Viêm Tiểu Phế Quản Bội Nhiễm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm tiểu phế quản bội nhiễm là tình trạng nhiễm trùng nặng hơn do vi khuẩn xâm nhập vào đường hô hấp sau khi virus đã gây tổn thương ban đầu. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, đặc biệt trong những tháng mùa đông, khi hệ miễn dịch còn yếu. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tiểu phế quản bội nhiễm có thể dẫn đến suy hô hấp, nhiễm trùng huyết và các biến chứng nguy hiểm khác. Vậy đâu là dấu hiệu nhận biết bệnh, nguyên nhân gây ra và cách điều trị hiệu quả? Cùng tìm hiểu chi tiết để bảo vệ sức khỏe của bé một cách tốt nhất.

Nguyên nhân gây viêm tiểu phế quản bội nhiễm

Viêm tiểu phế quản bội nhiễm xảy ra khi một đợt viêm tiểu phế quản do virus ban đầu tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng thứ phát. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Virus hợp bào hô hấp (RSV): Đây là tác nhân chính gây viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ, làm tổn thương lớp niêm mạc đường thở và khiến hệ miễn dịch suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

• Vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus: Khi hàng rào bảo vệ tự nhiên của phổi bị suy yếu, các vi khuẩn này có thể nhân lên nhanh chóng và gây viêm nhiễm nặng hơn.

• Môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá: Trẻ sống trong môi trường nhiều khói bụi, tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động có nguy cơ cao bị viêm tiểu phế quản và tiến triển thành bội nhiễm.

• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ sinh non, trẻ suy dinh dưỡng, hoặc có bệnh lý nền như hen suyễn, tim bẩm sinh sẽ dễ mắc bệnh và có nguy cơ bị bội nhiễm cao hơn.

Nhiều bậc phụ huynh thường nhầm lẫn giữa viêm tiểu phế quản thông thường và viêm tiểu phế quản bội nhiễm. Vậy làm sao để nhận biết bệnh sớm?

Dấu hiệu nhận biết viêm tiểu phế quản bội nhiễm

Triệu chứng điển hình của bệnh

Viêm tiểu phế quản bội nhiễm có các biểu hiện nặng hơn so với viêm tiểu phế quản do virus thông thường. Một số triệu chứng phổ biến gồm:

• Ho dai dẳng, có đờm xanh hoặc vàng: Đây là dấu hiệu cho thấy vi khuẩn đã xâm nhập và gây nhiễm trùng sâu hơn.

• Sốt cao liên tục: Nhiệt độ cơ thể có thể vượt ngưỡng 39°C, không giảm dù đã dùng thuốc hạ sốt.

• Khó thở, thở rít, co rút lồng ngực: Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường, vùng da giữa xương sườn hoặc dưới hõm cổ bị lõm vào khi hít vào.

• Mệt mỏi, lừ đừ, bú kém: Trẻ bị viêm tiểu phế quản bội nhiễm thường bỏ bú hoặc ăn ít hơn do khó thở và mất sức.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

Nếu trẻ có các dấu hiệu dưới đây, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức:

• Thở nhanh hơn 60 lần/phút đối với trẻ dưới 2 tháng tuổi, hơn 50 lần/phút đối với trẻ từ 2-12 tháng tuổi.

• Môi tím tái, da xanh xao, lừ đừ, khó đánh thức.

• Ngực bị lõm sâu khi thở vào, trẻ rên rỉ khi thở ra.

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp giảm nguy cơ biến chứng nặng nề. Vậy đâu là phương pháp điều trị hiệu quả cho viêm tiểu phế quản bội nhiễm?

Cách điều trị viêm tiểu phế quản bội nhiễm hiệu quả

Dùng kháng sinh đúng cách

Không giống như viêm tiểu phế quản do virus có thể tự khỏi, viêm tiểu phế quản bội nhiễm cần được điều trị bằng kháng sinh phù hợp. Một số loại kháng sinh thường được sử dụng gồm:

• Amoxicillin, Augmentin: Hiệu quả với vi khuẩn Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae.

• Cefuroxime, Ceftriaxone: Được chỉ định trong trường hợp nhiễm trùng nặng hơn.

• Macrolid (Azithromycin, Clarithromycin): Sử dụng khi nghi ngờ nhiễm vi khuẩn không điển hình như Mycoplasma pneumoniae.

Lưu ý, việc sử dụng kháng sinh cần có chỉ định từ bác sĩ, tránh lạm dụng gây kháng thuốc.

Chăm sóc và hỗ trợ điều trị tại nhà

Ngoài việc dùng thuốc, việc chăm sóc đúng cách giúp trẻ hồi phục nhanh hơn:

• Giữ đường thở thông thoáng: Hút mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý giúp trẻ dễ thở hơn.

• Đảm bảo đủ nước: Cho trẻ bú mẹ nhiều hơn hoặc uống nước để tránh mất nước do sốt cao.

• Duy trì độ ẩm không khí: Dùng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một chậu nước ấm trong phòng giúp giảm kích ứng đường thở.

• Hạn chế tiếp xúc với khói bụi: Giữ môi trường sạch sẽ, tránh khói thuốc lá và các chất kích ứng khác.

Nhiều bậc phụ huynh lo lắng không biết viêm tiểu phế quản bội nhiễm kéo dài bao lâu và có thể gây biến chứng gì. Hãy cùng tìm hiểu tiếp trong phần sau.

Viêm tiểu phế quản bội nhiễm kéo dài bao lâu?

Thời gian hồi phục của bệnh phụ thuộc vào mức độ nhiễm trùng, sức đề kháng của trẻ và phương pháp điều trị. Thông thường, viêm tiểu phế quản bội nhiễm có thể kéo dài từ 10 – 14 ngày nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, một số trường hợp nặng có thể mất đến 3 – 4 tuần để hồi phục hoàn toàn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian điều trị

• Tình trạng sức khỏe của trẻ: Trẻ có hệ miễn dịch yếu, tiền sử bệnh lý nền (hen suyễn, tim bẩm sinh) thường có thời gian hồi phục lâu hơn.

• Mức độ bội nhiễm: Nếu vi khuẩn đã lan rộng hoặc gây biến chứng (viêm phổi, nhiễm trùng huyết), thời gian điều trị sẽ kéo dài hơn.

• Tuân thủ phác đồ điều trị: Việc sử dụng kháng sinh đúng liều, đúng thời gian theo hướng dẫn của bác sĩ giúp bệnh nhanh khỏi và ngăn ngừa tái phát.

Dù bệnh có thể khỏi hoàn toàn, viêm tiểu phế quản bội nhiễm vẫn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.

Biến chứng nguy hiểm của viêm tiểu phế quản bội nhiễm

Viêm phổi nặng

Bội nhiễm do vi khuẩn có thể lan xuống phổi, gây viêm phổi nặng. Trẻ sẽ có các triệu chứng như:

• Sốt cao dai dẳng, không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường

• Ho nhiều hơn, có đờm đặc màu vàng hoặc xanh

• Khó thở, thở co rút lồng ngực, tím tái môi và đầu ngón tay

Nhiễm trùng huyết

Khi vi khuẩn xâm nhập vào máu, chúng có thể gây nhiễm trùng huyết – một tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng. Dấu hiệu nhận biết gồm:

• Mạch nhanh, huyết áp giảm

• Lừ đừ, da tái xanh hoặc nổi ban xuất huyết

• Suy đa cơ quan nếu không được cấp cứu kịp thời

Suy hô hấp cấp

Trẻ bị viêm tiểu phế quản bội nhiễm có thể bị tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng, dẫn đến suy hô hấp. Trường hợp này cần được thở oxy hoặc đặt nội khí quản để duy trì sự sống.

Với những nguy cơ trên, cha mẹ cần có biện pháp phòng bệnh hiệu quả để bảo vệ trẻ khỏi viêm tiểu phế quản bội nhiễm.

Cách phòng ngừa viêm tiểu phế quản bội nhiễm ở trẻ nhỏ

Tiêm phòng đầy đủ

• Vắc-xin phòng phế cầu khuẩn (PCV13, PPSV23) giúp ngăn ngừa vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, tác nhân chính gây bội nhiễm.

• Vắc-xin Haemophilus influenzae type B (Hib) giúp giảm nguy cơ mắc viêm phổi và viêm tiểu phế quản nặng.

• Vắc-xin cúm hàng năm giúp bảo vệ trẻ khỏi các chủng virus cúm, giảm nguy cơ biến chứng đường hô hấp.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ

• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu đời để tăng cường miễn dịch tự nhiên.

• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, D và kẽm để hỗ trợ hệ miễn dịch.

• Cho trẻ vận động thường xuyên, tắm nắng mỗi sáng để tổng hợp vitamin D tự nhiên.

Giữ vệ sinh môi trường sống

• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn và các tác nhân gây dị ứng.

• Rửa tay sạch sẽ trước khi tiếp xúc với trẻ để ngăn ngừa vi khuẩn lây lan.

• Vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý hàng ngày giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp.

Bằng cách thực hiện các biện pháp trên, cha mẹ có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc viêm tiểu phế quản bội nhiễm cho trẻ.

Câu hỏi thường gặp về viêm tiểu phế quản bội nhiễm

1. Viêm tiểu phế quản bội nhiễm có lây không?

Bệnh có thể lây lan từ trẻ này sang trẻ khác thông qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với đồ vật nhiễm virus, vi khuẩn. Do đó, cần hạn chế để trẻ tiếp xúc gần với người đang bị bệnh.

2. Trẻ bị viêm tiểu phế quản bội nhiễm có cần nhập viện không?

Điều này phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nếu trẻ bị suy hô hấp, sốt cao không kiểm soát được hoặc có dấu hiệu biến chứng, cần nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực.

3. Viêm tiểu phế quản bội nhiễm có thể tự khỏi không?

Không giống như viêm tiểu phế quản do virus có thể tự giới hạn, viêm tiểu phế quản bội nhiễm cần được điều trị bằng kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng hơn.

4. Khi nào trẻ có thể quay lại trường học sau khi bị viêm tiểu phế quản bội nhiễm?

Trẻ chỉ nên đi học lại khi không còn sốt ít nhất 48 giờ, không còn ho nhiều và có thể ăn uống bình thường. Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ để tránh tái phát.

Viêm tiểu phế quản bội nhiễm là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Cha mẹ cần trang bị đầy đủ kiến thức để bảo vệ sức khỏe cho con trẻ một cách tốt nhất.