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Vảy nến thể giọt thuộc nhóm bệnh vảy nến toàn thân, có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là ở lưng, tay, chân và mặt. Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh thường là sự kích thích từ các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như viêm họng do liên cầu, các bệnh nhiễm trùng khác hoặc thậm chí là sự thay đổi về thời tiết. Cũng có thể do sử dụng một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc chống sốt rét, hoặc các loại thuốc khác có tác dụng làm thay đổi hệ miễn dịch.

Triệu chứng của vảy nến thể giọt

Triệu chứng của vảy nến thể giọt đặc trưng với các đốm vảy nhỏ, có hình dạng giọt nước, xuất hiện trên các vùng da không có sẵn vảy nến. Đôi khi, các vết đỏ này có thể lan rộng và kết hợp lại thành mảng lớn hơn. Các triệu chứng này có thể kèm theo ngứa, nhưng không phải lúc nào cũng gây cảm giác đau đớn. Tuy nhiên, sự xuất hiện đột ngột của các đốm đỏ có thể khiến người bệnh cảm thấy lo lắng và bất an.

Ngoài các đốm đỏ, vảy nến thể giọt còn có thể gây ra tình trạng viêm, khiến da trở nên dày hơn và bong vảy. Da có thể bị khô và nứt nẻ, tạo ra cảm giác khó chịu. Ở một số trường hợp, bệnh còn có thể ảnh hưởng đến các khớp, dẫn đến tình trạng viêm khớp vảy nến.

Triệu chứng của bệnh có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tái phát và gây khó khăn trong việc kiểm soát. Do đó, việc nhận diện và điều trị kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu tác động của bệnh lên sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây ra vảy nến thể giọt

Vảy nến thể giọt có thể xuất hiện do sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và các tác nhân kích thích từ môi trường. Những yếu tố này có thể làm hệ miễn dịch phản ứng quá mức, dẫn đến sự hình thành các vảy nến trên da. Dưới đây là những nguyên nhân chủ yếu gây ra vảy nến thể giọt:

• Nhiễm trùng do vi khuẩn: Các bệnh nhiễm trùng như viêm họng liên cầu có thể là tác nhân gây bùng phát vảy nến thể giọt. Cơ thể phản ứng với nhiễm trùng bằng cách kích hoạt hệ miễn dịch, dẫn đến các triệu chứng của vảy nến.
• Căng thẳng và stress: Cảm xúc căng thẳng có thể làm tăng mức độ cortisol trong cơ thể, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và kích hoạt các triệu chứng của vảy nến thể giọt.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh hoặc thuốc điều trị sốt rét, có thể làm tăng nguy cơ phát triển vảy nến thể giọt, vì chúng có thể thay đổi cơ chế miễn dịch của cơ thể.
• Chấn thương da: Các tổn thương hoặc vết thương trên da, bao gồm trầy xước, vết bỏng, hoặc vết cắt, có thể gây ra hiện tượng vảy nến giọt, đặc biệt là khi da bị kích thích quá mức.
• Thay đổi thời tiết: Thời tiết lạnh và khô có thể làm da khô ráp, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vảy nến. Ngược lại, thay đổi nhiệt độ đột ngột cũng có thể làm bùng phát bệnh.
• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình bị vảy nến có nguy cơ cao hơn mắc phải bệnh. Đây là yếu tố di truyền chi phối phần lớn khả năng mắc bệnh vảy nến thể giọt.

Đối tượng dễ mắc vảy nến thể giọt

Vảy nến thể giọt có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do đặc thù về lối sống hoặc di truyền. Các đối tượng dễ mắc bệnh vảy nến thể giọt bao gồm:

• Trẻ em và thanh thiếu niên: Vảy nến thể giọt thường bắt đầu xuất hiện ở trẻ em hoặc những người trong độ tuổi thanh thiếu niên. Đây là giai đoạn mà hệ miễn dịch còn phát triển và có thể phản ứng mạnh mẽ với các yếu tố kích thích.
• Người có tiền sử gia đình bị vảy nến: Những người có người thân trong gia đình bị vảy nến có khả năng cao mắc bệnh, do yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh.
• Những người bị nhiễm trùng đường hô hấp: Nhiễm trùng do vi khuẩn như viêm họng liên cầu là một yếu tố kích thích mạnh mẽ đối với những người dễ mắc bệnh vảy nến, đặc biệt ở những người có tiền sử vảy nến trong gia đình.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu hoặc đang điều trị các bệnh như HIV/AIDS, ung thư, hoặc những bệnh cần sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có thể dễ bị mắc vảy nến thể giọt.
• Người thường xuyên căng thẳng, lo âu: Căng thẳng và stress có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và kích hoạt sự phát triển của vảy nến. Những người thường xuyên phải đối mặt với tình trạng stress hoặc có lối sống căng thẳng có nguy cơ cao mắc bệnh.
• Người sống trong môi trường thay đổi nhiệt độ đột ngột: Những người sống trong môi trường có khí hậu lạnh hoặc khô, hoặc phải tiếp xúc thường xuyên với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt có thể dễ mắc bệnh vảy nến thể giọt.

Biến chứng của vảy nến thể giọt

Vảy nến thể giọt, mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị hoặc kiểm soát kịp thời, có thể gây ra một số biến chứng đáng lo ngại. Những biến chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến của vảy nến thể giọt:

• Nhiễm trùng da: Do da bị bong tróc và nứt nẻ, vảy nến thể giọt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập, gây nhiễm trùng. Những vết thương hở trên da có thể trở thành nguồn lây nhiễm nếu không được vệ sinh và chăm sóc đúng cách.
• Viêm khớp vảy nến: Một số trường hợp vảy nến thể giọt có thể dẫn đến viêm khớp vảy nến, một dạng viêm khớp gây đau đớn và có thể làm giảm khả năng vận động. Viêm khớp vảy nến thường ảnh hưởng đến các khớp nhỏ như khớp tay, chân và cổ tay.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Các triệu chứng như ngứa, đau rát và bong tróc vảy có thể làm giảm tự tin và ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh. Sự xuất hiện của các đốm vảy nến giọt trên mặt hoặc các khu vực dễ thấy có thể khiến bệnh nhân cảm thấy tự ti, đặc biệt là đối với người trẻ.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Vảy nến thể giọt có thể khiến hệ miễn dịch hoạt động quá mức, làm suy yếu khả năng bảo vệ cơ thể trước các bệnh tật khác. Khi cơ thể phải đối mặt với tình trạng viêm mãn tính, các tế bào miễn dịch sẽ bị kích hoạt, làm giảm sức đề kháng tự nhiên.
• Mất ngủ và stress: Ngứa và đau do vảy nến có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, dẫn đến tình trạng mất ngủ và làm tăng mức độ căng thẳng. Điều này có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn, khiến bệnh tình ngày càng trầm trọng hơn.

Chẩn đoán vảy nến thể giọt

Chẩn đoán vảy nến thể giọt dựa vào các triệu chứng lâm sàng và kết quả từ các xét nghiệm cận lâm sàng. Việc xác định chính xác bệnh sẽ giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán chủ yếu:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát các tổn thương trên da và hỏi về tiền sử bệnh lý của bệnh nhân. Vảy nến thể giọt thường có dấu hiệu đặc trưng với các đốm nhỏ, đỏ, phủ lớp vảy bạc, thường xuất hiện đột ngột sau nhiễm trùng hoặc căng thẳng.
• Sinh thiết da: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết da để xác định chính xác loại vảy nến. Mẫu mô da sẽ được lấy và kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định các dấu hiệu viêm và thay đổi tế bào da, giúp phân biệt vảy nến với các bệnh ngoài da khác.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm máu có thể được thực hiện để loại trừ các bệnh lý khác, chẳng hạn như viêm nhiễm hoặc các bệnh tự miễn dịch, cũng như đánh giá tình trạng của hệ miễn dịch. Xét nghiệm có thể giúp xác định nếu có sự gia tăng các chỉ số viêm trong cơ thể.
• Kiểm tra phản ứng với thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân ngừng sử dụng các loại thuốc có thể làm bùng phát vảy nến, chẳng hạn như thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống sốt rét, và quan sát sự cải thiện của bệnh.
• Đánh giá tiền sử bệnh lý: Việc xác định các yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như các bệnh nhiễm trùng trước đó hoặc tiền sử gia đình có người mắc bệnh vảy nến, sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.

Khi nào cần gặp bác sĩ về vảy nến thể giọt

Việc điều trị vảy nến thể giọt cần phải được thực hiện đúng cách và kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn nên gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị:

• Khi các triệu chứng không thuyên giảm: Nếu các đốm vảy đỏ không giảm đi hoặc trở nên nặng hơn sau một thời gian, ngay cả khi bạn đã thử các phương pháp điều trị tại nhà, bạn cần gặp bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và điều trị đúng cách.
• Khi vảy nến gây đau đớn hoặc ngứa nhiều: Nếu ngứa hoặc đau do vảy nến ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, làm gián đoạn công việc và sinh hoạt hàng ngày, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị để giảm nhẹ triệu chứng.
• Khi có dấu hiệu nhiễm trùng da: Các vết thương hoặc vảy bong tróc có thể tạo cơ hội cho vi khuẩn và nấm xâm nhập. Nếu bạn nhận thấy có mủ, đỏ tấy hoặc dấu hiệu nhiễm trùng, hãy đi khám ngay để được điều trị kịp thời.
• Khi có dấu hiệu viêm khớp vảy nến: Nếu bạn cảm thấy đau hoặc sưng ở các khớp, đặc biệt là ở tay, chân hoặc cột sống, đây có thể là dấu hiệu của viêm khớp vảy nến. Chẩn đoán sớm có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm khớp hiệu quả hơn.
• Khi bệnh ảnh hưởng đến tâm lý: Vảy nến thể giọt có thể gây ra cảm giác tự ti, lo âu và trầm cảm, đặc biệt nếu bệnh xuất hiện ở những khu vực dễ thấy như mặt hoặc tay. Nếu cảm thấy tâm lý bị ảnh hưởng nghiêm trọng, bác sĩ có thể hỗ trợ bạn trong việc điều trị cả bệnh lý và các vấn đề tâm lý liên quan.

Phòng ngừa vảy nến thể giọt

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn bệnh vảy nến thể giọt, nhưng có thể giảm thiểu nguy cơ bùng phát bệnh bằng cách kiểm soát các yếu tố kích thích và chăm sóc da đúng cách. Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa bệnh:

• Giữ da luôn ẩm mượt: Da khô có thể làm tăng khả năng bùng phát vảy nến thể giọt. Sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc dầu dưỡng để giữ da luôn mềm mại, đặc biệt là trong những tháng mùa đông khi thời tiết lạnh và khô.
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích: Các yếu tố như stress, nhiễm trùng (nhất là viêm họng liên cầu), và các vết thương trên da có thể kích hoạt bệnh. Cố gắng quản lý căng thẳng thông qua các phương pháp thư giãn như thiền, yoga hoặc thể dục. Hãy duy trì vệ sinh cá nhân tốt để tránh nhiễm trùng.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ: Nếu bạn cần dùng thuốc điều trị các bệnh lý khác, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh sử dụng những loại thuốc có thể gây bùng phát vảy nến, chẳng hạn như thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống sốt rét.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống: Một chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm nhiều rau quả và thực phẩm chống viêm, có thể giúp hỗ trợ hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc vảy nến. Hạn chế uống rượu và hút thuốc, vì các chất này có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Bảo vệ da khỏi chấn thương: Tránh các vết cắt, trầy xước, hoặc bỏng có thể làm vảy nến phát triển trên vùng da bị tổn thương. Khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc công việc nặng nhọc, hãy đảm bảo bảo vệ da khỏi các tác nhân cơ học.
• Theo dõi tình trạng sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra sức khỏe và theo dõi bất kỳ thay đổi nào trên da để phát hiện sớm vảy nến thể giọt. Nếu có triệu chứng nghi ngờ, hãy gặp bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Phương pháp điều trị vảy nến thể giọt

Điều trị vảy nến thể giọt không chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng mà còn ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Phương pháp điều trị có thể bao gồm các liệu pháp tại chỗ, thuốc uống và thậm chí là liệu pháp sinh học tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính mà bạn có thể tham khảo.

Điều trị bằng thuốc bôi tại chỗ

Điều trị bằng thuốc bôi tại chỗ là phương pháp phổ biến và hiệu quả cho những trường hợp vảy nến thể giọt nhẹ đến trung bình. Các loại thuốc này giúp giảm viêm, làm dịu da và giảm ngứa. Một số thuốc bôi thường được chỉ định bao gồm:

• Corticosteroid (thuốc steroid bôi): Các loại kem hoặc mỡ chứa corticosteroid như Hydrocortisone hoặc Betamethasone giúp giảm viêm và ngứa. Đây là phương pháp điều trị phổ biến cho vảy nến thể giọt vì chúng tác dụng nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng kéo dài có thể gây tác dụng phụ như mỏng da.
• Vitamin D3 tổng hợp: Thuốc bôi chứa Calcipotriene, một dẫn xuất của vitamin D3, có tác dụng làm chậm quá trình tăng sinh tế bào da và giảm bong vảy. Sử dụng vitamin D3 giúp kiểm soát tình trạng vảy nến và giảm sự phát triển của vảy mới.
• Tazarotene (Retinoid bôi): Đây là một loại thuốc bôi có chứa Tazarotene, một retinoid giúp giảm sự hình thành tế bào da mới, từ đó giảm vảy nến. Thuốc này giúp điều trị hiệu quả, nhưng có thể gây kích ứng da khi mới bắt đầu sử dụng.

Điều trị bằng thuốc uống

Trong trường hợp vảy nến thể giọt ở mức độ nặng hoặc khi thuốc bôi không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống. Các loại thuốc này giúp giảm viêm toàn thân và cải thiện triệu chứng toàn diện. Các thuốc phổ biến bao gồm:

• Methotrexate: Là một loại thuốc ức chế miễn dịch, Methotrexate có thể giúp giảm các triệu chứng vảy nến thể giọt, đặc biệt là khi bệnh không đáp ứng với các thuốc bôi tại chỗ. Tuy nhiên, Methotrexate cần được sử dụng dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ vì có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như tổn thương gan.
• Cyclosporine: Là một thuốc ức chế miễn dịch khác, Cyclosporine có thể giúp giảm viêm và ngăn ngừa sự phát triển của vảy nến. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này lâu dài có thể gây tác dụng phụ như tăng huyết áp và tổn thương thận, vì vậy cần phải được theo dõi chặt chẽ.
• Acitretin: Đây là một dạng retinoid uống, thường được chỉ định khi vảy nến không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Acitretin giúp làm giảm sự tăng sinh tế bào da và giảm các triệu chứng ngứa. Tuy nhiên, thuốc này có thể gây khô da và ảnh hưởng đến gan, vì vậy cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

Liệu pháp sinh học

Liệu pháp sinh học là một phương pháp điều trị tiên tiến, thường được chỉ định cho những bệnh nhân bị vảy nến thể giọt nặng và không đáp ứng với thuốc bôi hoặc thuốc uống. Liệu pháp này tác động trực tiếp vào các yếu tố gây viêm trong cơ thể, giúp kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

• Adalimumab (Humira): Đây là một loại thuốc sinh học giúp ức chế các protein gây viêm, làm giảm tình trạng viêm và bong tróc vảy. Adalimumab có thể được tiêm dưới da và được chỉ định cho những bệnh nhân có vảy nến thể giọt nghiêm trọng hoặc không đáp ứng với phương pháp điều trị khác.
• Etanercept (Enbrel): Etanercept là một thuốc sinh học khác có tác dụng ức chế hoạt động của các yếu tố gây viêm như TNF-α. Thuốc này được tiêm dưới da và giúp giảm sự phát triển của vảy nến, đặc biệt là trong các trường hợp nặng.
• Ustekinumab (Stelara): Đây là một loại thuốc sinh học mới, giúp điều trị vảy nến thể giọt bằng cách ức chế các cytokine gây viêm trong cơ thể. Ustekinumab được tiêm dưới da và thường được sử dụng khi các thuốc khác không mang lại hiệu quả.

Điều trị hỗ trợ và chăm sóc tại nhà

Ngoài các phương pháp điều trị chính thức từ bác sĩ, việc chăm sóc da và sử dụng các liệu pháp hỗ trợ tại nhà cũng rất quan trọng trong việc kiểm soát vảy nến thể giọt.

• Tắm nước ấm và sử dụng kem dưỡng ẩm: Tắm nước ấm giúp làm mềm da, trong khi việc sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên giúp giữ cho da mềm mại và giảm tình trạng khô ráp, giúp cải thiện triệu chứng ngứa và bong vảy.
• Sử dụng dầu tắm và thuốc mỡ: Các sản phẩm như dầu tắm chứa Aloe Vera hoặc Oatmeal có tác dụng làm dịu da và giảm ngứa. Thuốc mỡ hoặc gel có thành phần Coal Tar cũng có thể giúp giảm viêm và làm giảm tốc độ phát triển của vảy.
• Ánh sáng trị liệu: Ánh sáng UVB hẹp có thể được sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ để điều trị vảy nến. Liệu pháp ánh sáng này giúp giảm sự sản sinh tế bào da và giảm triệu chứng vảy nến.

Vảy nến thể giọt có thể điều trị hiệu quả với các phương pháp thích hợp, từ thuốc bôi đến liệu pháp sinh học tiên tiến. Tuy nhiên, điều quan trọng là tìm ra phương pháp phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mỗi người để đạt hiệu quả cao nhất trong việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.