Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không? Nguyên nhân và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm phế quản cấp là một trong những bệnh lý hô hấp phổ biến, đặc biệt vào thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Nhiều người thắc mắc viêm phế quản cấp có nguy hiểm không và liệu bệnh có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng hay không. Trên thực tế, hầu hết các trường hợp viêm phế quản cấp có thể tự khỏi sau vài tuần, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh lý nền như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Vì vậy, nhận biết sớm triệu chứng và có biện pháp chăm sóc phù hợp là điều cần thiết để phòng tránh những rủi ro không mong muốn.

Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không? Nhận định từ chuyên gia

Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm ở lớp niêm mạc của phế quản, thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Bệnh phổ biến ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy yếu. Nhiều người lo lắng viêm phế quản cấp có nguy hiểm không, bởi dù bệnh có thể tự khỏi, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, nó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp và tổng thể của người bệnh.

Nguyên nhân gây viêm phế quản cấp

Viêm phế quản cấp thường khởi phát do nhiễm trùng đường hô hấp, nhưng còn có nhiều yếu tố nguy cơ khác góp phần làm bệnh tiến triển nặng hơn.

Virus và vi khuẩn – tác nhân hàng đầu gây bệnh

• Khoảng 90% trường hợp viêm phế quản cấp là do virus, trong đó phổ biến nhất là virus cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV), adenovirus và rhinovirus.

• Vi khuẩn cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch kém. Các vi khuẩn thường gặp bao gồm Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Mycoplasma pneumoniae.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh

• Hút thuốc lá: Khói thuốc làm tổn thương niêm mạc phế quản, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus xâm nhập.

• Môi trường ô nhiễm: Tiếp xúc với khói bụi, hóa chất hoặc không khí ô nhiễm có thể kích thích đường hô hấp và gây viêm.

• Suy giảm hệ miễn dịch: Trẻ nhỏ, người cao tuổi, người mắc bệnh mạn tính hoặc đang điều trị ức chế miễn dịch dễ bị viêm phế quản cấp hơn.

• Thời tiết thay đổi đột ngột: Khi nhiệt độ giảm mạnh, hệ hô hấp dễ bị kích thích, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Triệu chứng của viêm phế quản cấp

Viêm phế quản cấp có thể dễ bị nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc cúm do có nhiều triệu chứng tương tự. Tuy nhiên, bệnh có những dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt với các bệnh lý hô hấp khác.

Những biểu hiện thường gặp

• Ho khan hoặc ho có đờm: Đây là triệu chứng chính, có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.

• Đờm có màu trắng, vàng hoặc xanh: Nếu đờm đặc và đổi màu, có thể bệnh đã chuyển nặng do bội nhiễm vi khuẩn.

• Khó thở và thở khò khè: Đường thở bị viêm và tiết nhiều dịch nhầy gây cản trở luồng không khí.

• Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Nếu sốt kéo dài, có thể bệnh đang diễn biến phức tạp.

• Đau rát họng, nghẹt mũi: Triệu chứng này thường đi kèm với viêm phế quản do virus.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

• Ho kéo dài hơn 3 tuần mà không thuyên giảm.

• Ho ra máu hoặc đờm có màu nâu đậm, dấu hiệu của nhiễm trùng nặng.

• Sốt cao trên 39°C không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt.

• Khó thở, tức ngực hoặc dấu hiệu suy hô hấp như tím tái môi và đầu ngón tay.

Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không? Những biến chứng cần lưu ý

Mặc dù viêm phế quản cấp thường tự khỏi sau khoảng 10-14 ngày, nhưng nếu không được điều trị kịp thời hoặc xảy ra ở người có bệnh nền, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Viêm phổi – biến chứng đáng lo ngại nhất

• Khi viêm phế quản không được kiểm soát, vi khuẩn có thể lan xuống phổi, gây viêm phổi – một tình trạng nguy hiểm, đặc biệt ở người già và trẻ nhỏ.

• Viêm phổi có thể dẫn đến suy hô hấp nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

• Ở những người có tiền sử hút thuốc hoặc mắc bệnh hô hấp mạn tính, viêm phế quản cấp có thể kích hoạt đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), gây khó thở nghiêm trọng.

Hen suyễn trở nên trầm trọng hơn

• Người bị hen suyễn có nguy cơ cao gặp các cơn hen cấp khi bị viêm phế quản cấp. Đường thở bị viêm làm co thắt phế quản, gây khó thở dữ dội.

Suy hô hấp – nguy hiểm đến tính mạng

• Trong một số trường hợp nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già, viêm phế quản cấp có thể tiến triển thành suy hô hấp, cần nhập viện điều trị.

Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tổng thể của mỗi người. Việc nhận biết sớm triệu chứng và có biện pháp chăm sóc phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ biến chứng.

Cách điều trị viêm phế quản cấp hiệu quả

Viêm phế quản cấp thường do virus gây ra, vì vậy việc sử dụng kháng sinh không luôn cần thiết. Điều quan trọng là áp dụng các phương pháp điều trị đúng cách để kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ cơ thể hồi phục nhanh chóng.

Điều trị tại nhà giúp giảm triệu chứng

• Uống nhiều nước: Giữ đủ nước giúp làm loãng đờm, giúp cơ thể dễ dàng loại bỏ chất nhầy ra ngoài.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Cơ thể cần thời gian để phục hồi, tránh làm việc quá sức.

• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Không khí ẩm giúp làm dịu đường thở và giảm ho.

• Súc miệng bằng nước muối: Giảm đau họng và loại bỏ vi khuẩn trong khoang miệng.

• Uống nước ấm, trà gừng, mật ong: Giúp giảm ho và làm dịu niêm mạc họng.

Dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ

• Thuốc giảm ho: Nếu ho quá nhiều gây mệt mỏi, bác sĩ có thể kê thuốc giảm ho.

• Thuốc long đờm: Giúp làm loãng đờm và dễ tống xuất ra ngoài.

• Thuốc hạ sốt: Nếu bị sốt cao, có thể dùng paracetamol hoặc ibuprofen.

• Kháng sinh: Chỉ dùng khi có dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn, không nên tự ý mua kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

• Thuốc giãn phế quản: Dùng trong trường hợp có triệu chứng thở khò khè nặng hoặc có tiền sử bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Biện pháp phòng ngừa viêm phế quản cấp

Mặc dù viêm phế quản cấp không thể tránh hoàn toàn, nhưng có nhiều cách để giảm nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trong mùa lạnh và thời điểm giao mùa.

Tăng cường hệ miễn dịch

• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin C và kẽm để tăng sức đề kháng.

• Tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe tổng thể.

• Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và chống lại tác nhân gây bệnh.

Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ

• Tránh hút thuốc lá: Khói thuốc là yếu tố hàng đầu gây tổn thương phế quản.

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng cổ, mũi, họng vào mùa lạnh.

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài: Giúp hạn chế tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm.

Tiêm phòng đầy đủ

• Tiêm vắc-xin phòng cúm hàng năm giúp giảm nguy cơ nhiễm virus gây viêm phế quản cấp.

• Tiêm vắc-xin phế cầu có thể giúp phòng tránh viêm phổi do Streptococcus pneumoniae.

Giải đáp một số câu hỏi liên quan đến viêm phế quản cấp

Viêm phế quản cấp có tự khỏi không?

Trong nhiều trường hợp, viêm phế quản cấp có thể tự khỏi sau khoảng 10-14 ngày nếu hệ miễn dịch hoạt động tốt. Tuy nhiên, cần theo dõi triệu chứng và có biện pháp điều trị phù hợp để tránh biến chứng.

Viêm phế quản cấp có lây không?

Viêm phế quản cấp do virus có thể lây qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết chứa virus. Vì vậy, cần che miệng khi ho và rửa tay thường xuyên để tránh lây nhiễm cho người khác.

Viêm phế quản cấp có phải dùng kháng sinh không?

Không phải tất cả các trường hợp viêm phế quản cấp đều cần kháng sinh. Chỉ khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn, bác sĩ mới kê đơn kháng sinh để điều trị. Việc lạm dụng kháng sinh có thể gây kháng thuốc và ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột.

Trẻ nhỏ bị viêm phế quản cấp có nguy hiểm không?

Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi, viêm phế quản cấp có thể diễn tiến nghiêm trọng hơn do đường thở hẹp và hệ miễn dịch còn yếu. Nếu trẻ có dấu hiệu khó thở, tím tái, bú kém hoặc sốt cao kéo dài, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, sức khỏe tổng thể và cách chăm sóc bệnh. Việc chủ động phòng ngừa, nhận biết sớm triệu chứng và điều trị đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe hệ hô hấp một cách tối ưu.