Viêm Xoang Polyp Mũi: Chẩn Đoán Và Cách Điều Trị Dứt Điểm

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI Bác sĩ Phan Đình Long

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Viêm xoang polyp mũi là một trong những bệnh tai mũi họng phổ biến và thường gặp ở những người mắc bệnh đường hô hấp mãn tính. Mặc dù được đánh giá là bệnh lý lành tính nhưng nếu không được điều trị tốt, bệnh có thể gây biến dạng hốc mũi và kéo theo nhiều biến chứng nghiêm trọng khác. Để nắm được cách chẩn đoán và có biện pháp điều trị dứt điểm, bạn đọc có thể tham khảo bài viết dưới đây. 

Viêm xoang polyp mũi là gì?

Polyp mũi là một khối u lành tính, hình thành trong hốc mũi hoặc ở trong các xoang. Thực tế, chúng không hẳn là u mà là do niêm mạc mũi – niêm mạc xoang bị thoái hóa cục bộ nên chủ yếu là các tổ chức đệm. Theo nghiên cứu, polyp mũi chiếm 1 – 4% dân số và tỷ lệ này tăng dần theo độ tuổi.

Viêm xoang polyp mũi khá nhẵn, mềm và thường có màu hồng nhạt. Bên trong mỗi khối polyp này là các tế bào xơ liên kết với nhau tạo thành một lớp chứa dịch nhầy, bên ngoài là lớp biểu mô với tế bào trụ, vuông hoặc lát bẹt.

Được biết, các triệu chứng của bệnh khi polyp còn nhỏ sẽ rất khó phát hiện. Tuy nhiên, nếu kích thước lớn sẽ gây cản trở đường hô hấp, khiến bệnh nhân cảm thấy khó thở, mất khứu giác, nhức đầu âm ỉ và ngủ ngáy. Trong một vài trường hợp, bệnh nhân có thể bị thay đổi hình dạng khuôn mặt.

Nguyên nhân gây viêm xoang polyp mũi

Các polyp hình thành ở lớp niêm mạc mũi hoặc các xoang. Các phản ứng viêm tiếp diễn do vi khuẩn, virus, dị ứng hoặc do phản ứng miễn dịch của cơ thể chống lại vi nấm sẽ hình thành nên các polyp mũi.

Viêm xoang mãn tính khiến các mạch máu ở niêm mũi, xoang tăng tính thấm gây ra hiện tượng tích tụ nước trong các mô. Các mô ứ dịch nước theo thời gian sẽ bị tác động của trọng lực kéo xuống dưới, dồn lại và tạo ra các polyp. Bên cạnh đó, việc hình thành polyp mũi còn do các yếu tố nguy cơ khác như:

• Hen suyễn – nguyên nhân chính gây tắc nghẽn và khiến đường hô hấp bị viêm.
• Nhạy cảm với aspirin, các thuốc kháng viêm không steroid.
• Hội chứng Churg-Strauss (khá hiếm gặp) gây ra tình trạng viêm mạch máu.
• Xơ nang, rối loạn di truyền làm tăng quá trình sản xuất, tiết ra chất dịch bất thường, nhất là dịch nhầy từ màng mũi và xoang.
• Yếu tố di truyền.

Triệu chứng của polyp mũi

Khi polyp mũi còn nhỏ, hầu hết các dấu hiệu mà bạn cảm nhận được đều là triệu chứng của bệnh viêm xoang. Chỉ khi polyp gia tăng về kích thước, lúc này bạn mới cảm thấy những dấu hiệu rõ ràng hơn. Cụ thể như sau:

• Mất vị giác, khứu giác.
• Thường xuyên trong tình trạng bị sổ mũi, nghẹt mũi kéo dài.
• Ngủ ngáy, ngáy nhiều, ngáy to (sẽ thấy rõ ở những người trước đây không có thói quen ngủ ngáy).
• Chảy máu cam.
• Viêm đa xoang mãn tính.
• Có cảm giác nặng nề, khó chịu ở vùng mặt, trán.
• Đau nhức đầu, ngoài ra còn đau ở mặt, răng hàm trên.

Viêm xoang polyp mũi có nguy hiểm không?

Mặc dù không phải bệnh lý nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng nếu không được chữa trị sớm, bệnh viêm xoang kèm polyp mũi có thể gây ra những biến chứng sau:

• Làm cản trở hoạt động của đường hô hấp, giảm chức năng khứu giác, khó thở, thậm chí là ngưng thở khi ngủ.
• Lòi polyp ra cửa mũi trước và đi vào cửa mũi sau khiến bệnh nhân bị tự ti, khó chịu.
• Làm giãn rộng hốc mũi, phá hủy xương hốc mũi, gây biến dạng khuôn mặt. Kèm theo đó là tình trạng mắt nhìn song thị hoặc 2 mắt bị tách xa nhau một cách bất thường. Biến chứng này chủ yếu xảy ra ở những người bị xơ nang phổi.

Khi nào cần đi khám viêm xoang polyp mũi?

Khi bắt đầu thấy những triệu chứng của bệnh viêm xoang, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa tai Mũi Họng ngay. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp như dùng thuốc, hút rửa mũi xoang, xông mũi hoặc phẫu thuật.

Viêm xoang polyp mũi sẽ rất nguy hiểm cho sức khỏe nếu không được điều trị sớm. Do đó, việc thăm khám, chẩn đoán chính xác bệnh và tiến hành điều trị là điều cần thiết. Trong trường hợp bệnh nhân có cơ địa bẩm sinh bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang cấp tính có kèm theo cảm giác bất thường cũng nên thăm khám, kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Bệnh nhân cần tới bệnh viện thăm khám viêm xoang polyp mũi nếu rơi vào những trường hợp sau:

• Tình trạng viêm xoang trở nên tồi tệ hơn với những triệu chứng dồn dập, khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong đời sống sinh hoạt hàng ngày.
• Có cảm giác khó thở nghiêm trọng hoặc không thể thở được.
• Sốt cao liên tục, có biểu hiện đau đầu kèm chóng mặt.
• Sưng tấy quanh mắt, cơ mặt biến dạng.
• Giảm thị lực hoặc gặp các vấn đề về thị giác, mắt kém linh hoạt.

Chẩn đoán polyp mũi

Viêm xoang polyp mũi thường có các triệu chứng tương tự như cảm cúm thông thường nên rất khó để nhận biết. Tuy nhiên, triệu chứng do cảm cúm thông thường sẽ biến mất sau 1 – 2 tuần điều trị, còn polyp mũi xoang sẽ kéo dài trong nhiều tháng.

Để có thể xác định được chính xác tình trạng bệnh, mọi người cần tới bệnh viện thăm khám, kiểm tra sớm và tiến hành điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Khi thăm khám, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, khám lâm sàng, tiến hành nội soi mũi, lấy hình ảnh học. Cùng với đó là xét nghiệm bổ sung cho dị ứng, vi khuẩn học hay các xét nghiệm chức năng phổi, độ nhạy aspirin,…

Trên thực tế, chỉ dựa vào việc soi mũi thông thường, polyp có thể được nhìn thấy nhưng nếu chúng nằm quá sâu trong xoang, nội soi mũi sẽ được thực hiện. Polyp mũi được xác định theo kích thước, tình trạng tiến triển và được chia thành 4 mức độ như sau:

• Mức độ 1: Là tình trạng nhẹ nhất khi các polyp đang còn khá nhỏ, mềm và nằm gọn trong vùng khe giữa mũi nên chỉ có thể phát hiện bằng các nội soi.
• Mức độ 2: Các polyp có kích thước lớn hơn, chúng chiếm hết khe giữa mũi, chạm tới cuốn mũi giữa.
• Mức độ 3: Kích thước polyp lúc này khá to, gần như chiếm hết khe giữa mũi dưới gây khó thở, nghẹt thở hoặc rối loạn khứu giác. Ở mức độ 3, bệnh nhân có thể nhìn nhất polyp mũi khi soi gương.
• Mức độ 4: Polyp lúc này đã phình rất to, gần như lấp kín hết hốc mũi và thò ra tới cửa lỗ mũi.

Cách điều trị viêm xoang polyp mũi

Sau khi có kết quả chẩn đoán cuối cùng, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị dựa theo tình trạng cụ thể, mức độ bệnh lý cũng như sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Thông thường với viêm xoang polyp mũi, người bệnh sẽ được tiến hành điều trị theo 2 cách sau:

Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa là phương pháp sử dụng thuốc để kiểm soát các triệu chứng của bệnh cũng như tránh để tình trạng polyp có nguy cơ phát triển thành ung thư. Các thuốc trị polyp mũi do viêm xoang gồm có:

• Thuốc chống dị ứng, nhiễm trùng: Thuốc kháng histamin được chỉ định cho những đối tượng bị dị ứng. Tuy không thể loại bỏ được polyp mũi nhưng thuốc có tác dụng làm giảm tình trạng nghẹt mũi, giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Bên cạnh đó, nếu viêm xoang được xác định có dấu hiệu nhiễm trùng xoang, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc kháng sinh để kiểm soát tình trạng.
• Thuốc kháng nấm: Được dùng trong trường hợp bệnh nhân bị viêm xoang mãn tính do vi nấm.
• Corticosteroid xịt mũi: Nếu có một hoặc nhiều polyp mũi nhỏ, bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc giảm phản ứng viêm, tăng lưu thông khí và làm teo nhỏ kích thước polyp mũi. Fluticasone, Flunisolide, Mometasone, Triamcinolone hay Budesonide,… là những loại thuốc xịt có chứa Corticosteroid được kê đơn nhiều nhất.

Điều trị ngoại khoa

Các biện pháp can thiệp ngoại khoa sẽ được tiến hành khi việc điều trị bằng thuốc không đáp ứng được hiệu quả như kỳ vọng. Tùy vào vị trí, kích thước, số lượng của polyp, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phương pháp phẫu thuật phù hợp. Cụ thể như sau:

• Phẫu thuật cắt polyp mũi: Các polyp nhỏ, đơn độc sẽ được loại bỏ dễ dàng bằng máy cắt hút – máy bào mô microdebrider. Tuy nhiên sau phẫu thuật, bệnh nhân vẫn cần tiếp tục điều trị viêm bằng kháng sinh và corticosteroid đường uống.
• Phẫu thuật nội soi mũi xoang: Đây là biện pháp phẫu thuật phức tạp, không chỉ cắt bỏ khối polyp mà còn mở rộng các lỗ thông xoang bị viêm tắc.

Sau khi điều trị ngoại khoa, bệnh nhân sẽ được yêu cầu giảm viêm bằng thuốc xịt mũi, các thuốc chống dị ứng và rửa mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý. Điều này nhằm phòng ngừa nguy cơ bị tái phát polyp. Nếu bệnh nhân mắc bệnh toàn thân có polyp mũi như u hạt bạch cầu ái toan kèm theo viêm đa mạch, xơ nang thì cần điều trị bệnh nền trước.

Biện pháp phòng ngừa viêm xoang polyp mũi tái phát

Để hạn chế tối đa nguy cơ tái phát viêm xoang polyp mũi sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tuân thủ thực hiện đúng theo hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ. Đồng thời lưu ý thêm một số vấn đề quan trọng như sau:

• Dùng thuốc xịt Corticosteroid theo chỉ định để làm giảm viêm.
• Giữ độ ẩm cho môi trường sống, nhất là khi thời tiết trở nên khô hoặc ở những vùng khí hậu khô nóng. Máy tạo độ ẩm sẽ làm ẩm đường mũi, thông xoang, ngăn ngừa tắc nghẽn, viêm nhiễm khiến polyp mũi quay trở lại.
• Giữ vệ sinh mũi đúng cách thông qua việc rửa tay bằng xà phòng sát khuẩn và vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý. Các loại thuốc xịt, rửa mũi sẽ giúp làm ẩm đường mũi, ngăn ngừa vi khuẩn tích tụ và làm bệnh tái phát.
• Tránh xa các chất có thể gây kích ứng mũi như mảnh mụn, bụi bẩn, khói thuốc lá,…

• Tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ để quản lý bệnh hen suyễn, dị ứng (nếu có). Trong trường hợp các triệu chứng vẫn còn, bệnh nhân cần trao đổi với bác sĩ để được điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả hơn.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh, ngủ đủ giấc, áp dụng chế độ ăn cân bằng và luyện tập thể dục thường xuyên.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi phải tiếp xúc với các dị nguyên, bụi bẩn, hóa chất,…
• Giữ ấm cho cơ thể, đặc biệt là vùng tai mũi họng để hạn chế nguy cơ tái phát bệnh xoang.

Viêm xoang polyp mũi không nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị sớm. Để bảo vệ sức khỏe, phòng tránh nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng, bệnh nhân cần chủ động tới các cơ sở y tế thăm khám ngay khi phát hiện những dấu hiệu đầu tiên của bệnh. Lưu ý, ngay cả khi bạn điều trị triệt để polyp thì khả năng tái phát vẫn khá cao. Vì thế, bạn không được chủ quan, hãy thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ và chăm sóc cơ thể để phòng bệnh tốt hơn.