Tìm hiểu về viêm họng hạt ở lưỡi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm họng hạt ở lưỡi là tình trạng phổ biến gây khó chịu và đau rát vùng hầu họng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả, giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe.

Viêm họng hạt ở lưỡi là gì?

Viêm họng hạt ở lưỡi là tình trạng các hạt lympho ở vùng niêm mạc lưỡi và họng bị viêm nhiễm, sưng đỏ hoặc kích ứng. Đây là một loại viêm họng mạn tính, thường xảy ra khi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus xâm nhập và tấn công hệ miễn dịch vùng hầu họng. Theo y học, viêm họng hạt là kết quả của việc hệ miễn dịch hoạt động quá mức để chống lại viêm nhiễm, dẫn đến sự hình thành và phát triển các hạt lympho lớn hơn bình thường.

Phân loại viêm họng hạt ở lưỡi thường được chia thành hai dạng chính dựa trên nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng: viêm họng hạt cấp tính và viêm họng hạt mạn tính. Viêm họng hạt cấp tính thường do các yếu tố tạm thời như nhiễm khuẩn đường hô hấp, trong khi mạn tính liên quan đến các bệnh lý kéo dài như trào ngược dạ dày thực quản hoặc viêm xoang mãn.

Triệu chứng của viêm họng hạt ở lưỡi

Triệu chứng của viêm họng hạt ở lưỡi thường rõ rệt, gây khó chịu cho người bệnh. Một trong những biểu hiện dễ nhận biết nhất là cảm giác ngứa, rát hoặc đau tại khu vực lưỡi và họng. Người bệnh có thể cảm thấy vướng víu, khó chịu khi nuốt hoặc nói chuyện.

Viêm họng hạt còn có thể gây khàn tiếng hoặc mất giọng do tổn thương niêm mạc lưỡi và hầu họng. Một số trường hợp có biểu hiện sưng đỏ hoặc xuất hiện các hạt nhỏ li ti tại vùng lưỡi, đặc biệt khi quan sát kỹ. Các triệu chứng khác như ho khan, đau tai, hoặc hơi thở có mùi khó chịu cũng thường đi kèm.

Trong trường hợp viêm họng hạt kéo dài, người bệnh có thể gặp tình trạng mệt mỏi, giảm sức đề kháng và dễ tái phát. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị kịp thời để ngăn chặn biến chứng.

Nguyên nhân dẫn đến viêm họng hạt ở lưỡi

Viêm họng hạt ở lưỡi xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả tác nhân bên ngoài và bên trong cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến giải thích tình trạng này:

• Nhiễm khuẩn và virus: Vi khuẩn, virus tấn công niêm mạc họng, gây viêm nhiễm và kích thích sự phát triển của các hạt lympho.
• Dị ứng: Tiếp xúc thường xuyên với các tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa hoặc hóa chất có thể làm tổn thương vùng hầu họng.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên vùng họng, gây kích ứng liên tục và làm tổn thương niêm mạc.
• Môi trường ô nhiễm: Khói bụi, khói thuốc lá hoặc không khí ô nhiễm là những yếu tố kích thích mạnh, làm tăng nguy cơ viêm họng hạt.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch yếu khiến cơ thể không đủ khả năng chống lại tác nhân gây bệnh, dẫn đến viêm nhiễm kéo dài.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Việc thường xuyên uống nước lạnh, ăn đồ cay nóng hoặc sử dụng các chất kích thích có thể gây tổn thương hầu họng.

Ai dễ bị viêm họng hạt ở lưỡi?

Viêm họng hạt ở lưỡi không chỉ xuất hiện ở một nhóm đối tượng cụ thể mà có thể ảnh hưởng đến nhiều người khác nhau. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng dưới đây có nguy cơ cao hơn:

• Người thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Những người sống hoặc làm việc trong khu vực nhiều khói bụi hoặc hóa chất dễ bị viêm nhiễm vùng họng.
• Người có tiền sử bệnh lý mãn tính: Các bệnh như viêm xoang, viêm amidan hoặc trào ngược dạ dày làm tăng nguy cơ viêm họng hạt.
• Người hút thuốc lá hoặc uống rượu: Các chất độc hại trong khói thuốc và rượu gây tổn thương trực tiếp đến niêm mạc hầu họng.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm: Cơ thể yếu hoặc đang trong quá trình phục hồi sau bệnh khiến hệ miễn dịch không đủ khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Trẻ em và người cao tuổi: Trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, trong khi người lớn tuổi dễ bị ảnh hưởng bởi các bệnh lý mãn tính, làm tăng nguy cơ viêm họng hạt.
• Người làm việc trong môi trường căng thẳng: Áp lực cao kéo dài có thể làm suy yếu sức đề kháng, tạo điều kiện cho bệnh phát triển.

Biến chứng của viêm họng hạt ở lưỡi

Viêm họng hạt ở lưỡi không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Dưới đây là các biến chứng thường gặp:

• Nhiễm trùng lan rộng: Viêm họng hạt kéo dài có thể lan đến các khu vực khác như amidan, tai hoặc xoang, gây viêm nhiễm thứ phát.
• Hình thành áp xe vùng họng: Các hạt lympho viêm nhiễm nặng có thể tạo thành ổ áp xe, gây đau nhức và cản trở sinh hoạt hằng ngày.
• Suy giảm chức năng hô hấp: Tình trạng sưng tấy và viêm nhiễm tại vùng họng có thể làm hẹp đường thở, dẫn đến khó thở, đặc biệt vào ban đêm.
• Ảnh hưởng đến giọng nói: Viêm họng hạt mạn tính gây khàn tiếng hoặc mất giọng do tổn thương niêm mạc và dây thanh quản.
• Tăng nguy cơ biến chứng tim mạch: Nhiễm trùng họng kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến tim, đặc biệt là ở người mắc các bệnh lý tim mạch.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Cảm giác đau rát, khó chịu và các triệu chứng kèm theo làm giảm hiệu suất làm việc, sinh hoạt và gây tâm lý mệt mỏi.

Chẩn đoán viêm họng hạt ở lưỡi

Để xác định chính xác tình trạng viêm họng hạt ở lưỡi, các bác sĩ thường áp dụng nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau. Dưới đây là các cách phổ biến:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng họng và lưỡi để phát hiện dấu hiệu viêm, sưng hoặc các hạt lympho bất thường.
• Hỏi bệnh sử: Người bệnh được hỏi về các triệu chứng, thời gian mắc bệnh, tiền sử dị ứng hoặc các bệnh lý liên quan để hỗ trợ chẩn đoán.
• Nội soi họng: Phương pháp nội soi giúp bác sĩ quan sát chi tiết vùng họng và phát hiện các tổn thương khó nhìn thấy bằng mắt thường.
• Xét nghiệm dịch họng: Mẫu dịch từ vùng họng có thể được lấy để xác định tác nhân gây viêm như vi khuẩn hoặc virus, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các chỉ số trong máu để phát hiện tình trạng viêm nhiễm hoặc suy giảm miễn dịch góp phần gây bệnh.

Việc chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Khi nào cần gặp bác sĩ để kiểm tra viêm họng hạt ở lưỡi

Viêm họng hạt ở lưỡi có thể tự cải thiện nếu điều trị đúng cách tại nhà, nhưng một số dấu hiệu nghiêm trọng yêu cầu bạn phải thăm khám bác sĩ để được can thiệp y tế kịp thời:

• Triệu chứng kéo dài không thuyên giảm: Nếu tình trạng đau rát, khó chịu vùng họng tiếp diễn trong thời gian dài dù đã áp dụng các biện pháp điều trị cơ bản.
• Xuất hiện sưng to hoặc đau dữ dội: Các hạt lympho viêm nhiễm nghiêm trọng gây áp lực, đau nhức hoặc gây khó khăn trong ăn uống và giao tiếp.
• Kèm theo sốt cao hoặc khó thở: Đây có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng lan rộng hoặc hẹp đường thở.
• Khó nuốt hoặc nuốt đau: Tình trạng này thường liên quan đến tổn thương sâu tại niêm mạc họng và lưỡi, cần kiểm tra để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm khác.
• Thay đổi giọng nói hoặc mất giọng: Các triệu chứng này cho thấy dây thanh quản có thể đã bị tổn thương, cần được thăm khám để tránh hậu quả lâu dài.
• Xuất hiện hạch hoặc mụn bất thường: Các biểu hiện bất thường ở cổ hoặc vùng lân cận cần được kiểm tra để đảm bảo không liên quan đến các bệnh lý nặng.

Phòng ngừa viêm họng hạt ở lưỡi

Phòng ngừa viêm họng hạt ở lưỡi không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn bảo vệ sức khỏe vùng họng và hệ hô hấp. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả:

• Giữ vệ sinh cá nhân tốt: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và tránh chạm tay vào miệng để giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, virus.
• Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây bệnh: Tránh ở gần người mắc bệnh cảm cúm, viêm họng và hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc hóa chất độc hại.
• Bảo vệ đường thở: Sử dụng khẩu trang khi ra ngoài hoặc ở những nơi nhiều bụi bẩn, khói thuốc để giảm nguy cơ kích ứng vùng hầu họng.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Tránh đồ ăn quá cay, nóng hoặc lạnh và tăng cường bổ sung thực phẩm giàu vitamin C để nâng cao sức đề kháng.
• Uống đủ nước: Duy trì độ ẩm cho vùng họng bằng cách uống nhiều nước ấm, giúp niêm mạc họng không bị khô, giảm nguy cơ tổn thương.
• Tăng cường sức đề kháng: Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
• Điều trị triệt để các bệnh lý liên quan: Các bệnh như viêm xoang, trào ngược dạ dày cần được kiểm soát tốt để không tái phát viêm họng hạt.

Áp dụng các biện pháp trên một cách đều đặn sẽ giúp bạn ngăn ngừa hiệu quả nguy cơ mắc viêm họng hạt ở lưỡi, duy trì sức khỏe tổng thể.

Phương pháp điều trị viêm họng hạt ở lưỡi

Điều trị viêm họng hạt ở lưỡi đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp Tây y, Đông y và thay đổi lối sống. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ phù hợp.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây y thường được sử dụng để giảm triệu chứng và kiểm soát viêm nhiễm. Các loại thuốc này được chỉ định dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

• Thuốc kháng sinh: Được kê toa khi nguyên nhân là vi khuẩn, điển hình như Amoxicillin hoặc Azithromycin, nhằm tiêu diệt vi khuẩn gây viêm nhiễm.
• Thuốc kháng viêm: Các loại như Ibuprofen hoặc Diclofenac giúp giảm sưng và đau hiệu quả, mang lại cảm giác dễ chịu nhanh chóng.
• Thuốc giảm đau tại chỗ: Sử dụng dạng viên ngậm hoặc xịt họng có thành phần Lidocaine để giảm cảm giác đau rát tức thời.
• Thuốc giảm dị ứng: Loratadine hoặc Cetirizine được dùng khi viêm họng hạt liên quan đến phản ứng dị ứng.

Điều trị bằng các phương pháp Đông y

Đông y tập trung vào cân bằng cơ thể và cải thiện triệu chứng bằng các thảo dược tự nhiên. Đây là lựa chọn an toàn, ít tác dụng phụ cho người bệnh.

• Châm cứu: Phương pháp này giúp lưu thông khí huyết, giảm đau và cải thiện hệ miễn dịch, từ đó hỗ trợ giảm viêm hiệu quả.
• Dùng thảo dược: Sử dụng các bài thuốc từ cam thảo, bạc hà hoặc trần bì để làm dịu họng, giảm đau rát và tiêu viêm.
• Xoa bóp, bấm huyệt: Kích thích các huyệt vị liên quan giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm triệu chứng khó chịu tại vùng họng.

Thay đổi lối sống và chăm sóc tại nhà

Ngoài các biện pháp y tế, việc chăm sóc và điều chỉnh thói quen hằng ngày đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị.

• Giữ ẩm vùng họng: Uống nước ấm hoặc sử dụng máy tạo độ ẩm trong không gian sống để giảm kích ứng tại niêm mạc họng.
• Tránh các tác nhân gây kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn hoặc các chất gây dị ứng trong thời gian điều trị.
• Súc miệng bằng nước muối: Nước muối ấm giúp sát khuẩn tự nhiên và giảm viêm, đặc biệt hữu ích trong những ngày bệnh bùng phát.

Viêm họng hạt ở lưỡi, nếu được điều trị đúng cách và kết hợp các biện pháp phòng ngừa, sẽ nhanh chóng cải thiện. Chăm sóc sức khỏe họng thường xuyên là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa tái phát, giúp duy trì cuộc sống khỏe mạnh hơn.